Nederlandstalige podcasts

In juni zijn de Europese verkiezingen. Hoewel deze verkiezingen ontzettend belangrijk zijn, ziet maar 45 procent van door de EU ondervraagde jongeren het belang ervan in. Dit staat tegenover 73 procent bij nationale verkiezingen. Als nou elke ondervraagde jongere de Eurotrippers-podcast van 3FM gaat luisteren, is dat percentage bij de volgende Europese verkiezingen zeker verdubbeld. In deze podcast gaat 3FM-dj Andres Odijk op treinreis door Europa. Elke aflevering speelt zich af in een andere stad. Zo ontmoet hij in Milaan politicoloog Catherine de Vries en leert hij in Parijs meer over de ambitie van die stad om de nieuwe fietsstad van de wereld te worden.

Hoewel het onderwerp vrij zwaar is, zorgt de vlotte interviewstijl van Odijk ervoor dat deze podcast allesbehalve stoffig is. Daarnaast ligt het tempo net zo hoog als in de gemiddelde 3FM radio-uitzending, dus mits je daarvan houdt is de kans op verveling laag.

Iedere strafzaak heeft zijn eigen bewijsmaterialen. Denk aan camerabeelden, vingerafdrukken of dreigende whatsappberichtjes, die vaak tijdens de rechtszaak worden gepresenteerd. Maar soms zijn er zaken waarbij de oplossing niet zo voor de hand ligt. In de podcast Het bewijs draait het om speciale gevallen waarbij een zaak op bijzondere wijze wordt opgelost. Deze Podimo-podcast is een vertaling van de Britse podcastreeks Smoking Gun en gaat dus voornamelijk om moordzaken uit het Verenigd Koninkrijk. In elke aflevering vertelt actrice Sanne Langelaar (bekend van haar rol in Michiel de Ruyter) over een individuele strafzaak. Heb je minder tijd? Er zijn ook kortere afleveringen beschikbaar zoals: De kattenhaar, De sigaret of Het billboard. Omdat het in deze podcast dus om opgeloste zaken gaat, is Het bewijs vooral lekker om te luisteren na het afronden van de zoveelste true crime met een open einde.

Deze podcast wil het slavernijverleden invoelbaar maken voor jongere luisteraars vanaf tien jaar. Ze noemden me… Dientje! vertelt het fictieve maar op uitgebreid archiefonderzoek gebaseerde verhaal van een slaafgemaakt meisje uit Demerara, een voormalige kolonie van Nederland naast Suriname. Ze wordt verkocht, vlucht en komt uiteindelijk terecht bij een vermogend Nederlands echtpaar in Kampen. ‘Ntianu Stuger vertelt het verhaal vanuit het perspectief van Dientje, andere bekende acteurs zoals Rifka Lodeizen en Jaap Spijkers nemen de andere rollen voor hun rekening. Net als veel andere fictiepodcasts doet het wat theatraal aan en hoor je dat het geacteerd is. Maar de podcast slaagt er wel in de geschiedenis tot leven te brengen door een persoonlijk verhaal van één meisje.

In Nederland hebben we Sywert van Lienden, die de tijdens de coronacrisis de boel schandalig fleste door miljoenen op te strijken in een mondkapjesdeal met de overheid. Maar opmerkelijk genoeg kennen meer Europese landen een vergelijkbaar schandaal.

In de Podimo-podcast Mondkapjesmiljonairs vertellen onderzoeksjournalisten in Engeland, Duitsland, Italië, Spanje en Nederland hoe zij hun eigen schandaal aan het licht brachten en wat hun verhaal losmaakte. Opvallend aan deze podcast is het gebruik van kunstmatige intelligentie. Dankzij AI vertellen de buitenlandse journalisten hun verhaal met hun eigen stem, maar wel in het Nederlands.

We weten allemaal dat Duitsland in de Tweede Wereldoorlog Nederland bombardeerde. Maar ook door bommen van bondgenoten zijn er vele slachtoffers gevallen. Die verhalen zijn wat minder bekend. Rob Trip vult deze geschiedenis in in de podcast Bevriende bommen. Elke aflevering onderzoekt hij een bombardement, van de Philipsfabrieken in Nijmegen en de fokkerfabriek in Amsterdam-Noord. Hij spreekt mensen die het hebben meegemaakt en maakt ook gebruik van eerder opnames die zijn gemaakt van interviews met ooggetuigen. Duiding komt van een deskundige historicus. Bevriende bommen is zoals een echte NOS-podcast betaamt gedegen gemaakt, maar daardoor ook wat keurig.

Een hommel die zich waagt aan de kunst en een zebraspin als rijmwonder; waar of niet waar? In deze podcast van Zappelin is het in ieder geval de realiteit. Met verhalen die niet zouden misstaan in een boek van Toon Tellegen, nemen de bekende boswachter Tim en Emmely Voelspriet de luisteraars mee naar de dierenwereld in je achtertuin. Bekende Nederlanders zijn de stemmen achter insecten zoals de veenmol (Edson da Graca) en de buxus rups (Stefano Keizers). Net als veel andere kinderpodcasts maakt ook deze gebruikt van 8D-audio. Fantasierijk, maar tegelijkertijd educatief: deze podcast is eigenlijk geschikt voor alle leeftijden.

In de Zapp podcast Geheim agent Liz krijgt de tienjarige Liz geheim-agent-training van haar vader. Hij leert haar nieuwsgierig te zijn en vragen te stellen. Wanneer haar vader plotseling verdwijnt, is Liz ervan overtuigd dat hij op een geheime missie is. Door middel van tips, die luisteraars (haar lizzards) via Whatsappspraakberichten kunnen insturen, gaat ze op onderzoek uit. Geheim agent Liz is een interactieve podcast met 8D-audio en leert kinderen kritisch te zijn, niet alleen in het echt, maar ook online. Naar Liz's motto: Niets is wat het lijkt.

Toen radiomaker en domineeszoon Ruben van Haften ervoor koos om uit het geloof te stappen, had dat kunnen lijden tot een familiebreuk. Dat gebeurde niet. In plaats daarvan ging hij het gesprek aan met zijn vader Wout. In de podcastserie Niet te geloven breiden ze het gesprek uit en ontdekken elkaars wereld. Zo komt in de derde aflevering iemand aan het woord die vanwege zijn geloof gestopt is met ‘actief homo zijn’. Aan de andere kant hoor je ook hoe vader Wout steeds meer is gaan accepteren dat zijn zoon biseksueel is. Al ben je het als luisteraar misschien niet altijd eens met de verkondigde meningen, de boodschap van de podcast is dat je elkaars visie moet blijven respecteren.

Toen Jur 21 was, lachte het leven hem toe. Hij was sportief, rijk, populair en hij studeerde zelfs aan Harvard. Maar toen kreeg hij een hersenontsteking die zijn hele geheugen uitwiste. Hij kon nog wel praten, maar moest volledig opnieuw leren hoe de wereld in elkaar zit. Josephine van der Erve is een studievriendin van Jur en maakte deze vijfdelige podcast over hem en zijn zeer zeldzame aandoening. Ze spreekt uitgebreid met Jur en de mensen in zijn omgeving en stelt daarbij de juiste vragen. Wat betekent het om ineens als een onbeschreven blad door het leven te gaan, en wat kunnen wij, als mensen vol bagage, daarvan leren?

‘8 dagen OVERLEVEN in de JUNGLE na VLIEGTUIGCRASH’ voelt als een slechte clickbait-titel, maar na het luisteren naar de aflevering van Held in eigen verhaal blijkt het toch echt gebeurd te zijn. Presentator Iris Enthoven interviewt in haar podcast gasten met aangrijpende verhalen. Qua opzet is hij lekker simpel - alleen een interviewer en een gast met een verhaal in een studio - maar daardoor niet minder spannend.

De gasten hebben namelijk nogal wat meegemaakt: van overleven op de berg K2 en als negenjarige in een tsunami belanden tot onschuldig vastzitten voor kindermoord. Enthovens interviewstijl is betrokken en medelevend, maar ze vestigt de aandacht nooit te lang op haarzelf. De podcast telt inmiddels 72 afleveringen en is nog steeds in volle gang.

Wilbert van de Kamp is van nature vrij neerslachtig en kampt met depressies. Mette te Velde staat juist positief in het leven. In deze nieuwe podcast van de VPRO ontvangt Mette elke week een andere gast die Wilbert kan helpen het leven wat lichter op te vatten. In de eerste aflevering is dat rapper Donnie, die enorm opkeek tegen de levensinstelling van zijn oma en die als hij in de put zit de film Rocky kijkt. Elke gast geeft Wilbert ook een opdracht, waar de luisteraars ook aan mee kunnen doen. De toon van de podcast is vrolijk, maar met een serieuze insteek: de mentale gezondheid, waar zo veel jongeren tegenwoordig mee worstelen, bespreken en verbeteren. 

Kent u de BioStabil 2000 nog? Een jaar of twintig geleden waren de tell sell-reclames voor deze magnetische ketting niet van de televisie af te slaan. De ketting, die zou helpen tegen allerlei chronische kwalen, was uitgevonden door de flamboyante Groningse Italiaan Bruno Santanera en mede groot gemaakt door Tineke de Nooij. In 2004 ontmaskerde Tros Radar Santanera als een kwakzalver, maar die liet het er niet bij zitten en spande een rechtszaak aan. Een slepende juridische strijd volgde. RTL Nieuws-journalisten Daniël Youssef en Sven van Diepen reconstrueren de hele zaak en gaan op zoek naar nieuwe ontwikkelingen.

De Koninklijke Nederlandse Reddingmaatschappij (KNRM) bestaat 200 jaar en brengt daarom een podcast uit over hun heldhaftige werk. Dat ze helaas niet elke drenkeling kunnen redden, blijkt wel uit de eerste twee afleveringen. Die gaan over de tragische gebeurtenissen in de zee bij Scheveningen in het voorjaar van 2020. Een verstikkende schuimlaag kostte aan vijf surfers het leven. De enige overlevende doet in de podcast zijn verhaal, net als de moeder van een van de slachtoffers. Dat is natuurlijk heftig, en de professionele productie en voice-over van presentator Roelof Hemmen zorgden ervoor dat deze podcast onmiddellijk naar de top van de hitlijsten dreef. 

‘De slimste’ werd presentator Gijs Rademaker niet tijdens zijn deelname aan De Slimste Mens, toch ging hij niet met lege handen naar huis. Maarten van Rossum en hij bleken namelijk beiden een fascinatie te hebben voor dinosauriërs. Die gedeelde passie resulteerde in Dinocast, een boeiende en luchtige podcast waarin Rademaker en Van Rossum het achterhaalde beeld van dinosauriërs recht zetten. Zo hadden veel dinosauriërs geen schubben maar veren en klonk hun ‘gebrul’ meer als het geluid van een kip. Er staan inmiddels drie seizoenen online, met afleveringen als ‘Het dinotijdperk eindigde in de lente’ en ‘In de dinotijd brak de wereld in stukken’, die ook zeker geschikt zijn voor luisteraars zonder specifieke interesse in dinosauriërs. Eén ding is zeker: Jurassic Park had het niet bij het rechte eind.  

De opvolger van de prijswinnende podcastserie Making an opera van Stef Visjager gaat over de groene ambities van De Nationale Opera (DNO). Zij willen hun opera The Shell Trial zo duurzaam mogelijk op de planken brengen. Natuurlijk lopen ze al snel tegen problemen op. Zo wil de vormgever graag echt vuur en echt ijs op het podium zien. Maar dat gebeurt met propaangas en dan verbrand je dus fossiele brandstoffen op het podium. Geen goed signaal, maar wat is het alternatief?

