Tweede seizoen van politieserie Blue Lights: 'Zeker negentig procent is zo uit het echte leven gegrepen'

Argwanende blikken. Een welgemeende ‘rot op’ van omstanders. Voordeuren die na een snelle blik op het uniform weer worden gesloten. Als de Noord-Ierse politieserie Blue Lights één ding laat zien, is het hoezeer de agenten van de Police Service of Northern Ireland (PSNI), of ‘peelers’ zoals ze in de volksmond heten, worden gewantrouwd in Belfast.

Achterdocht die direct te herleiden is naar de Troubles, het bloedige conflict dat Noord-Ierland decennia in z’n greep hield, legt Blue Lights-schrijver Declan Lawn uit tijdens een videogesprek over het tweede seizoen van de serie. ’In Noord-Ierland zijn politie en politiek onlosmakelijk met elkaar verbonden. Voor een groot deel van de gemeenschap staat de politie nog altijd gelijk aan de Britse staat,’ vertelt hij vanuit zijn huis in Belfast. ‘Een instituut waar ze van oudsher veel problemen mee hadden.’

Zijn collega schrijver Adam Patterson, met wie Lawn eerder de indrukwekkende miniserie The Salisbury Poisonings maakte, knikt op het andere videoschermpje instemmend mee. ‘We vroegen ons vooraf oprecht af of een groot aantal mensen hier in Noord-Ierland wel enige empathie zou kunnen opbrengen voor agenten,’ zegt hij. ‘En we wisten ook dat we, als we iets verkeerd zouden weergeven, aan de schandpaal genageld zouden worden en het land hadden moeten verlaten.’

Waarom besloten jullie dan uiteindelijk toch om de serie te maken?
Patterson: ‘De meest complexe zaken leveren vaak ook de beste televisie op.’

Lawn: ‘Een politieserie is daarnaast ook een geweldige manier om een maatschappij te portretteren. Agenten staan in de frontlinie bij de meest uiteenlopende crises. In Noord-Ierland worstelen we bijvoorbeeld met een psychische gezondheidscrisis, met armoede en met huiselijk geweld tegen vrouwen. Met deze serie konden we al deze onderwerpen tackelen.’

Patterson: ‘En toen we vervolgens met het researchen begonnen en echte agenten spraken, realiseerden we ons dat hun verhalen juist verteld moeten worden. Dit zijn mensen die, omdat ze hun burgerplicht nakomen, zichzelf in wezenlijk gevaar brengen.’

In het eerste seizoen checkt een van de agenten inderdaad voordat ze ’s ochtends naar haar werk rijdt, of er geen bom onder haar auto is geplaatst die nacht. Deze scène schokte vooral kijkers buiten Noord-Ierland. Verraste jullie dat?
Patterson: ‘De weg naar vrede is lang. Wij zitten nog steeds in de overgangsfase en de kater van de Troubles is nog niet helemaal weggespoeld. Politieagenten lopen wereldwijd natuurlijk gevaar, maar dat ze een direct doelwit zijn, zelfs thuis, is niet gebruikelijk. Kijkers buiten Noord-Ierland keken dan ook met verbazing naar de scène en die reactie was voor ons weer verhelderend. Wij hebben het als samenleving gewoon geaccepteerd. Maar als je het dan bekijkt door de ogen van de rest van de wereld, realiseer je dat het niet normaal is. En dat mensen die deze dreiging dagelijks ondergaan voor hun werk, eigenlijk heldhaftig zijn.’

Lawn: ‘We hebben zoveel agenten gesproken die alleen hun partner en kinderen hebben verteld dat ze bij de politie werken. Maar tegen hun verdere familie en vrienden, zelfs hun ouders, zeggen dat ze een baan bij de overheid hebben. De dreiging is nog steeds reëel.’

Blue Lights speelt in het hedendaagse Noord-Ierland. Waarom is dat belangrijk?
Patterson: ‘Als we de show in het verleden hadden geplaatst, waren de Troubles allesoverheersend geweest. Dan was het een maatschappij geweest die er totaal anders uitzag dan de rest van de wereld. Ons doel was juist om deze serie universeel herkenbaar te maken. We zijn normale mensen met een ingewikkeld verleden en een blik gericht op de toekomst. We wilden ook niet dat mensen naar Belfast zouden kijken met enige vorm van medelijden. Een van de grootste complimenten die we van stadsgenoten hebben gehad, is dat ze dankzij onze serie trots zijn op hun eigen stad.’

