Carmen Curlers: Deense dramaserie over de uitvinding van de elektrische krulspeld

Zeg je Carmen, dan zeg je krulset. Tenminste, dat zal de associatie zijn van vrouwen tussen de veertig en tachtig jaar die met enige regelmaat hun haar in de krul zetten. Over de man die deze krulset tot een wereldwijd succes heeft gemaakt, de Deen Arne Bybjerg, gaat de serie Carmen Curlers. Klinkt misschien niet direct als een sexy onderwerp, maar door de aanstekelijke, vet aangezette personages en het mooie tijdsbeeld van de jaren zestig word je als kijker direct het smakelijke relaas in getrokken. Gaat het lukken om de Carmenkrulset tot een wereldwijd succes te maken? En tegen welke prijs? In Denemarken trok de tweede aflevering vorig jaar in elk geval meer kijkers dan een verkiezingsdebat met de minister-president.

Het verhaal van zakenman Arne Bybjerg biedt op zichzelf ook genoeg ingrediënten voor spannende fictie. Hij groeide op in armoedige omstandigheden op het platteland van Denemarken, met een opvliegende vader die regelmatig een klap uitdeelde. Bybjerg trok de wijde wereld in, vergaarde een bescheiden fortuin in het buitenland en daarna opende hij in Denemarken een zaak waar hij radio’s en televisietoestellen verkocht. Al snel werd hij een bekende verschijning in zijn woonplaats, Kalundborg. Alle schaapjes op het droge, niets meer aan doen, zou je zeggen. Maar Bybjerg wilde meer.

De ondernemer was op zoek naar een uitvinding die hem echt rijk en beroemd zou maken. In 1963 las hij een advertentie in de krant van een kapper die een investeerder zocht om elektrische krulspelden voor vrouwen te ontwikkelen. In die tijd zaten vrouwen urenlang onder een droogkap bij de kapper om krullen in hun haar te krijgen. Het verhaal gaat dat hun seksleven er zelfs onder leed, want de vrouwen sliepen met de krulspelden in het haar en mochten niet te veel bewegen. Als het zou lukken om binnen tien minuten krullen te zetten, zou dat dus een ware revolutie zijn. Arne Bybjerg zag een gat in de markt en investeerde een groot deel van zijn fortuin in de ontwikkeling van de krulspelden.

‘Het was oorspronkelijk ons plan om een film te maken over het leven van Arne Bybjerg,’ vertelde hoofdschrijver Mette Heeno in een interview met Nordisk Film & TV Fond. ‘Ik vond dat idee fantastisch: een man met grote dromen, van wie iedereen dacht dat hij een beetje gek was omdat hij in de jaren zestig zo veel geld investeerde in de elektrische krulspeld. Hij was de enige die erin geloofde.’ Gedurende de research realiseerde Heeno zich dat ze een veel groter verhaal te pakken had: over vrouwen die zichzelf in de jaren zestig bevrijdden uit hun huisvrouwenkeurslijf en de werkvloer op stapten. ‘Het was een tijd van enorme sociale veranderingen en economische groei.’

Dus besloten de makers het grootser aan te pakken – wat weer helemaal in de geest van Arne Bybjerg is – en een serie te schrijven. De Deense publieke omroep DR sloeg erop aan en bestelde direct drie seizoenen. Terwijl in Nederland de eerste reeks nu van start gaat, wordt in Denemarken seizoen 2 uitgezonden op televisie.

De serie gaat niet alleen over Bybjerg, die in de serie Axel Byvang heet en wordt gespeeld door Morten Hee Andersen. Er zijn ook enkele fictieve personages die het verhaal van de emancipatie van de vrouw vertellen. Zo is Birthe Windfeld (Maria Rossing) een boerin die altijd voor de kinderen en de kippen heeft gezorgd, totdat haar echtgenoot ziek wordt. Birthe, niet bang om eigenhandig een varkentje neer te knallen, zoekt een baan om de experimentele medische behandeling van haar man te kunnen betalen. Ze komt terecht bij Axel Byvang en zijn Carmen Curlers. Een leuk contrast, omdat haar uiterlijk met stip onderaan haar prioriteitenlijstje bungelt.

Toch verloopt de samenwerking tussen Axel en Birthe verbazingwekkend goed. Misschien omdat ze uit hetzelfde hout gesneden zijn. Ook Axel is namelijk niet écht geïnteresseerd in het uiterlijk van vrouwen. Ja, alleen als hij met ze in bed belandt, maar het is niet zijn streven om vrouwen meer zelfvertrouwen te geven of hen te emanciperen met Carmen Curlers. Integendeel, al is Axel Byvang weliswaar charmant, hij heeft geen idee wat vrouwen beweegt en waar zij van dromen. Dat interesseert hem eigenlijk ook niet, hij wil vooral geld verdienen. Zo veel mogelijk en zo snel mogelijk. Die ambitie drijft hem, een jongen die opgroeide in een arm boerengezin en op school – letterlijk – het pispaaltje van de klas was. Gouden Axel werd hij door zijn klasgenoten genoemd. U mag zelf bedenken waar die bijnaam precies vandaan kwam.

Geen leuke man om iedere dag mee samen te moeten leven, constateert ook zijn echtgenote Tove (Rosalinde Mynster). Wel een vermakelijk personage om naar te kijken, omdat hij zich vol enthousiasme steeds verder in de nesten werkt. Niet alleen omdat Axel al zijn geld en bezittingen op het spel zet voor de elektrische krulset, ook omdat de emancipatie van de vrouw, die hij onbedoeld een handje helpt met zijn Carmen Curlers, ervoor zorgt dat zijn eigen echtgenote haar dromen en ambities niet langer aan de kant zet voor hem. Uiteindelijk moet Axel kiezen wat hem dierbaarder is: de liefde of de krullers.