Visjager volgt in de zesdelige serie het proces vanuit allerlei verschillende invalshoeken. De dilemma’s zullen herkenbaar zijn voor veel bedrijven en particulieren. De urgentie van de klimaatcrisis wordt gevoeld, de ambitie is er, maar de praktijk is weerbarstig.

In de journalistieke VPRO-serie Frontlinie reist correspondent Bram Vermeulen de hele wereld over om onderbelichte maar belangrijke verhalen uit het buitenland te vertellen. Nu is er ook een podcast, die nog meer verdieping biedt. In Achter de frontlinie spreekt Vermeulen met journalisten, wetenschappers en experts die kritisch kunnen kijken naar onze rol aan de frontlinies van onze tijd. De gesprekken worden afgewisseld met stukken reportage en een blik achter de schermen van het tv-programma.

In de tweede aflevering van de podcast heeft Vermeulen een stekelig gesprek met voormalig politicus René van der Linden. De uitgesproken Limburger én Europeaan onderhoudt nauwe banden met Azerbeidzjan, maar werd ook geschaduwd door de AIVD wegens zijn contacten met Rusland.

Frans Pollux combineert zijn ruime ervaring als verteller en muzikant met journalistiek onderzoek. In zijn nieuwe serie heeft hij al die kwaliteiten nodig, en dan moet hij nog steeds alle zeilen bijzetten. Het apparaat is waarschijnlijk zijn meest ambitieuze podcastproject tot nu toe.
Het apparaat uit de titel is een mysterieuze machine, waarmee hij kennismaakte toen hij zijn dochter van school ging halen. Op het schoolplein werd hij aangesproken door een man, die een filmpje liet zien van een uitvinding die de potentie heeft om onze maatschappij fundamenteel te veranderen. De machine spot echter wel met alle natuurwetten, en bovendien wil de uitvinder al snel niets meer met Pollux te maken. Dit alles moedigt de podcastmaker echter alleen maar aan en hij stort zich op een onderzoek, waarbij hij zijn hele Venlose vriendengroep inzet. Pollux koppelt vrolijk van alles aan elkaar: allerlei vormen van energie, natuurkunde, carnaval en een relatiecrisis.

De elfjarige Marietje Kessels lijkt van de aardbodem verdwenen, tot ze wordt gevonden in een Tilburgse kerk; misbruikt en vermoord. Ruim honderd jaar later duikt er in het Brabants Historisch Informatie Centrum onbekend archiefmateriaal op met betrekking tot deze zaak. In de speciale miniserie van hun podcast Het Geheugen van Brabant duiken de makers in stapels handgeschreven brieven, notities en bewijsstukken om de eeuwenoude cold case te ontrafelen. Al snel stuiten ze op drie verdachten, de dubieuze pastoor, een verdachte schilder en een zwijgende koster. Hoewel de setting voor de niet-ingewijden in de Brabantse geografie soms wat verwarrend kan zijn, zorgt het meeslepende sound design, stemacteurs en de boeiende details voor een levendig Tilburgs truecrimeverhaal.

‘Het kleine geluk’ is de titel van grote hit van levensliedzangeres Margretha van de Laar. Althans, dat zegt ze zelf, want in de hitlijsten is het nummer niet terug te vinden. En dat zijn niet de enige leugens die zij vertelt. Naast haar inspanningen in de muziek- en fitnesswereld runt ze het grootste escortbedrijf van Nederland, genaamd Nirvana. En daar zijn de pijlen van onderzoeksjournalistiekprogramma Pointer op gericht. Klanten worden opgelicht en sekswerkers worden uitgebuit. Journalisten Klaas den Tek en Jerry Vermanen bouwen een overtuigend dossier op en krijgen hun doelwit zelf uiteindelijk ook te spreken. De podcast zelf zit met onhandige stukjes fictie en houterige gesprekjes wat minder strak in elkaar.

De cijfers zijn schokkend: iedere acht dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord. In meer dan 60 procent van de gevallen is de dader een (ex)partner. Femicide is dus een levensgroot probleem, maar we willen dit liever niet weten. Vaak wordt partnergeweld gezien als wederzijds en een privékwestie. Of iets wat alleen in eerculturen speelt, terwijl de cijfers iets heel anders laten zien. 

Saskia Belleman, rechtbankverslaggever voor De Telegraaf, wil met de podcast Zij is van mij bewustwording creëren over dit pijnlijke onderwerp. Want ja, vrouwenmoord gaat ons wél aan en er moet en kan ook iets tegen gebeuren. Belleman is de verteller in Zij is van mij en Wilson Boldewijn doet als presentator én man ook af en toe een duit in het zakje. Verder is de hoofdrol voor de vaak aangrijpende en ijzingwekkende getuigenissen van nabestaanden, terwijl deskundigen context bieden: wat gaat er mis in hoe we jongens opvoeden? Maar ook: hoe kan het dat justitie, politie en Veilig Thuis zo weinig daadkrachtig optreden?  

In aflevering 3 horen we voor het eerst een slachtoffer zelf aan het woord: Cindy (niet haar echte naam), die werd neergeschoten door haar ex en het wonderwel overleefde, maar voor de rest van haar leven met een kogel in haar hoofd rondloopt. In aflevering 4 horen we ook een dader: de inmiddels zestigjarige René, die reflecteert op ‘het beest’ dat hem naar eigen zeggen overnam wanneer hij zijn exen aftuigde. De serie is nu halverwege, in de komende aflevering horen we meer van daders.

De Brabantse Eva van Pelt noemt zichzelf ‘muzikaal maker’ en maakte haar eerste podcast met als thema troost. Ze voerde gesprekken met 25 mensen, van goede vrienden tot onbekenden. Aan allemaal stelde ze de vraag wat hen troost. Wat lost klein leed op, en hoe verlicht je het ondraaglijke? De citaten die haar het meest raakten verwerkte ze in een podcast genaamd alles gaat goed (met kleine letters).

Van Pelt componeerde de verhalen intuïtief en de afleveringen kennen geen echte spanningsboog. Behalve dan dat je als luisteraar probeert te ontdekken wat er precies met de sprekers aan de hand is. Dat maakt dat je toch graag door wilt blijven luisteren. Doe je dat tot het eind van een aflevering, dan hoor je een speciaal geschreven lied voor de hoofdpersonen.

In 1937 kwam Mina Marinusse uit Koudekerke bij het gezin Van Lynden werken op Kasteel Ter Hooge, bij Middelburg. De levens van Mina en ‘haar Mevrouw’, Marietje gravin van Lynden-Calkoen, raakten steeds inniger met elkaar verstrengeld, tot de dood van de laatste in 1986. Kan er, ondanks het grote machtsverschil, sprake zijn van vriendschap en liefde tussen een adellijke werkgever en haar dienstbode? Die vraag pluist Maartje Duin, podcastmaker en achterkleindochter van de gravin, uit in haar nieuwe podcast voor VPRO’s OVT. Net als haar eerdere hit De plantage van onze voorouders sleept ook deze serie je direct mee. Aan de hand van het verhaal van de twee vrouwen stuit Duin op grote thema’s, zoals feminisme, de klassenmaatschappij en genderrollen. Maar de podcast zit ook vol intieme momenten.

In 1991 werd de Belgische Ingrid Caeckaert vermoord, maar de dader is nog steeds niet gevonden. DNA-verwantschapsonderzoek zou voor een doorbraak kunnen leiden, zoals het geval was in de zaak Marianne Vaatstra in Nederland. Om zulk onderzoek uit te kunnen voeren, is een wijziging nodig in de Belgische wet, maar wat betekent dat voor de privacy van alle inwoners? In De zaak Y (VRT) pluist Max-Lena vanden Eynde dit onderwerp genuanceerd, behapbaar en invoelbaar uit, met een mooie rol voor Caeckaerts ouders.

Een onthutsende serie over het leven van de tanige ‘krottenkoning’ Cees Engel, die camping Fort Oranje van paradijselijk oord omploegde tot 25 hectare ellende. Caravans zijn compleet verloederd, ongure zaken zijn aan de orde van de dag. Maar de welvarende Engel moet niets hebben van kritiek, hij werpt zichzelf juist op als goeierik, die kwetsbare mensen als arbeidsmigranten, ex-bajesklanten en schuldenaars helpt door ze onderdak te bieden. In deze podcast zoeken de drie makers nauwkeurig uit wie Cees Engel nou precies was, en hoe het in godsnaam zo mis heeft kunnen gaan. Opzienbarende verhalen, grondige journalistiek.

Kersverse bijzonder hoogleraar Stine Jensen heeft als taak om filosofie bij het grote publiek te brengen. Dat doet ze onder meer met deze nieuwe podcast. Dagelijks bespreekt ze een levenswijsheid van een denker en geeft daar een korte toelichting bij. Ze citeert allerlei verschillende types, van Erasmus (‘Afstand scheidt enkel de lichamen, niet de geesten’) tot Dolly Parton (‘Als je de regenboog wilt, moet je de regen erbij nemen’). De ultrakorte podcast duurt slechts twee minuten, waardoor de gehaaste en areligieuze mens toch dagelijks een ‘stukje zingeving’ tot zich kan nemen.

Koos Föllings heeft een strafblad en doet zich ten onrechte voor als psychotherapeut. Desondanks kon hij jarenlang een GGZ-zorginstelling runnen voor kwetsbare jongeren. Hij vroeg ook nog eens exorbitante bedragen voor ontoereikende en soms zelfs schadelijke zorg. Onderzoeksjournalisten Eelke van Ark en Jolien de Vries van Follow the Money kwamen deze zorgcowboy op het spoor en maakten naast een serie artikelen ook een zesdelige podcast. Soms is de zesdelige serie wat overcompleet en daardoor langdradig, maar het beeld van dit ‘roofdier’naar voren komt is ontluisterend.

Jan van Leiden – bekend van het spreekwoord – was een kroegbaas die zich na allerlei mislukte carrières ontwikkelde tot profeet en zelfs koning. Hij werd de leider van de wederdopers, een radicale religieuze beweging die geloofde dat het einde der tijden nabij was. Rond 1530 greep hij de macht in de Duitse stad Münster, een paar jaar later werd hij geëxecuteerd op het plein en zijn lichaam in een kooi tentoongesteld. De Bachvereniging maakte een opera over het verhaal en vroeg Max Boogaard om er een podcast bij te maken. Hij onderzoekt het bloedige verhaal en de onderliggende mechanismen als radicalisering en eindtijddenken, die nog steeds actueel zijn. De jonge podcastmaker vertelt het op een wat theatrale manier, maar knoopt de eindjes uiteindelijk mooi aan elkaar en weet de geschiedenis tot leven te brengen.

Lotte van Eijk is vooral bekend van Instagram. Daar plaatst ze uitdagende foto’s van zichzelf, vaak in haar eigen kledinglijn, maar vooral ook filmpjes waarin ze haar volgers toespreekt. ‘Meiden!’, begint ze dan altijd, waarna een motiverend verhaal volgt over lekker in je vel zitten, je lichaam omarmen en je niet te veel aantrekken van kritiek van jezelf en mensen om je heen. Dat concept heeft ze nu ook omgezet naar een podcast. Elke maandag verschijnt ze in de feed met een kort bericht waarin ze vragen van luisteraars beantwoordt, eerlijk is over haar eigen onzekerheden en je positief de week in laat gaan.

Japke-d. Bouma kennen we als columnist bij NRC, die schrijft over het moderne leven en dan vooral tips geeft voor de kantoorgaande mens. In deze podcast doet ze dat in audiovorm, samen met haar collega Peter Leijten. De podcast lijkt bewust nogal rommelig, zo zeggen ze regelmatig ‘we moeten door naar het volgende item’, maar tussendoor zijn er leuke feitjes te leren. Zo blijkt dat Bouma haar adviezen niet alleen op haar eigen ervaringen als werknemer baseert, maar gebruik maakt van interessant wetenschappelijk onderzoek.

