Misdaadserie Blackwater: moord in een Zweedse midzomernacht

Niets klinkt zo onheilspellend als het krijsen van een havik die haar nest wil beschermen. In de openingsscène van de Zweedse miniserie Blackwater scheert de vogel over het woest opspattende, zwarte water van een bergrivier. Het gekrijs – dat weerkaatst tegen de rotsige oevers en dan in de dichte bossen verdwijnt – loopt, net als het zwarte water, als een rode draad door de serie. Daar komt het desoriënterende feit bij dat een groot deel van de zes afleveringen zich tijdens midzomernacht afspeelt, de dag waarop de zon in het noorden van Zweden niet ondergaat, wat voor een constant gevoel van naderende dreiging zorgt. ‘En dat was precies het gevoel dat we wilden vangen,’ zegt regisseur Mikael Marcimain (Call Girl) vanuit Stockholm. ‘Dit is geen ontspannen wandeling door de bossen.’

Blackwater, of Händelser vid vatten in het Zweeds, is een verfilming van het gelijknamige boek van Kerstin Ekman uit 1993. Het verhaal begint met een onopgeloste moord op twee toeristen aan de oever van een rivier in het noorden van Zweden tijdens de midzomernacht van 1973. De slachtoffers zijn twee hippies die op weg waren naar een commune in de bossen. Het maakt diepe indruk op de kleine landelijke gemeenschap in het afgelegen stukje Zweden waar de gruweldaad plaatsvond. Zozeer zelfs dat de inwoners decennia later nog steeds worstelen met wat er die zonovergoten zomernacht is gebeurd.

Ekmans boek is wereldwijd vertaald en al heel vaak bijna verfilmd. Ook Mikael Marcimain was rond 2014 al eens in gesprek om de regie op zich te nemen, maar die gesprekken liepen toen uit op niets. ‘Het kwam bijzonder genoeg weer bij me terug. En ik was erg blij dit verhaal alsnog te kunnen verfilmen.’

Marcimain: ‘Ik heb het voor het eerst gelezen kort nadat het was uitgekomen en daarna nog een paar keer. Het is een fantastisch boek. Het is veel meer dan een rechttoe-rechtaanthriller of misdaaddrama. Eigenlijk is het misdaadelement, de gruwelijke moord en de zoektocht naar de dader, een excuus om iets te vertellen over de mensen die daar in het Hoge Noorden wonen in de jaren zeventig en in de jaren negentig én over het effect dat deze gebeurtenis decennia later nog steeds heeft op de gemeenschap. Het verhaal gaat veel meer over mensen dan over het politieonderzoek. En ook over tijd, het verstrijken van tijd. Als je het mij vraagt is het zelfs een prachtig liefdesverhaal dat meer dan twintig jaar overbrugt en pas van de grond komt wanneer het te laat is. Het gaat over eenzaamheid, mannelijke eenzaamheid, in die geïsoleerde gebieden. En het is vreselijk melancholisch.’

‘Je voelt absoluut de druk om het verhaal niet te verpesten. Maar dit is oprecht een briljant stukje literatuur en ik had er eigenlijk best veel vertrouwen in. Ik heb het boek dus meerdere malen gelezen en het is vreselijk visueel. Ik kon het verhaal voor me zien, ik kon het ruiken. Daarom wist ik ook hoe ik het wilde aanpakken. Het is altijd belangrijk om de essentie van een werk te vangen en het je eigen te maken. Ik wilde respectvol zijn naar de roman, maar het niet alleen maar kopiëren. Je kiest de cast, de muziek, de kostuums. Je respecteert de tijd, de woorden en de dialogen, maar je moet het tegelijkertijd voor jezelf tot leven brengen. Dat neemt niet weg dat ik nerveus was, ook omdat je niet kunt voorkomen dat mensen het boek en de serie met elkaar gaan vergelijken. Ik was dan ook blij dat het een succes was, niet alleen in Zweden, maar in heel Scandinavië.’

‘Naar Zweedse bossen. Het ruikt naar zweet en naar de olie van de zaagmachines waarmee ze de bossen omkappen.’

‘Klopt, alleen was dat in de jaren tachtig en heeft de auteur het verhaal naar de jaren zeventig verplaatst, zoals ze eigenlijk heel veel heeft veranderd. Maar ja, er is in het noorden van Zweden daadwerkelijk een stel toeristen vermoord in een tentje. En ze weten nog steeds niet door wie.’

‘We hebben heel veel research gedaan naar de communes uit die tijd. Je had er aardig wat in Zweden en de mensen die er woonden kozen er bewust voor de steden te verlaten om dichter bij de natuur te komen. Om de commune in de serie vorm te geven, wilden we weten hoe deze mensen toen leefden, hoe ze hun geiten en paarden hielden, hoe moeilijk het was voor ze om in de winter te overleven, zonder verwarming of elektriciteit. Een aantal van hen heeft het trouwens jaren volgehouden.’

‘Ik had er weleens een commercial opgenomen en ben er een paar keer gaan skiën, maar verder was dit voor mij onbekend terrein. Ik ben opgegroeid in Stockholm en we hadden een vakantiehuis in de archipel, maar het noorden is andere koek. Toen we deze serie gingen maken, was het echt alsof we een andere wereld betraden. Het leven gaat daarboven een stuk trager. Alles is zo stil. Je kunt uren rijden en niemand tegenkomen. Je voelt de afwezigheid van mensen. Die eenzaamheid, de wildernis van de natuur: het is zowel romantisch en prachtig als koud, gevaarlijk en bedreigend. De bossen, de rivier, de natuur, het is vanzelf al bijna een horrorfilm. Maar dan in het constante daglicht.’