Lawn: ‘Blue Lights gaat over een samenleving na conflict en juist daarom zit er heel veel hoopvols in. Uiteindelijk is het verhaal van Noord-Ierland positief, de strijd is geëindigd. Ja, we voelen de naweeën nog, maar ooit was het onmogelijk en ondenkbaar dat er überhaupt een vredesovereenkomst zou komen. Het zou denk ik makkelijker zijn om over de Troubles te schrijven, een post-conflictmaatschappij is ingewikkelder, maar wat ons betreft ook stukken interessanter.’

Naast Blue Lights verschenen er recent ook series als Say Nothing en Derry Girls, die ook in Noord-Ierland spelen. Jullie hebben in eerdere interviews gezegd dat deze serie tien jaar geleden nog niet gemaakt had kunnen worden. Waarom kan het nu wel?
Patterson: ‘Het duurt altijd even voordat je als samenleving kunt terugkijken op traumatische gebeurtenissen die zijn voorgevallen. Het Goede Vrijdagakkoord ligt inmiddels al een tijdje achter ons, maar mensen die de Troubles hebben meegemaakt, leven nog wel. Lange tijd wilde niemand praten over wat ze hadden meegemaakt, omdat er altijd wel iemand in je eigen straat was voor wie het nog veel gruwelijker was geweest.’

Lawn: ‘Voor reflectie is afstand nodig. Neem de Vietnamoorlog, en de veelal geweldige films die er uiteindelijk pas in de jaren tachtig in Amerika over werden gemaakt. Ik denk dat we in Noord-Ierland op dat moment van reflectie zijn aangekomen. Creatieve mensen beginnen nu grip te krijgen op wat het allemaal heeft betekend.’

Patterson: ‘Ik denk ook dat mensen tien jaar geleden nog te bang waren geweest om hun verhalen met ons te delen. Niet alleen omdat het pijnlijk was, maar ook uit angst. Mijn vader werkte tijdens de Troubles als gevangenisbewaker en daar sprak hij nooit over. Toen het eerste seizoen uitkwam, heb ik hem gevraagd of ik dat in interviews mocht vertellen. Vijf jaar eerder had hij waarschijnlijk gezegd dat ik zijn werk moest verzwijgen, maar nu zei hij dat het prima was. Ook dat is onderdeel van die overgangsfase.’

Lawn: ‘Zelfs ik wist tot dat moment niet dat Adams vader bewaker was geweest en ik had de man meerdere malen ontmoet.’

Jullie groeiden beiden op aan twee verschillende kanten van de maatschappij, de een in een Iers katholieke gemeenschap, de ander protestants. Onthul je dat als je elkaar ontmoet?
Patterson: ‘We hebben het er nooit echt over gehad, maar onze namen geven het weg. Patterson kan alleen maar een Schots protestantse naam zijn en ik denk tegelijkertijd niet dat er heel veel protestante Declans rondlopen. Waar de ander vandaan komt, is iets dat je hier vaak onbewust weet. Mijn vader heeft me toen ik op de leeftijd kwam dat ik naar cafés ging, wel op het hart gedrukt dat ik moest maken dat ik wegkwam als iemand me in een kroeg ging vragen naar mijn achtergrond of geloofsovertuiging. Maar toen ik Declan ontmoette, speelde dat niet. Ik vond het gewoon een interessante gozer met wie ik goed whisky kon drinken.’

Helpt jullie verschillende achtergronden bij het schrijven van Blue Lights?
Lawn: ‘Zeker. Blue Lights is een mix van verhaallijnen en perspectieven. Zo speelt het eerste seizoen in een republikeinse wijk in West-Belfast, en het tweede seizoen aan de andere kant van de stad in een loyalistengemeenschap. Dat we zelf verschillende achtergronden hebben, zorgt ervoor dat we daar zonder vooroordelen naar kunnen kijken. Al helpt het ook dat we hiervoor jarenlang als journalisten werkzaam waren. Dat beroep leert je om naar mensen te luisteren zonder eigen aannames. En in zekere zin pakken we het nog steeds aan alsof het een journalistieke productie is, want voor ieder seizoen van Blue Lights trekken we zeker drie maanden uit om met mensen te spreken. Met agenten, mensen uit de verschillende gemeenschappen, advocaten, artsen. Ik denk dat zeker negentig tot vijfennegentig procent van de gebeurtenissen in de serie, zo uit het echte leven zijn gegrepen.’