Ken jij Judith Leyster? Johanna Borski, Arie de Froe? Het zijn personen die de geschiedenisboeken níet haalden, maar wel van grote betekenis zijn geweest voor Nederland en de wereld. In Obscure figuren, een nieuwe geschiedenispodcast van Babylon Audio Collective en de NTR, hoor je hun verhaal. Met gedegen research en een pakkend sounddesign à la De Blankenberge tapes houden de makers je bij de les – en zetten ze je wellicht onbedoeld aan het denken. Want hoe obscuur is een figuur waar zo veel over te vertellen valt?

Bijna honderd jaar geleden vochten zo'n 700 Nederlanders vrijwillig mee tegen de fascisten in de Spaanse Burgeroorlog. Historicus en podcastmaker Laura Lubbers ontdekte een doos met cassettebandjes met interviews met deze Spanjestrijders. Het is prachtig materiaal dat de geschiedenis echt tot leven doet komen. Maar Lubbers verbindt hun verhalen ook aan het heden: zij is nu net zo oud als de Spanjestrijders toen waren en vraagt zich af of ze zelf ook zo ver zou gaan voor haar idealen. Het persoonlijke verhaal is er in dit geval niet aan de haren bijgehaald, want het geeft meer diepgang aan de podcast en doet je ook als luisteraar nadenken wat het betekent om te strijden voor een betere wereld.

‘Het feest is al voorbij, maar we dansen nog door,’ zingt een vrolijke stem in de herkenningstune van deze nieuwe podcast vol bekende sterren. Acteurs en klimaatactivisten Sieger Sloot en Carice van Houten geven in een zesdelige cursus uitleg over en handvatten voor de klimaatcrisis. Elke aflevering hebben ze een ‘bezorgde Nederlander’; te gast, waaronder Bridget Maasland, Henry van Loon en Maxim Hartman. Ook komen er experts aan het woord. Het duo windt er geen doekjes om: de situatie is verschrikkelijk en we doen veel te weinig om onszelf voor uitsterven te behoeden. Toch weten ze deze podcast informatief, hoopvol en zelfs grappig te maken. Een relevante cursus voor elke aardbewoner.

Kaas is heerlijk en een belangrijk onderdeel van onze Nederlandse identiteit. Tegelijk is de manier waarop momenteel zuivel wordt geproduceerd funest voor onze planeet. Marion Oskamp en Simon Heymans maakten eerder De Brand in het Landhuis en De gestolen schilderijen van Jopie Huisman, maar gooien het hun nieuwe serie over een heel andere boeg. Ze gaan op zoek naar manieren om echte kaas te produceren zonder tussenkomst van een koe. Daar zijn we in Nederland al behoorlijk ver mee, zo blijkt. Ze bekijken het van de andere kant door een biologische boer te volgen, waarbij Oskamp verliefd wordt op een kalfje. En ondertussen zijn ze bezig met de vraag: zijn wij kaaskoppen eigenlijk wel klaar voor koevrije kaas?

Sam van Raalte is terug met een tweede seizoen van zijn onafhankelijke podcast De Ondergrond, waarin hij allerlei verhalen vertelt die hem zelf interesseren. Hij gaat daarbij vooral op zoek naar ‘rauwe randjes’. De eerste aflevering gaat over zijn toevallige ontmoeting met een van de bekendste vuurwerkyoutubers. Deze zogenaamde ‘Poolse Zebra’ trok miljoenen views met zijn filmpjes van levensgevaarlijke explosies van illegaal vuurwerk, tot de politie beslag legde op zijn kanaal en hij voor de rechter moest komen. Aan Sam doet hij zijn eerlijke verhaal.  

Journalist Remco Tomesen en singer-songwriter Joya Mooi ontdekken in deze podcast van omroep Max de geschiedenis van de Zuid-Afrikaanse apartheid en de rol van Nederland daarin. Nederlandse oud-politici en voormalige anti-apartheidsactivisten komen aan het woord en ze reizen natuurlijk ook af naar Zuid-Afrika. Ze gaan op zoek naar de mensen achter de bekende straatnamen en krijgen onder anderen de dochter van Desmond Tutu te spreken. Mooi is een prettige verteller en heeft een persoonlijke band met het onderwerp: haar vader werd geboren in Johannesburg en was vrijheidsstrijder en lid van het ANC. Nederland en de apartheid is de eerste in een reeks podcasts waarin de rol van Nederland bij bepalende momenten in de wereldgeschiedenis wordt onderzocht.  

Bij kwartjes en de Jeugd van de Tegenwoordig denk je niet direct aan de muntstukken, maar daar doelen Vjèze Fur en Wiwa wel op in hun nieuwe podcast. Ze gooien een kwartje in een ouderwetse jukebox en daar komt een liedje uit waarbij ze een verhaal vertellen. Wiwa vertelt over de tijd dat hij ooit dj was in een Portugese vakantieplaats.

Fur deelt dat hij met zijn schoonvader naar Bob Dylan is geweest en dat het ‘fokking slecht’ was en haalt Janis Joplin en Joni Mitchell door elkaar. Van de liedjes krijg je maar een paar seconden te horen. Aan het eind mag ook een luisteraar een kwartje ‘droppen’ en een vraag stellen aan de vrienden. Drie kwartjes is een echte kletspodcast die vooral drijft op de bekendheid van de hosts.

De non-binaire Nanoah Struik heeft zich nooit verbonden gevoeld met diens Nigeriaanse wortels. In de zesdelige podcastserie In Afrika besta ik niet zoekt hen uit of queer en Nigeriaans zijn met elkaar te verenigen zijn. De podcast zit vol met bepalende momenten die Nanoah op tape heeft vastgelegd: van confronterende gesprekken met diens vader tot twee trips naar Nigeria. Uiteindelijk gaat de podcast vooral om de relatie tussen Nanoah en diens vader, die blijft volhouden: in Afrika bestaat er niet zoiets als queerheid.

In 2040 is naar schatting meer dan een kwart van de bevolking ouder dan 65 en zelfs meer dan een miljoen mensen ouder dan tachtig. In zeven afleveringen onderzoeken Astrid Cornelisse (32) en Elles de Bruin (60) hoe de wereld er tegen die tijd uit zal zien, wanneer de vergrijzing zijn hoogtepunt bereikt. Je zou denken dat die natuurlijke aanwas van potentiële leden voor omroep Max alleen maar een zegen is, maar de podcast is behoorlijk zorgelijk van toon.

De eerste twee afleveringen van de podcast over het zorgsysteem, dat helemaal vast dreigt te lopen als we nu geen maatregelen nemen. Daarna gaan ze nog in op thema’s als wonen en werken. De Bruin en Cornelisse reizen ook naar Japan, het meest vergrijsde land ter wereld, om erachter te komen hoe men het daar aanpakt.

Als jongetje ontmoette Lammert Voos op een familiebijeenkomst een oom die hij nog niet kende. Oom Derk had maar één arm, en vertelde dat die ooit was afgebeten door een leeuw. In Mijn oom de leeuwentemmer zoekt hij uit wat er waar is van alle fantastische verhalen die er over deze man rondgingen? Was hij echt dompteur geweest? En was hij echt bevriend geweest met Johnny Weismuller, beter bekend als Tarzan? Het niveau van deze podcast is enigszins amateuristisch, maar het verhaal maakt veel goed.

Een klein jongetje van een jaar of twee staat in een lange gang. Hij heft zijn vingertje op en kijkt schuin omhoog, alsof hij iets wil vragen. Het is een foto uit 1958 van de Amerikaanse fotograaf Leonard Freed, die destijds migranten uit voormalig Nederlands-Indië in Nederland fotografeerde. Creatief directeur Fabian Sapthu raakte gefascineerd door de foto en wil weten wie het kind is.

Sapthu neemt vijf afleveringen de tijd en grijpt de zoektocht aan om de context te schetsen en ook in zijn eigen geschiedenis te duiken. Want ook zijn vader kwam in die jaren van de Molukken naar Nederland. De podcast is professioneel gemaakt, met fijne voice overs mooie muziek van Sim Fane.

De nacht van de Poëzie bestaat dit jaar veertig jaar en in die tijd zijn er natuurlijk al veel verhalen gedeeld. Niet alleen door de dichters op het podium, maar ook door de mensen in het publiek. In de podcast Nu je ’t zegt van het Utrechtse literatuurplatform ILFU horen we elke aflevering een persoonlijk verhaal van een bezoeker van het festival, dat samenhangt met een gedicht dat daar is voorgedragen. Zo gaat de eerste aflevering over een vrouw die haar man op 53-jarige leeftijd ontmoette en hem als eerste date meevroeg naar de Nacht van de Poëzie. Hoe dat verder ging, lijkt wel een gedicht van Remco Campert.

Audiocollectief Schik lanceerde in 2017 de instant klassieker Bob, voor veel mensen de podcast die ze verslaafd maakte aan het medium. In hun nieuwe reeks De Erfenis gooien ze het over een iets andere boeg. Elke aflevering is een ander verhaal, met als centraal thema: de gevolgen van een nalatenschap. Daar kun je natuurlijk alle kanten mee uit, en dat doet het trio dan ook. In deze nieuwe podcast komen de kwaliteiten van Schik nog beter tot hun recht dan in series die ze eerder maakten. Door de soms wat geforceerde zoektocht helemaal los te laten kunnen ze ons nu helemaal meenemen in diepe persoonlijke verhalen, prachtige teksten en knap sound design.  

Rob Timmerman zegde zijn kantoorbaan op om reddingswerker te worden op de Middellandse Zee. Een van de eerste mensen die hij in veiligheid bracht was een pasgeboren baby, die samen met haar moeder in een gammel rubberbootje zat. Het is nu zeven jaar later en Rob vraagt zich nog steeds af hoe het met deze Sarah is. In de podcast Waar is Sarah? van VPRO's Bureau Buitenland probeert hij haar te vinden, samen met podcastmaker Laura Stek. Maar het verhaal gaat niet alleen om een hoopvolle toekomst voor een jong meisje. Het gaat ook over de keiharde werkelijkheid van het dodelijke Europese migratiebeleid. De opnames die Timmerman tijdens zijn reddingsmissies maakte zijn hartverscheurend, helemaal in de context die Stek erbij geeft. Essentieel luistermateriaal.

Veertig jaar geleden werden biermagnaat Freddy Heineken en zijn chauffeur Ab Doderer ontvoerd. De toestand liep behoorlijk uit de hand, want pas drie weken later werden de twee mannen weer vrijgelaten. De misdaad houdt de gemoederen nog altijd bezig, mede omdat dit de eerste kennismaking was met een van de gevaarlijkste criminelen van Nederland, Willem Holleeder. Er werd 35 miljoen gulden losgeld betaald, waarvan acht miljoen nog altijd spoorloos is. Journalistiek platform Follow the money wil dit geld terugvinden en maakte er een podcast over, die op Podimo te horen is. De gedegen onderzoeksjournalisten spreken veel belangrijke figuren, waaronder een van de ontvoerders. Maar of ze die acht miljoen gaan vinden?

Hoe kom je op tijd? Wat geef je iemand cadeau die je niet kent? Waar moet je op letten als je een auto koopt? Het zijn misschien geen grote wereldproblemen, maar wel dagelijkse kwesties waar je behoorlijk mee kunt zitten. Comedians Tex de Wit en Stefan Pop en wetenschapsjournalist (en mijn favoriete BN’er) Anna Gimbrère helpen elkaar en de luisteraar hiermee in de nieuwe podcast Zo, opgelost. Ze lachen nogal vaak en Gimbrère vindt veel ‘interessant’, maar de sfeer is optimaal en je houdt aan elke aflevering sowieso wat leuke feitjes over.

