I May Destroy You: briljante nieuwe serie van multitalent Michaela Coel

Michaela Coel is drie kwartier bezig met haar toespraak als het muisstil wordt in de zaal. Het is tot dan toe een geestige, bij vlagen stevige speech op het prestigieuze Edinburgh Television Festival, waar talloze Britse omroepbonzen samenkomen. Coel is in 2018 de eerste zwarte vrouw die de belangrijke MagTaggart Lecture mag verzorgen, een toespraak gehouden door een invloedrijke figuur uit de televisiewereld. Coel grijpt de kans met beide handen aan en stelt gevoelige thema’s aan de orde: ze spreekt over racisme – al gebruikt ze die term bewust niet – en intimidatie in de Britse televisie-industrie, en ook over de kwetsbare positie van misfits en outsiders.

Na een minuut of 45 kan de goede verstaander een speld horen vallen als Coel voor het eerst in het openbaar vertelt over een gebeurtenis die haar leven voorgoed zou tekenen. Een paar jaar eerder is ze druk bezig met het schrijven van het tweede seizoen van Chewing Gum, de Britse comedyserie (2015-2017) die haar grote doorbraak zou betekenen. Maar het schrijven lukt niet, en dus besluit ze om wat te gaan drinken met een bekende. Uren later vindt Coel zichzelf verward terug achter haar schrijftafel, in het ongewisse over wat zich daarvoor heeft afgespeeld. Ze heeft een flashback, maar alles komt in flarden. Vage flarden. Het duurt even voordat ze zich herinnert wat er precies is gebeurd. Logisch, want later zal blijken dat ze is gedrogeerd en daarna verkracht.

Twee jaar later vormt de rauwe ontboezeming het startpunt voor een van de beste series van 2020. In I May Destroy You kruipt Coel in de huid van Arabella, een jonge schrijver die worstelt met haar tweede roman. Ze is een socialemediafenomeen onder millennials, maar vecht nu vooral tegen de deadlines. Om even te ontspannen besluit ze de stad in te gaan voor één, misschien twee drankjes. De volgende dag merkt Arabella tijdens een bezoek aan haar uitgever dat er iets mis is. Ze heeft een hoofdwond die ze niet kan herleiden en die plotseling begint te bloeden, en haar telefoon is aan gruzelementen. Via troebele geheugenflitsen wordt duidelijk wat er gebeurd is: ze is verkracht.

Coel gebruikt het schrijven van de serie als traumaverwerking. Ze schrijft liefst 191 conceptversies van het script, en werkt zonder schrijversteam: het project is haar baby, en voor een co-ouderschap voelt ze niets. Volledige creatieve controle is een must voor Coel. In het voorjaar van 2017 pitcht Coel I May Destroy You aan Netflix, dat haar direct een aanbod van een miljoen dollar doet. Een fors bedrag voor een beginnende maker, maar er is één breekpunt: ze behoudt geen auteursrecht over het eindproduct. Tijdens de toespraak zegt Coel hierover: ‘Mijn verhalen zijn mijn baby’s, en daar zorg ik goed voor. En dus wilde ik een deel van mijn “ouderlijk recht” behouden. Maar daar wilde Netflix niet aan, en dus gebruikte ik de enige macht die ik had: de afwijzing.’

De aanbieding van Netflix belandt in de prullenbak en niet veel later breekt Coel ook met haar Amerikaanse agentschap, dat royaal zou gaan verdienen aan de deal. ‘Dit is nu eenmaal hoe het gaat in de business,’ wordt haar vaak toegeworpen. Maar Coel vraagt zich af in hoeverre dit nog te billijken valt. Waarom niet de knuppel in het hoenderhok gooien? Haar speech is in dat opzicht tekenend: ze durft openlijk zaken als aanranding, drugsgebruik en het gebrek aan (mentale) steun na verkrachting aan de kaak te stellen. Misschien not done in het stijve Britse bonzencircuit, maar Coel wil zich uitspreken. Móét zich uitspreken. Uiteindelijk betaalt de take-it-or-leave-it-strategie zich uit: de BBC hapt toe en geeft haar wél volledige creatieve controle én ook behoud ze de rechten.

I May Destroy You is daarmee inderdaad echt Coels kindje, maar de serie gaat over veel meer dan de verkrachting. Naast de traumaverwerking van Arabella volgen we ook haar beste vriend en vriendin, die eveneens te maken krijgen met aanranding en dubieuze seksuele incidenten. Coel verwerkt daarnaast slim andere vraagstukken die raken aan seks en seksualiteit in de 21ste eeuw: kun je het afdoen van een condoom tijdens de seks bijvoorbeeld ook beschouwen als verkrachting? En is liegen over geaardheid omwille van seks niet bijna even erg als aanranding?

Daarmee is I May Destroy You een serie die sterk door deze tijd bepaald wordt, maar tegelijkertijd ook tijdloos is. Zeker, het uitvergroten van eigen (millennial)leed zagen we de afgelopen jaren al vaker in series als Fleabag, Girls en Master of None, maar I May Destroy You voegt een extra dimensie toe aan het ‘genre’. De serie is een rauw en eerlijk portret van de millennialgeneratie en heeft oog voor het steeds ruimere seksuele spectrum. Daarbij is de invloed van sociale media cruciaal: Arabella probeert slachtoffers te helpen om zich uit te spreken, maar belandt zélf in een situatie waarin ze te veel prijsgeeft over haar privéleven. Sociale media bieden mensen een podium, maar datzelfde podium kan bezwijken wanneer gebruikers het gaan beschouwen als de sofa van de psychiater.

Coel neemt ons mee op een zinderende, speelse en fascinerende trip door het 21ste-eeuwse spectrum van seks en seksualiteit. Met als rode draad de verwerking van een trauma dat misschien wel nooit helemaal te verwerken valt. Dankzij de energieke, lichtvoetige toon wordt de serie bovendien nooit te zwaar. Coel durft hard te zijn, ook jegens haar eigen alter ego en de andere personages. Het culmineert in een sublieme laatste aflevering die ingaat op de ‘wraak’-vraag. Want welke vorm van wraak geeft uiteindelijk voldoening? Wraak met geweld? Wraak met liefde? Of wraak door de macht (terug) te grijpen?

De ‘gok’ om het megacontract van Netflix naar de prullenmand te verwijzen, heeft subliem uitgepakt: Coel bleef trouw aan haar eigen principes en hield de touwtjes strak in handen als hoofdrolspeler, (co)regisseur, schrijver én producent. Daar kan een miljoen dollar uiteindelijk niet tegenop.