De landelijke verkiezingen komen er keihard aan, voor je het weet moet je geïnformeerd en wel aan de slag met het rode potlood. Als je geen zin dan wel geen tijd hebt om alle debatten te volgen en alle interviews met de lijsttrekkers te lezen, is de podcast Campagne Daily zeker een tip. Hij wordt gemaakt door de politieke junkies van BKB, je weet wel: het pr- en campagnebureau dat ieder jaar met de BKB Academie de politici en activisten van de toekomst – en oké, ook een paar treinrampen zoals Sywert van Lienden – voortbrengt. De dagelijkse podcast duurt hooguit een halfuur en wordt beurtelings gepresenteerd door de jonge campagnestrategen Linh Vu en Pelle Koppen. Zij ontvangen uiteenlopende gasten: de ene keer een opiniepeiler van O+S, de volgende dag een fractiemedewerker van BIJ1. Met deze kletscast blijf je bij, scherp je je mening en leer je gaandeweg over interessante politieke fenomenen, zoals bijvoorbeeld de zichzelf ondermijnende peiling. Minpuntje is wel dat de BKB’ers zoveel haast hebben: met name Pelle Koppen praat soms onnavolgbaar snel.

Journalist Nicole Terborg groeide op in een warm gezin in het Brabantse Cuijck. Tot haar ouders gingen scheiden en ze te horen kreeg dat ze bij haar tante in Amsterdam moest gaan wonen. Haar tweelingbroer en oudere zus bleven bij hun vader. Het komt in de Afro-Surinaamse cultuur regelmatig voor dat kinderen kortere of langere tijd niet bij hun ouders wonen, maar bij vrienden of familie. Er is zelfs een naam voor: kweekje. Maar waarom juist zij een kweekje was, dat bleef altijd een mysterie. In haar familie werd er niet over gepraat.
In een zesdelige podcastserie gaat Terborg op zoek naar het antwoord. Bij deze persoonlijke kwestie komen ook allerlei grote thema’s kijken: vragen over het moederschap, opvoeden, familiebanden, de koloniale geschiedenis. Terborg gaat te rade bij haar eigen familie en bij deskundigen en vertelt het verhaal op een ritmische, muzikale manier, die ik nog niet eerder in een Nederlandse podcast hoorde.

Op 9 november 1939 dachten Britse geheim agenten en een Nederlandse luitenant een afspraak te hebben met een Duitse verzetsgroep, die een aanslag op Adolf Hitler wilde plegen. Maar de mannen die in Venlo opdoken waren geen opponenten van Hitler, het waren agenten van de Sicherheitsdienst, de geheime dienst van het naziregime. Ze hadden een valstrik opgezet om Britse agenten in handen te krijgen en zo informatie te krijgen over het Britse spionagenetwerk op het Europese vasteland.

Dat proberen Paul Ruigrok (Andere Tijden) en Huibert Crijns (Koninklijke bibliotheek) in deze vierdelige podcast uit te zoeken. Ruigrok heeft een prettige vertelstem en brengt de geschiedenis zo veel mogelijk tot leven door plekken te bezoeken, kenners te spreken en archieven te raadplegen. Daarnaast slaan de makers regelmatig een brug naar het heden, want spionage, politieke spelletjes, oorlogsdreiging en nepnieuws zijn nog steeds maar al te actueel. 

In maart 2022 werd het schilderij Bild mit Häusern van de Russische expressionist Wassily Kandinsky weggehaald uit het Stedelijk Museum in Amsterdam en overgedragen aan de Amerikaanse familie Lewenstein. De gemeente Amsterdam zou het werk in oorlogstijd onrechtmatig in handen hebben gekregen. De teruggave van het schilderij, waarvan de waarde geschat wordt op 60 miljoen euro, is controversieel. Kunnen we het echt zien als roofkunst? En zo ja, zijn de mensen die het nu in bezit hebben dan wel de rechtmatige eigenaars? Pieter van Os, auteur en kunstredacteur bij NRC, gaat samen met podcastmaker Emmie Kollau op zoek naar de antwoorden op deze complexe vragen. Dat doen ze in maar liefst acht afleveringen, die dankzij de levendige reportages en goede spanningsboog toch boeiend blijven.

De jonge redactie van NPO cultuur geeft cultuurtips in de korte podcast Tussen kunst en katers. De podcast duurt soms vijf, soms twintig minuten en komt elke paar dagen uit. Die onvoorspelbaarheid komt ook terug in de aard van de tips, die gaan alle kanten op. Van film tot hiphopmuziek en van literatuur tot musicals. Wie de ‘cultuurvrienden’ precies zijn wordt niet heel erg duidelijk, maar als je de podcast en het bijbehorende instagramaccount @npocultuur een beetje volgt kom je regelmatig aardige nieuwe tips tegen om te kijken, lezen of luisteren.

Voormalig vrachtwagenchauffeur Sander Schattefor is dagelijks in het Jammerdal te vinden, een bos bij Venlo. Daar bekommert hij zich om het lot van de mensen die daar bivakkeren: vaak arbeidsmigranten zonder een dak boven hun hoofd. Op een dag vindt Sander een dagboek, geschreven in een voor hem onbegrijpelijke taal. Samen met podcastmaker Naomi Steijger gaat hij op zoek naar de eigenaar. Met een open, menselijke en poëtische blik toont Steijger ons een wereld die om de hoek ligt, maar aan de meesten van ons voorbijgaat.

Nederland heeft een rijke cultuur als het gaat om dancemuziek, en die wordt ook steeds beter vastgelegd. De NTR lanceerde onlangs de podcastserie Als muren konden praten, waarin in zes afleveringen legendarische Nederlandse clubs worden geportretteerd, plekken waar elke liefhebber wel eens op de dansvloer had willen staan. Justin Verkijk leidt ons van Parkzicht tot Trouw, maar de eerste aflevering gaat over de Roxy. Het verhaal is ons welbekend, maar toch is het weer leuk om mensen als Joost van Bellen en Isis van der Wel te horen vertellen over hoe het eraan toeging in die Amsterdamse club. He succes van de Roxy markeert de begindagen van de house in Nederland, tot een brand een einde maakte aan de legendarische club.

Sara de Monchy kennen we van de mooie jeugdpodcast Sara’s mysteries. Nu heeft ze de overstap naar de volwassen wereld gemaakt, met een format dat daar wel wat op lijkt. In Ik wil je nog iets vragen helpt ze mensen een onbeantwoord vraagstuk uit hun eigen leven oplossen. Daarvoor moeten ze te rade gaan bij mensen uit hun verleden en soms zelfs flinke reizen maken. De Monchy betrekt ook haar eigen ervaringen bij de verhalen, wat niet per se nodig is, want de mensen die ze portretteert hebben genoeg te vertellen. Het is goed om te zien dat er tussen de babbelende BN’ers en de waargebeurde misdaad een fijne verhalende podcast de kans krijgt. Je moet er alleen wel een Podimo-abonnement voor hebben.

Sigaretten roken is smerig, vreselijk verslavend en dodelijk, dat weet iedereen nu wel. De e-sigaret oftewel vape ruikt lekker zoet en staat cool, maar is helaas net zo verslavend en giftig. Radar-journalist Fons Hendriks heeft zowel rokers als vapers in de familie en onderzoekt in deze serie hoe het kan dat de ene dodelijke verslaving vervangen wordt door de andere.

Er zijn behoorlijk afschrikwekkende voorbeelden te horen van jongeren die verslaafd en doodziek raakten van de naar snoep smakende vapes. In zes bondige afleveringen wordt duidelijk hoe erg het is, wie er verantwoordelijk zijn en of het tij nog te keren is, ook voor zijn eigen familieleden.

Comedian, presentator en slim mens Lisa Loeb deelt een fascinatie voor complottheorieën met haar echtgenoot Daniel Paarlberg. Hij is manager strategie en ontwikkeling bij vervoersmaatschappij HTM, maar blijkt ook een overtuigende podcasthost. In hun gezamenlijke podcast De complottenpiramide ontleedt het stel wekelijks een bekende complottheorie en geeft het een beoordeling van ‘absurd’ tot ‘doodeng’. De eerste aflevering gaat over 9/11. Was dat een inside job van de Amerikaanse regering? Je merkt wel dat ze nog een beetje moeten loskomen, maar het onderwerp is interessant genoeg en het echtpaar klinkt intelligent en goed ingevoerd. De podcast is alleen te luisteren op Podimo.

Moordverdachte Yvon K. werd onlangs dood in haar woning gevonden. Ze zou haar partner Chris vergiftigd hebben. Zelf zegt ze dat het suïcide was. Wat niet helpt, is dat Chris vlak voor zijn dood zijn testament had gewijzigd ten gunste van Yvon. Zij erfde zijn hele vermogen. Deze zaak, die zich afspeelde in het Brabantse dorp Halsteren, is zonder meer interessant genoeg voor een podcast. Renée van Heteren spreekt in De gifdode met vertegenwoordigers van beide kampen en oordeelt niet over de (on)schuld van Yvon.

Drugslabs komen niet alleen voor in de westelijke en zuidelijke provincies, het noorden heeft er ook steeds meer last van. Babs Assink en Lammert de Bruin gaan in Penoza op het platteland op roadtrip door Noord-Nederland. De verhalen die de geïnterviewden vertellen zijn ietwat herhalend en veel spanning is er in de zesdelige serie niet te vinden. Wel krijg je goed inzicht in hoe drugscriminaliteit op het platteland eruitziet. En je hoort een burgemeester met sterke verhalen die best een factcheck verdienden.

Volgende zomer zijn de Olympische spelen in Parijs, en dus is het aftellen begonnen. Podcastkanon Nynke de Jong (Ik ken iemand die, Alle geschiedenis ooit) en Willem Dudok (De rode lantaarn) doen dat met een wekelijkse podcast waarin ze de mooiste Olympische verhalen van toen en nu bespreken. Zo vergelijken ze in de eerste aflevering hardloopwonder Femke Bol met de Oldenzaalse gouden medaillewinnares Ellen van Langen, en bespreken ze de legendarische Florence Griffith-Joyner. Beide presentatoren hebben veel podcastervaring en een grote liefde voor sport, dus ze schudden dit zo uit hun mouw. Dat hoor je ook wel een beetje, maar voor fans van programma’s als Andere tijden sport is dit een mooie voorbereiding op de aankomende sportzomer. 

Splendor is een concertzaal en culturele vrijplaats in het centrum van Amsterdam, bedacht door muzikanten en gesubsidieerd door leden. Het ‘clubhuis’ bestaat tien jaar en om dat te vieren maakten ze samen met VPRO Vrije Geluiden een podcastserie. Makers Manon Schreurs en Mattijs van de Woerd spreken met allerlei betrokkenen en houden het spannend door de zoektocht naar een verdwenen bezoeker. Deze excentrieke Fred verzocht met klem om ‘meer Schubert’ op het programma, maar juist die concerten bezocht hij nooit. De laatste paar jaar is hij niet meer gezien in Splendor, wat zou er met hem gebeurd zijn?

Het is 300 jaar geleden dat Antoni van Leeuwenhoek overleed. De nieuwsgierige Delftenaar stond dankzij zijn zelfgebouwde microscoop aan de wieg van de microbiologie.

De Universiteit van Nederland en de TU Delft vieren dit heuglijke feit met een podcast genaamd Een wereld vol geheimen. Nadat we in de eerste aflevering kennisgemaakt hebben met Van Leeuwenhoek, horen we in de rest van de serie hedendaagse wetenschappers vertellen over hun werk. Dankzij makers Marion Moed en Evelien Veldboom slagen ze erin de luisteraar echt mee te nemen in de werelden die je niet met het blote oog kunt zien.

Een goed verhaal over misdadigers maakt ze menselijk zonder hen hun daden te vergeven. In de tiendelige podcastserie TBS krijgt journalist Tom Veldhuijzen precies dat voor elkaar. Hij loopt mee in vijf tbs-klinieken en leert verschillende patiënten kennen, die allemaal iets op hun kerfstok hebben, maar waar je stuk voor stuk ook empathie voor gaat voelen. Veldhuijzen neemt in zijn interviews een respectvolle, maar nietsontziende houding aan en biedt zo een zorgvuldig gemaakt inkijkje in de wereld achter de hekken van tbs-klinieken.

De nieuwe podcast van Annegriet Wietsma (De Deventer Mediazaak) gaat over een traumatische gebeurtenis uit het leven van zeventiger George. Hij groeide op in een arm gezin in het naoorlogse Amsterdam. Als jonge jongen kwam hij in de prostitutie terecht. Dat begon met handelingen verrichten voor mannen op straat en eindigde in een bordeel. Een opvallend onderdeel van zijn verhaal is dat hij regelmatig samen met andere kinderen naakt moest zwemmen in een zwembad, waarbij volwassenen de kinderen bekeken en zich aan hen vergrepen. De aanwezigen kwamen uit de hoge culturele kringen van Amsterdam. In zeven afleveringen zoekt Wietsma uit wat er klopt van zijn verhaal. Verwacht niet te veel sluitende antwoorden, maar wel een verhaal dat elke aflevering weer weet te boeien.

Radioprogramma Vroege Vogels maakt een reis door de tijd in audio in de nieuwe serie Zo klonk Nederland. In de eerste aflevering neemt presentator Menno Bentveld je meer dan 100.000 jaar mee terug naar de mammoetsteppe die ons land toen was. De wind giert om je oren en je hoort het geluid van de dieren. Experts vertellen meer over de natuur van toen en doen daarbij net alsof ze echt in die wereld staan, wat eerlijk gezegd een beetje potsierlijk overkomt.

De vraag ‘hoe maak je het?’ kun je op verschillende manieren opvatten. Hoe gaat het met je? Hoe doe je wat je doet? En hoe ben je succesvol en gelukkig geworden in wat je doet? Die drie vragen stelt podcastmaker Philip Fokker aan succesvolle creatievelingen. Dat leverde al 35 interviews op, met mensen als Erik Kessels en Joost Swarte. Meer vragen dan deze drie stelt Fokker niet, en de gasten kunnen dus lekker vrijuit doorbabbelen. Het geeft wel een leuk inkijkje in hun maakproces.

Met audiodocumentaire Moksi duikt Ischa Den Blanken zijn familiegeschiedenis in. Den Blanken heeft namelijk weinig feeling met Suriname, het land van zijn voorouders. Wie naar hem kijkt en hem hoort spreken zal hem, met zijn witte huidskleur en Hollandse tongval, onmiskenbaar als een Nederlander categoriseren. Toch speelt de vraag door zijn hoofd in hoeverre hij zich een Surinamer kan of durft te noemen. Oma Jane de Miranda bezit een schat aan informatie over hun stamboom en vertelt hem over de voorouders dankzij wie er bloed uit China, Afrika, de binnenlanden van Suriname en Europa door hem stroomt. Sommigen van hen hebben hun stempel op de geschiedenis gedrukt. J.C. de Miranda bijvoorbeeld, de broer van de opa van zijn oma, en de eerste premier van Suriname. (te horen vanaf 30 augustus)

In elke aflevering van deze podcast van 3FM en Human staat er iemand met een mentaal probleem centraal en hoor je exact wat er in zijn of haar hoofd omgaat. Dat gebeurt in zogenaamd 8D-geluid je hoort de geluiden overal om je heen waardoor het lijkt of je echt in diegene zijn hoofd zit. De makers hadden nog wel wat verder mogen gaan in het experiment. Als we bij de hoofdpersonen ‘in het hoofd’ zitten, horen we ze nog steeds in voice-over vertellen wat er gebeurt. Toch helpen die scènes wel om je in te leven in de hoofdpersonen. En prijs je je gelukkig dat je als mentaal gezond persoon die koptelefoon gewoon weer af kunt zetten.

Mathieu Wijdeven ontdekte dat zijn betovergrootvader in Paramaribo óók theatermaker was: ruim een eeuw geleden schreef G.G.T. Rustwijk vlammende betogen tegen het Nederlandse bewind. Wijdeven maakte een voorstelling over hem en nu is er ook een podcast. In de vierdelige serie Een verborgen Surinaamse schat onderzoekt hij wie G.G.T. Rustwijk was, hoe zijn leven eruitzag en hoe het kan dat hij zo lang nooit van hem gehoord heeft. Ook spreekt Wijdeven met deskundigen die de periode kunnen duiden waarin zijn Surinaamse betovergrootvader leefde. Heel veel spanning weet de theatermaker er niet in te leggen, wel gevoel en historisch besef.

Hoe bepalen we eigenlijk welke architectuur we mooi vinden en wat we willen behouden? Daar gaat het derde seizoen van Platte grond over. De nieuwe reeks van deze podcast over architectuur besteedt aandacht aan jong erfgoed, waarmee alles bedoeld wordt wat tussen 1965 en 1990 gebouwd is. In elke aflevering duikt een maker in een overblijfsel van post-’65-architectuur: van atoombunkers en moskeeën tot bloemkoolwijken. Post-’65-expert Anita Blom voorziet de verhalen – enigszins obligaat – telkens van de nodige context.

Wat als je baby opgroeit in de gevangenis? In een nieuwe podcast van De standaard doet Katrin Lohmann in drie afleveringen verslag van het leven op de moeder-kindafdeling van de gevangenis van Brugge. Hier woont mama nu is geen pleidooi voor of tegen kinderen in gevangenschap, maar een verhalende reportage vol sfeer en kirrende achtergrondgeluidjes. Het kabbelt, zoals het leven achter tralies dat ook zou kunnen doen. En na afloop kun je zelf bepalen wat je ervan gevonden hebt.

Stel, je hebt een tuin, maar je hebt eigenlijk geen idee wat je daarmee moet. En je hebt geen zin in tuttige tuintips. Dan luister je naar Tuinmannen, een nieuwe groene podcast waarin Roelof de Vries hovenier Nick Dijs inschakelt voor lesjes over composteren, irrigeren en het nut van hydrokorrels. De Vries, voormalig presentator van De Nieuws BV, zorgt er met zijn kenmerkende droge (en soms melige) humor voor dat het nooit te braaf wordt. Lollig en leerzaam.

Het afgelopen jaar maakte Chris Bajema alias de Man met de microfoon een reeks ‘mini-romkoms’; romantische komedies uit het echte leven. In een minuut of twintig vertellen twee geliefden over hoe hun relatie is ontstaan. Zo leerde een stel elkaar kennen via een spelletje op de radio en twee anderen zaten in concurrerende pubquizteams. Voor de lange zomer-autoritten zette Bajema de hele serie achter elkaar, in twee keer anderhalf uur. Het zijn aandoenlijke en gezellige liefdesverhalen, heerlijk als afwisseling tussen het true crimegeweld. Extra punten voor degene die in een van de verhalen een andere beroemde Nederlandse podcastmaakster weet te herkennen.

Stef Visjager (Parel Radio, Making an Opera) wordt gek van het lawaai om haar heen. Ze woont op elfhoog, waar het geluid, tot haar wanhoop, omhoogstijgt. Visjager is geprivilegieerd; dat ze haar buurt, een A-locatie aan het IJ in Amsterdam-Noord, omschrijft als ‘een buitenwijk’ spreekt wat dat betreft boekdelen. Maar ze is zich zeer bewust van haar privilege, onderzoekt het en speelt ermee, en dat maakt deze audiodocu zo goed en spannend. Met als hoogtepunt de stukjes reportage. Zo mogen we meeluisteren hoe Visjager midden in de nacht verhaal gaat halen bij een pop-updansfeestje: een fantastisch absurde scène.

De grens tussen fantasie en werkelijkheid is in kinderhoofden nog niet zo strikt en de meeste kinderen vinden bovennatuurlijke verschijnselen super-interessant. In de jeugdpodcast Spooky Wooky, gemaakt door filmmaker Zoeteke Luchthart voor BNNVara, staat elke aflevering een kind centraal dat iets onverklaarbaars of engs heeft meegemaakt. Begeleid door een stem met zwaar Duits accent gaan ze op onderzoek uit. Daaromheen zijn allerlei griezelgeluiden, vieze grappen en liedjes te horen, maar middenin al die gekkigheid wordt het kind wel serieus genomen.

Monogamie is nog steeds de norm in onze maatschappij, maar in de praktijk komt overspel superveel voor. Waarom houden we dan nog vast aan dat romantische ideaal van één persoon voor de rest van je leven? Carolien Borgers onderzocht voor Linda eerder lichaamshaar en vruchtbaarheid en stort zich in haar nieuwste podcastreeks op de zin en onzin van monogamie. Zelf heeft ze ervaring met zowel monogame als open relaties, maar ze raadpleegt ook een heel scala aan (ervarings-)deskundigen, van bioloog tot bdsm’er. Dat alles smeedt ze slim aan elkaar met leuke teksten, zodat je gaat nadenken over hoe vreemd vreemdgaan nu eigenlijk is.

De ouders van Fatima Bajja en Gulsah Ercetin komen uit respectievelijk Marokko en Turkije. Zijzelf werken nu allebei bij de NOS en maken een podcast over de twee werelden waartussen ze opgroeiden: de traditionelere en islamitische van hun ouders en de moderne Nederlandse maatschappij. In de eerste aflevering gaat het over begrafenisrituelen en in de tweede over slechtnieuwsgesprekken in de gezondheidszorg. Hoewel de vrouwen zelf zeggen het ‘best heftig’ te vinden om naast journalistiek ook persoonlijk te worden, klinkt de podcast vooralsnog vooral als een lang NOS-item.

Internetpersoonlijkheid Lize Korpershoek bespreekt in deze nieuwe podcast films en series van vroeger met de blik van nu. Telkens heeft ze een andere gast en schept een gezellige sfeer in de studio. De eerste aflevering gaat over Plain Jane, een make-overserie van MTV uit de jaren 2000 en de tweede over de Disneyfilm Belle en het Beest. Ze blijken achteraf allerlei rolpatronen te bevestigen en nogal respectloos met de hoofdpersonen om te gaan. Dat is misschien eerder ‘ja, hèhè’ dan ‘ok, wow’. Tussendoor zitten allerlei kneuterige jingletjes, ook daar moet je van houden.

Dagelijks worden we overspoeld met schokkend nieuws over het klimaat. Voor wie niet zijn kop in het zand wil steken, en toch ook wat hoop voor de toekomst wil blijven houden, is er deze podcast van NRC. Maarten Dallinga (Niet van de wereld, Verstrikt), Floor Boon (NRC Vandaag) en talent Mandula van den Berg onderzoeken de gevolgen van klimaatverandering voor ons kikkerlandje.

Dat doen ze niet alleen met deskundigen, maar ook door middel van verhalen. Bijvoorbeeld over de opa van Dallinga, die dominee was in Zeeland ten tijde van de Watersnoodramp. Boven water is mooi verteld, met prachtig sound design en muziek. De boodschap is natuurlijk niet makkelijk, maar geeft toch een soort perspectief: wie weet lukt het de mensheid om de boel ten goede te kantelen.

In juni werd deze vierdelige serie van VPRO’s Bureau Buitenland bekroond met de Zilveren Reissmicrofoon, een heel belangrijke radioprijs. En terecht: een jaar na het begin van de oorlog in Oekraïne gaf deze indrukwekkende podcast een heel nieuwe blik op het land. Verslaggever Michiel Driebergen en radiomaker Edwin Koopman doen in Stad in oorlog: Charkiv één jaar onder vuur verslag uit de Charkiv, de tweede stad van Oekraïne.

Ze hebben daarvoor een bijzondere vorm gekozen: de stad zelf vertelt het verhaal, met de stem van Sophie Derkzen. Dat klinkt een beetje geforceerd, maar het werkt. Haar aangrijpende relaas wordt ingekleurd met de verhalen van bijvoorbeeld de hovenier van het park of een papegaai die Poetin uitscheldt. Zo komt de getergde stad écht dichtbij.

Schrijver en internetpersoonlijkheid Ginny Ranu en haar bestie, stadsecoloog Roy Veldhuizen bespreken in hun nieuwe wekelijkse podcast Biologica allerlei thema’s uit het de natuur en hoe die verbonden zijn aan onze mensenwereld. Ze behandelen bijvoorbeeld de vraag waarom knappe mensen vaak worden voorgetrokken, hoe het kan dat we bang zijn voor piepkleine spinnen en of nepotisme normaal is. Het is wetenschappelijk onderlegde, maar lichte kost. Zo komen we naast het aantal geslachten van een bepaalde schimmel ook te weten welke piemels Ginny prefereert.

In de podcast Groene oren gaat Chris Bajema in gesprek met planten en dieren uit de Nederlandse natuur. Klinkt misschien vreemd, maar het is heel geslaagd. De ‘hoofdpersonen’ worden namelijk gespeeld door geweldige acteurs. Het derde en waarschijnlijk laatste seizoen staat nu online. Na onder anderen een haring en een korstmos heeft Chris Bajema in de afsluitende aflevering een wel heel bijzondere gast: een mens, Theo (Maassen).

In 2012 werd Antonio T. veroordeeld voor de moord op Guido K. Antonio zou Guido hebben doodgemarteld met – wees gewaarschuwd – een strijkijzer en een metalen fitnessapparaat, en zijn lichaam vervolgens hebben verbrand. Maar Antonio ontkent in alle toonaarden. In Gerede twijfel gaan elf studenten op onderzoek uit. Expliciet níet om een nieuwe dader aan te wijzen, maar om ‘te analyseren wat er mis is met ons rechtssysteem’, aldus verteller Bas Haan. Toch blijft het de mogelijke onschuld van Antonio die deze podcast zo spannend maakt. Of zoals een van de studenten het zelf treffend verwoord: ‘Rechterlijke dwaling is gewoon heel erg leuk.’

Journalist Robin de Wever verhuisde vijftien jaar geleden naar het Amersfoortse Soesterkwartier, een voormalige volksbuurt die verandert door de komst van steeds meer ‘yuppen’ zoals hijzelf. In de podcast die hij voor omroep Max maakte over gentrificatie treedt hij dus op als ervaringsdeskundige. De oorspronkelijke bewoners komen echter het meest aan het woord.

De Wever geeft door middel van mooie slices of life een genuanceerd beeld van de veranderende wijk. Dat heeft echter wel tot gevolg dat de kwestie nooit echt op scherp wordt gezet. Misschien is het goede contact met zijn buren, zowel oud als nieuw, hem daarvoor te dierbaar.

Michiel van de Weerthof is maker van de cultpodcast Geel en de muziekpodcast Lagelieder. Helaas kampt hij met long covid en kan hij niet zo productief zijn als hij wil. Daarom lanceerde hij Van die dingen, een (als het goed is) maandelijks verschijnende korte podcast over... van alles. Zo gaat de eerste aflevering over het inruimen van het bestekbakje van de afwasmachine. Laat het maar aan Michiel over om van dit futiele onderwerp een vrolijk en grappig verhaal te maken.

Midden in het centrum van Utrecht staat een iconisch gebouw dat nu in gebruik is als bibliotheek. Bijna honderd jaar geleden werd het gebouwd als postkantoor. De projectontwikkelaar die verantwoordelijk was voor de transformatie van het pand liet er ook meteen een podcast over maken. De makers van Aldus’ producties vond een leuke vorm, waarin telefoniste Joke de luisteraar doorverbindt met allerlei bijzondere verhalen uit het verleden; van verzetsdaden tot heimweetelefoontjes en telegraafbestellers. Zo wordt er in vijf afleveringen een mooi monument voor een monument opgericht.

Klaas Dijkhoff en Gert-Jan Segers hebben veel verschillen, maar ook overeenkomsten. Allebei hadden ze een mooie carrière in de politiek, maar kozen er recentelijk voor om Den Haag achter zich te laten. Dat betekent dat ze alle ins en outs van de Tweede Kamer kennen, maar nu wel vrijuit kunnen praten. Hun gezamenlijke podcast op Podimo heet dan ook Dijkhoff & Segers zijn het hoffelijk oneens. Dat betekent scherpe maar nette discussies over actuele onderwerpen, maar wel vooral geschikt voor echte politieke dieren.

Hulp is over het algemeen goed bedoeld, maar kan nogal eens de plank misslaan. De ervaren radiomaker Marije Schuurman Hess maakte een podcast over dit gegeven, met als rode draad de hulp na de oorlog in Bosnië. Ze interviewde allerlei betrokkenen, hulpverleners en hulpontvangers. Dat leidt tot een mooi gemonteerde mozaïekvertelling met sound design van de maestro Wederik de Backer. Je moet best goed opletten om alles te volgen, maar de centrale boodschap komt sowieso door: als je wilt gaan helpen, verdiep je dan eerst in de persoon in nood om erachter te komen wat diegene echt nodig heeft.

Na haar bestseller Het Pauperparadijs schreef Suzanna Janssen De omwenteling, een geschiedenis van de vrouw in Nederland en podcastmaker Rachel van de Pol maakte er een podcast van. In elke aflevering bespreken ze samen een thema, zoals het stemrecht of de arbeidsmarkt. Ook als je zelf een vrouw bent en best het een en ander van emancipatie weet, is er nog behoorlijk veel te ontdekken. Het blijft bizar (zoals Van de Pol iets te vaak benadrukt) hoe kort geleden vrouwen nog moesten strijden voor de meest basale rechten, en hoe de emancipatie ook nu nog lang niet voltooid is.

Ondernemer Jacob Menko was eigenaar van vier warenhuizen. Na de oorlog waren ze allemaal in andere handen, want hij was met zijn hele gezin vermoord in Sobibor. Alleen zijn jongste dochter Emmy overleefde de oorlog. Dat zou later de oma van radiomaker Rose Heijnen worden. Zij zoekt in deze vijfdelige podcast van de NTR uit wat er met de winkels van haar opa gebeurd is. Ondanks hardop voorgelezen e-mails begeleid door typegeluiden (podcastmakers, zullen we hiermee stoppen?) heeft ze er een meeslepend verhaal van weten te maken. Dat is vooral ook te danken aan de nu 85-jarige oma Emmy en haar aangrijpende geschiedenis, die ze op een opmerkelijk nuchtere manier vertelt. ‘Anders ga ik eraan kapot,’ zegt ze. Ook is dit een zoektocht waarin daadwerkelijk iets ontdekt wordt, en dat valt ook altijd toe te juichen. Ook prima te luisteren na 5 mei dus.

De negendelige podcastserie Het Dialectenbureau van Omroep Max zet Nederlandse dialecten in het zonnetje. De presentatie is in handen van Marc van Oostendorp, hoogleraar Nederlands en Academische Communicatie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Elke aflevering is opgehangen aan een thema, zoals tradities, feesten, godsdienst en verzet. Er komen allerlei bekende dialectsprekers aan het woord en je leert over zowel de geschiedenis als de huidige staat van het dialect. Want al verdwijnt streektaal niet, het wordt wel steeds meer iets bijzonders.

Journalist Sander ’t Sas volgde als jonge radioverslaggever vanaf het jaar 2000 zes jaar lang de Amsterdamse taxioorlog. Hij bewaarde al zijn materiaal en heeft nog steeds goed contact met twee van de hoofdrolspelers: het sappig Amsterdams sprekende duo Jan en Cees. Het is een bizar en eigenlijk ongelooflijk verhaal. Jarenlang had taxicentrale TCA het monopolie op de Amsterdamse taximarkt. Toen dat vanuit de landelijke overheid werd opgeheven, kwamen chauffeurs in opstand. Maar langzaam bleek dat ‘hun’ taxidienst werd gerund door een stel oplichters gelinkt aan top van de georganiseerde misdaad. Deze podcast van BNR werd blijkbaar afgewezen door de NPO, die wel zullen balen nu hij is genomineerd voor de zilveren Reissmicrofoon.

In Nederland zijn maar weinig podcasts waarin de laatste ontwikkelingen in ons online bestaan op een slimme manier worden doorgesproken. Marieke Kuypers, Samya Hafsaoui en Timo Harmelink springen in dit gat. internetten (met kleine i, want wie gebruikt er nou hoofdletters of interpunctie online?) is nerderig genoeg voor de nerds en toegankelijk genoeg voor de n00bs. We leren de presentatoren en de specifieke hoekjes van Tiktok waarin ze thuis zijn goed kennen en daarnaast bespreken ze elke week een actuele kwestie.

Zijn we alleen in het universum? Een vraag die journalist Ewout Lowie op de basisschool al probeerde te beantwoorden in een werkstuk over aliens. Inmiddels heeft de wetenschap enorme sprongen gemaakt, weten we dat in het multiversum miljarden sterrenstelsels zijn, en is de kans op buitenaards leven alleen maar toegenomen. Voor Lowie een prima reden om zijn werkstuk te vervolgen in podcastvorm. 

In Over leven in het heelal spreekt hij Nederlandse astronomen over alle nieuwe ontwikkelingen op sterrenkundig gebied. Onder welke voorwaarden kan buitenaards leven ontstaan? Hoe groot is de kans dat we een aliensignalen gaan vangen op onze ether? Het klinkt alsof je naar een puur wetenschappelijke podcast gaat luisteren met allerlei moeilijke feiten over, bijvoorbeeld, de invloed van lichtkracht op het vinden van exoplaneten. Dat is min of meer ook zo. Maar Lowies bevlogenheid en eenvoudige vragen, de vrolijke uitstapjes (hij spreekt de Nederlandse vrouw wier stem te horen is op de allereerste geluidsopname die NASA naar de ruimte heeft verstuurd) en dolenthousiaste wetenschappers die te gast zijn zorgen dat deze complexe zoektocht juist hartstikke leuk en licht verteerbaar is.

Een muze is een inspiratiebron voor een kunstenaar; een eervolle maar wel vrij passieve rol. Veel vrouwen die bekendstaan als muzen waren veel meer dan dat. In de nieuwe podcast De muze is moe van Avrotros analyseert maker Marieke van der Veer het fenomeen muze en portretteert ze een aantal beroemde muzen uit de beeldende kunst, zoals Misia Sert, Camille Claudel en Mathilde Willink. Hoewel de podcast vrij traditioneel is opgebouwd en vooral op interviewmateriaal met experts en biografen is gebaseerd, komen de onderbelichte vrouwen uit de kunstgeschiedenis wel mooi tot leven.

NOS-correspondent Mitra Nazar maakte in aanloop naar de verkiezingen in Turkije een vijfdelige serie over de achtergronden en de stand van zaken in het land. Vooral de eerste aflevering is goed; daarin gaat ze terug naar de verschrikkelijke aardbeving die in februari plaatsvond. Vervolgens legt ze uit hoe de huidige president Erdogan aan de macht is gekomen, hoe hij van hervormer een autoritaire leider werd, wat de betekenis van vader des vaderlands Atatürk nu nog is en welke belangen er spelen rond de cruciale verkiezingen.

Een nieuwe NTR-podcast voor 'het hele gezin'. Elke aflevering interviewt de joviale gastheer Michiel Eijsbouts een voorwerp, dat overigens wel kan praten. Het is de bedoeling dat je thuis mee gaat raden waar hij mee praat en af en toe bellen er mensen met suggesties. Deze vrolijke podcast zit vol grappige stemmetjes, jingles en muziek en doet het dan ook vast goed op de achterbank. Dat de makers de podcast waarschijnlijk op het Amerikaanse Everything is Alive hebben geïnspireerd maakt helemaal niet uit.

De Nederlandse overheid is steeds meer op haar hoede voor ‘kennisspionage’. Landen als Iran en China gebruiken gevoelige informatie om hun militaire positie te versterken, of juist onze economische positie te verzwakken. Maatregelen hiertegen zorgen voor discriminatie van hele groepen wetenschappers die gewoon hun werk proberen te doen. Tussen deze twee uitersten beweegt wetenschapsjournalist en radiomaker Saar Slegers (bekend van de prijswinnende podcast De man en de maan) zich in de nieuwe vijfdelige serie van Argos. Slegers zet alle onderdelen van de ingewikkelde kwestie zorgvuldig uiteen. Zo word je als luisteraar ook steeds heen en weer geslingerd tussen de verschillende argumenten.

Mariëtte Hamer is regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Dat betekent dat ze bewustwording en cultuurverandering over dit onderwerp moet bewerkstelligen, en een van de manieren waarop ze dit doet is een podcast in samenwerking met het AD. Hier gaat ze samen met acteur Sahil Amar Aïssa in gesprek met mensen uit verschillende vakgebieden over het onderwerp. Op welke manier kun je ermee te maken krijgen en vooral: hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen (mannen) zich een beetje normaal gaan gedragen? In de eerste aflevering schuift de Vlaamse Evi Hanssen aan. Het is een prima gesprek, maar het blijft wel een beetje onduidelijk voor wie deze podcast eigenlijk bedoeld is.

Schrijver, documentairemaker en cabaretier Johan Fretz stopte eind 2022 met zijn column in Het Parool. Wekelijks fileerde hij daarin als het snedige geweten van links Nederland de politiek, cultuuroorlogen en meer. Wie die vaak pijnlijk rake analyses van Fretz mist, kan nu terecht bij Waanzinnig Land – door hemzelf omschreven als ‘de eerste latenightpodcastshow van Nederland’. Letterlijk: Fretz zet de show ’s avonds laat, als zijn kinderen slapen, op zijn zolderkamer in elkaar. En figuurlijk, want de podcast zit vol latenightshowelementen: nieuwsfragmentjes, interviews en satire. Het is een nogal hysterisch geheel geworden – niet voor niets eindigt de tweede aflevering met de mededeling dat Fretz de formulieren van zijn ADHD-test nog moet invullen voor de dokter. Met iets meer rust kan Waanzinnig Land, vooral door Fretz’ ongezouten meningen en de losse vorm, een mooie aanvulling vormen op de politieke podcasts die er al zijn. Het themaliedje – ‘Een waanzinnig gaaf land, waanzinnig land, de hele wereld staat in brand, maar hier is niks aan de hand’ – is in elk geval al hitwaardig.

Voor mensen tussen de 18 en 35 jaar zijn de Hoe overleef ik…-boeken van Francine Oomen regelrechte pubernostalgie. De survival-expert van het leven leidt hen in haar nieuwe podcastreeks door de wildernis van jongvolwassenheid. Elke aflevering worden beslommeringen van jongvolwassenen uitgebreid geanalyseerd. Denk aan vermorzelde dromen door het leenstelstel en het bedriegerssyndroom; het idee dat je elk moment door de mand kan vallen. In de gesprekken gaat Oomen zelf ook met de billen bloot en worden handvatten gezocht voor haar gasten in de vorm van de welbekende tips. 

Het is de bekende metafoor van de popartiest die bizar hoge eisen stelt: alleen maar blauwe M&M's in de kleedkamer. Maar wie is er nu echt onmogelijk om mee te werken? Wat voor fratsen halen bezopen popsterren uit en wat moeten de mensen achter de schermen doen om het allemaal in goede banen te leiden? Atze de Vrieze en Timo Pisart van VPRO’s 3voor12 spreken veel boekers, managers en organisatoren en horen anekdotes die te smakelijk zijn om niet te delen.

Van al die juice maken ze podcast voor 3FM, waarvan het tweede seizoen net is gelanceerd. Elke week behandelen ze een ander thema, van laatkomers tot opdringerige fans. Ook delen ze hun eigen, soms grappige en soms pijnlijke verhalen, zoals een ongemakkelijke ontmoeting met Ryan Adams op een hotelkamer. De vormgeving is soms wel erg letterlijk (insert het geluid van een dikke joint waar de brand in vliegt). Als je de volgende keer in de concertzaal staat te wachten tot de artiest eindelijk opkomt, zal deze podcast zeker door je hoofd gaan. 

In 2018 werd het Utrechtse dorpje Werkhoven opgeschrikt door een reeks branden. Steeds was dezelfde boer de klos: Gert. Al snel werd hij ervan verdacht de branden zelf te hebben aangestoken. Zelf beweerde hij dat mensen hem wilden kapotmaken omdat hij uit de kast gekomen was als homo. Nog steeds is de dader niet opgepakt. Deze podcast van het AD probeert erachter te komen hoe het echt zit. Of dat lukt, weten we na vier afleveringen nog niet, maar de makers hebben al veel betrokkenen gesproken, waaronder de boer zelf. Het politie-onderzoek lijkt in elk geval wat steken te hebben laten vallen.

In 2014 ontdekten leden van de Texelse duikclub op de bodem van de Waddenzee een schip uit de zeventiende eeuw. Het lag vol perfect bewaard gebleven schatten, met als pronkstuk een prachtig geborduurde zijden japon. Over de nasleep van die vondst maakte de NTR een multimediaproject. De driedelige televisiedocumentaire gaat vooral over het getouwtrek tussen de eigenwijze Texelaars en de kunsthistorici aan de wal.

De vierdelige podcast die Tjitske Mussche samen met regisseur Arnold van Bruggen maken gaat in op de vraag wie de jurk gedragen zou kunnen hebben. In vier afleveringen worden er verschillende theorieën onderzocht. Ondertussen leer je van alles over kunstgeschiedenis, museumwerk en die roerige zeventiende eeuw.

Een valse bekentenis afleggen, dat zou jij natuurlijk nooit doen. Toch? Deze podcast kwam voort uit de documentaire De pompmoord, over een zaak waarin iemand een moord bekent die hij niet heeft gepleegd. Lot Buijs werkte als researcher mee aan die serie en raakte gefascineerd door het fenomeen, dat vrij vaak schijnt voor te komen. Hoeveel mensen zitten er misschien onschuldig vast? En zou ze zelf te verleiden zijn tot een valse bekentenis? De verhoorkamer leunt wat zwaar op de voice-over van Buijs, gelukkig kan ze het wel erg goed vertellen.

Dat popmuziek serieus moet zijn, of op zijn minst oprecht, gold een tijdlang helemaal niet. In de jaren negentig stonden de hitlijsten vol met liedjes die begonnen als ‘een gebbetje’ maar toch tienduizenden keren over de toonbank van de platenzaak gingen. Ze werden ‘uitgevoerd’ door stripfiguren, dieren of een ‘dingetje’ en stonden bol van de gekke stemmetjes en onuitstaanbare melodietjes.

Atze de Vrieze is in het dagelijks leven popjournalist bij VPRO’s 3voor12 en houdt zich bij uitstek wél bezig met de serieuze en oprechte muziek. Maar toen in coronatijd het livecircuit op slot ging, ging hij op zoek naar de verhalen achter de wansmakelijke hits van de jaren negentig en stuitte op een goudmijntje. Inmiddels zijn er al drie seizoenen van Weird Hit Wonder en is de bron nog lang niet opgedroogd. Zo is er in seizoen drie een ontroerende aflevering over ‘Holiday Rap’ en duikt Atze zelf de studio in om een ‘fake live-hit’ op te nemen.

Een kroongetuige is een voormalige crimineel die is gaan samenwerken met de politie. Misdaadjournalist Marian Husken volgt al dertig jaar rechtszaken met een kroongetuige en analyseert de omstreden methode in deze podcast. Zij en collega Maike van Leeuwen spreken allerlei betrokkenen en noemen voorbeelden van vroeger en nu, met als bekendste natuurlijk Nabil B. uit het Marengo-proces. Inhoudelijk interessant, zeker als je geïnteresseerd bent in misdaad en justitie. Helaas klinken de gesprekken tussen de twee journalisten nogal houterig.

De zeecontainer is echt zoiets waar je nooit bij stilstaat, maar waar een hele wereld achter zit. Een ideaal onderwerp voor een podcast dus, en die hebben Maaike Goslinga en Maite Vermeulen van De Correspondent gemaakt. De containerdeuren werden bepaald niet wagenwijd voor ze opengezet, maar het is ze gelukt om heel veel te weten te komen en ook zelf een kijkje te nemen op een containerschip. De podcast zit vol informatie over onderwerpen als globalisering en duurzaamheid, maar gelukkig zitten er ook lekker veel reportage-elementen in. Favoriet feitje om te vertellen op feesten en partijen: negentig procent van onze spullen komt uit een container!

Petra Possel moest na twaalf jaar stoppen met haar culinaire radioprogramma Mangiare!, tot verdriet van haarzelf en vele fans. Er werd zelfs een petitie gestart om het te behouden, maar dat mocht niet baten. Podimo kwam snel in actie en sinds kort is de show daar te horen, onder de naam Smakelijk! Possel en een steeds wisselende ‘rechterhand’ ontvangen culinaire gasten, zoals chefkoks of jenevermakers. Er wordt gegeten, geproefd en recepten gedeeld, net zo gezellig en smakelijk als in het radioprogramma.

Miljoenen mensen smullen van Married at First Sight en Temptation Island. Maar is de positie waarin de kandidaten van deze realityprogramma’s gebracht worden eigenlijk wel ethisch verantwoord? Podcastmaker en realityverslaafde Nikki Koppens onderzoekt deze vraag in een vierdelige podcast. Het lukt haar om oud-kandidaten en televisiemakers te spreken, die een af en toe ontluisterend beeld geven van hoe het er achter de schermen aan toe gaat. Ze gebruikt haar achtergrond als mediawetenschapper om een onderhoudend en onderbouwd antwoord te geven op de vraag uit de titel.

In deze zesdelige reeks gaat Floor Doppen op zoek naar het verhaal achter de mysterieuze oude dame die in het grootste woonhuis van Amsterdam woonde, een gigantische villa verscholen in het groen aan de Overtoom. Je wordt als luisteraar een paar keer prettig op het verkeerde been gezet, ze weet de relevante informatie echt boven tafel te krijgen én het is een keer geen moordzaak. Laten we hopen dat de betaalde podcastdienst Podimo meer in dit soort series gaat investeren.

Q music-dj Joost Swinkels was pas vijf toen zijn vader overleed aan leukemie. Twintig jaar na die ingrijpende gebeurtenis besluit hij dat het tijd is om zijn vader beter te leren kennen, en gelukkig heeft hij daar veel mogelijkheden voor. Hij spreekt met vrienden en familieleden, maar zijn vader liet ook allerlei brieven, schriftjes en cassettebandjes na aan zijn twee jonge zoons. De podcast die daaruit voortkomt is heel particulier, maar weet dankzij het bijzondere archiefmateriaal toch te raken.

Schrijver Klaas Knooihuizen en vanalleskunner Wisse Beets maken al bijna vier jaar de podcast Themafeest. Deze chatcast onderscheidt zich van ieder ander geklets, en dat komt door de melig-absurdistische toon; de makers vatten hun feestje dan ook veelzeggend samen als ‘een periodieke podcast over thema’s om lekker naar te luisteren’. Die thema’s kunnen alles zijn: van ‘verstandskies’ tot ‘nuance’. De afleveringen gebruiken als startpunt weetjes over het thema in kwestie, die vervolgens voer zijn voor prettig ontsporende (meta)gesprekken tussen de twee vrienden.

De nieuwste aflevering gaat over voornamen. Voor echte namennerds wel jammer dat er over de namen Adolf en Vanessa weetjes te horen zijn die ook al in de uitstekende namenpodcast Aangenaam voorbijkwamen, maar verder is het weer een vermakelijke bedoening. Met bijvoorbeeld de dwingende tip om je kind Ruurd te noemen, een advies dat ook terugkomt in een liedje. De Themafeestliedjes – gemaakt door Beets, die ook in de band Woezels zingt – zijn altijd een hoogtepunt in de podcast: luister maar naar de bouncende beats in het etymologierubriekje, of het hilarische metalnummer waar de aflevering ‘Leeftijd’ mee afsluit.

Een mysteriespel en een podcast in één. Op een feest ter ere van het nieuwe televisieseizoen, wordt het spel Miljoenenjacht gespeeld. Linda de Mol presenteert, en André van Duin mag een koffer kiezen. Hij kiest nummer 23, maar dan blijkt de koffer vol geld ineens verdwenen. Een sluwe detective, gespeeld door Tygo Gernandt, moet de roof oplossen. In wekelijkse afleveringen vol BN’ers kun je meepuzzelen. Gesponsord door de Postcodeloterij, maar dat mag in dit geval de pret niet drukken. Bovendien kun je echt 10.000 euro winnen.

Frieda verlaat vanwege straatvrees al een jaar haar huis niet meer. Haar enige contact met de buitenwereld gaat via de telefoon. Met snoer, want het is 1995. Dan heeft ze op een dag een enge hijger aan de lijn, die haar niet meer met rust laat.

Karin van der Meer en Hanneke Hendrix (Wraak, Moorden in het Noorden) kozen een originele vorm voor deze in eigen beheer gemaakte fictiepodcast. Hij is namelijk helemaal over de telefoon opgenomen. Alle acteurs, van Keja Klaasje Kwestro tot Carine Crutzen en Jaap Spijkers, werkten gratis mee. Dankzij de ninetiesnostalgie en het vrolijke wraakthema vergeven we ze de kleine plotholes en het nare gehijg in je oor.

Net als bij podcasts voor volwassenen is het griezelgenre ook bij kinderpodcasts populair. Katapult is een spannend avontuur in hoorspel-stijl voor jonge luisteraars, met veel bekende muziek van onder andere Doe Maar en De Dijk. In de eerste aflevering werkt Mike zich flink in de problemen door per ongeluk de kat van zijn beste vriendin Kiki te vermoorden, die hem vervolgens achterna blijft spoken. Maar Kiki blijkt zelf ook met een geheim rond te lopen. En dan heeft Mike ook nog een criminele vader die op de vlucht is.

We zijn zo vergroeid geraakt met onze smartphone, dat we nauwelijks meer nadenken over de consequenties daarvan. De driedelige podcast Altijd aan van Omroep Human houdt ons gelukkig scherp. Podcastmaker Romanee Rodriguez volgt studenten van de Bildung Academie en spreekt hun docent, filosoof Hans Schnitzler, die zijn klas uitdaagt een week zonder smartphone te leven. De studenten missen de verdoving van hun telefoon, krijgen veel fomo en merken dat analoge bezigheden zoals lezen mislukken. Maar er zijn ook leuke effecten: een meisje begint bijvoorbeeld te zingen op straat en blijkt zelfs aardiger geworden. Naast Schnitzler hoor je ook andere deskundigen, zoals een ex-Googlewerknemer. Jammer wel dat alle sprekers in Altijd aan uit dezelfde highbrow bubbel lijken te komen, terwijl toch echt alle lagen van de bevolking aan hun telefoon vastgekleefd zitten. Maar verder is het een boeiende serie, die je geheid aan het denken zet over je eigen (te) hechte relatie met dat ding.

Journalist Daniël Verlaan is gespecialiseerd in ‘de donkere kant van het internet’ en schreef ook al een boek en maakte een documentaire met dezelfde titel. Ik had het vooroordeel dat zijn podcast vooral een reclamevehikel voor KPN was, maar de eerste aflevering van het tweede seizoen weet zeker te boeien. Hij gaat over mensen die via hun telefoon lastiggevallen worden door hun (ex-) partner, een vaak onzichtbaar maar veelvoorkomend probleem. Het verhaal is niet té sensatiebelust, maar er zit wel een spannende achtervolgingsscène in.

De nieuwe Nederlandse omroep Zwart heeft zijn eigen versie van Song Exploder gemaakt. In deze populaire podcast ontleedt een artiest een liedje en vertelt precies hoe het tot stand is gekomen; welke inhoudelijke en artistieke keuzes er zijn gemaakt. Het format is exact gekopieerd, maar het blijft leuk om te luisteren hoe bijvoorbeeld Willem te werk ging bij zijn emotionele hit ‘Houten pak’ en hoe Sophie Straat door haar geliefde en producer Wieger Hoogendorp werd overgehaald om een draaiorgel in haar nieuwe single ‘Mannen’ te verwerken. Gepresenteerd door Vincent ‘Venz’ Reinders.

Audiocollectief NOX noemt Nagasaki een ‘audiofilm’. In de podcast-apps is die nu te luisteren als vier korte afleveringen, in totaal ongeveer 45 minuten. Schrijver Luuk Imhann schreef en regisseerde de tekst over een Duits meisje dat het bombardement op de Japanse stad meemaakt. Hij is duidelijk iemand van het grote gebaar. De tekst is theatraal, de muziek en het sound design maken het verhaal aangrijpend en meeslepend. De podcast is volgens de makers gemaakt als waarschuwing dat er nooit meer een kernbom mag vallen. Dat lijkt me wat overbodig, maar we zijn er zeker weer aan herinnerd hoe verschrikkelijk het in 1945 was.

In deze podcast van de Vlaamse Radio 1 fileert muzikant Senne Guns, die onder andere ooit meespeelde in het orkest van Spinvis, bekende hits. Als een chef-kok zoekt hij de ingrediënten bij elkaar, waarbij hij de luisteraar meeneemt op een reis door de muziekgeschiedenis. Hij legt bijvoorbeeld uit dat ‘Sultans of Swing’ van Dire Straits bestaat uit onder meer een snufje Andalusische cadens, en scheut stratocaster en een blik Bob Dylan. Zo spijker je in vijftien minuten je muziekkennis bij en krijgt zelfs de meest belegen radiohit een nieuwe smaak.

Over voetbal kan je duidelijk nooit genoeg praten. Podcastbedrijf en Dag en Nacht Media brengt in deze wekelijkse podcast geen transfernieuws of wedstrijdanalyses, maar tijdloze verhalen over de populairste sport ter wereld. Elke week vertelt een kenner in ongeveer 25 minuten een verhaal, bijvoorbeeld over het erbarmelijke team van Micronesië of de bekende straatvoetballer Issy Hitman. Gezellige muziekjes en toepasselijk sound design omlijsten de smakelijke vertellingen. 

Een nieuwe filmpodcast met een lekker strak en helder format. Actrice Anna Drijver, filmmaker Ivo van Aart en schrijver Gijs Wilbrink bespreken elke week een beroemde film. Alleen heeft één van de drie de film nooit gezien. Dan gaan ze uit elkaar en bekijken ze de film alsnog (dit kun je dus als luisteraar ook doen). In de tweede helft van de podcast delen ze hun bevindingen. 

De vraag is dan of de derde persoon zich nu nog kan voorstellen dat die ooit heeft kunnen leven zonder de overbekende film, en of die film de tand des tijds heeft doorstaan. Er is een goede chemie tussen de drie presentatoren en het leuke is ook dat het echt vakmensen zijn. Stiekem leer je tussendoor dus van alles over bijvoorbeeld regie en verhaalstructuur. 

De eerste aflevering van Nooit gezien gaat over Ghostbusters. Deze ultieme jarentachtigklassieker heeft Ivo dus nog nooit gezien. Hij zat niet onder een steen, dus heeft wel associaties: die pakken, die auto en dat groene slijm. Hoe gaat hij de film vinden, en gaan Anna en Gijs er net zo van genieten als ze deden toen ze hem als kind bekeken.

Kinderen van negen tot twaalf jaar die van griezelen houden, kunnen terecht bij deze podcast met enge verhalen. Ze gaan vooral over kinderen die te maken krijgen met bovennatuurlijke en dreigende verschijnselen. Elke aflevering is geschreven door een andere jonge schrijver, die zijn begeleid door podcastmaker Weike van Koolwijk.

Ze worden voorgelezen door stemacteur Pim Bastian en voorzien van spannende geluiden. Een nogal simpele vorm dus, maar de verhalen zijn eng genoeg om onder de dekens van te kunnen bibberen.

Dingen moeten anders, anders gaat de wereld kapot. Helaas het gaat het te langzaam. Toch zijn er grote spelers die het roer hebben omgegooid om de strijd tegen klimaatverandering te versnellen. Daarover gaat de BNNVara-podcast De Ommezwaai van Sander Heijne (Fantoomgroei).

Hij onderzoekt hoe onder andere Tata Steel en pensioenfonds ABP serieus vergroenden. De podcast zit niet altijd even strak in elkaar, maar laat wel zien dat het heus wel anders kan, wanneer de juiste personen de knop omzetten. Een hoopvol vooruitzicht.

De maker van deze podcast is Lex Boon, een journalist met een neus voor geweldige verhalen, en het onderwerp boeiend en bizar: kunstenaar Jeroen van der Most leest in een Saoedische krant dat één van zijn schilderijen voor 3,2 miljoen dollar is verkocht. Alleen… hij heeft het werk helemaal niet gemaakt. Lex en Jeroen gaan op onderzoek uit in Saoedi-Arabië.

Helaas heeft Boon tijdens die reis niet alles opgenomen wat je zou willen horen. En toen kwam ik er pas achter dat hij het hele verhaal ook al eens heeft opgeschreven in Het Parool. Maar als je dat niet hebt gelezen (en een Podimo-abonnement hebt), is deze podcast toch een aanrader. Het verhaal blijft bijzonder, Boon is een goede verteller en Jeroen een grappige en enthousiaste hoofdpersoon.

Momenteel draait in de Belgische bioscopen de film Zillion, over de opkomst en ondergang van een Antwerpse megadiscotheek. Het is een waargebeurd verhaal: de Zillion werd in 1997 geopend en werd door de een gezien als een paradijs, en door de ander als een poel van verderf. In elk geval kon er alles: de meest bizarre feesten, vuurwerkshows, porno op het podium.

Vaste klanten, dj’s en werknemers vertellen in deze podcast van Studio Brussel het verhaal. Elk weekend was er weer iets bizars; van mayonaisegevechten en levende kippen tijdens de dioxinecrisis tot echte bankbiljetten die over het publiek werden uitgestrooid.

Stralend middelpunt van deze extravagantie was eigenaar Frank Verstraeten. Hij verzon de meest bizarre acts, was de ster-dj, had een relatie met miss België en vloog rond in zijn helikopter. Dat kon natuurlijk nooit lang goed gaan en dat deed het ook niet. In de derde aflevering barst de bubbel. Maar dan heb je al zo veel smakelijke anekdotes en opzwepende trance-muziek gehoord dat je het gevoel hebt dat je zelf een hele nacht bent wezen stappen in de Zillion.