Michelangelo was bezeten van het mannenlichaam; overal in zijn oeuvre duiken naakte, gespierde torso’s op. Zelfs zijn vrouwen lijken op mannen met twee sinaasappels op hun borst geplakt. Hoe komt het dat een kunstenaar met de bijnaam il Divino, ‘de goddelijke,’ het vrouwelijk lichaam niet wist te vangen? Dat vroeg podcastmaker Dide Vonk (De eierwekker) zich af bij het zien van de originele tekeningen van Michelangelo in het Teylers Museum in Haarlem. In de driedelige podcast De mannen van Michelangelo, gemaakt in samenwerking met dat museum, gaat ze op zoek naar een antwoord. Hoofdconservator Terry van Druten is al sinds zijn tienertijd gefascineerd door Michelangelo.
De befaamde kunstenaar was een uitzonderlijk getalenteerde beeldhouwer, schilder, architect en dichter – en toch kent zijn oeuvre nauwelijks realistisch afgebeelde vrouwen. De vaak gehoorde verklaring: Michelangelo zou simpelweg ‘te homo’ zijn geweest om vrouwen goed te kunnen verbeelden. En ja, Michelangelo viel op mannen – of beter: op heel jonge mannen, de zogeheten efeben. Deze vorm van seksualiteit was in zijn tijd doodnormaal, soms zelfs geaccepteerder dan relaties tussen volwassen mannen, zo horen we renaissance-expert Michael Rocke in Florence vertellen aan Vonk.
Toch leert ze dat Michelangelo’s homoseksualiteit nooit de volledige verklaring kan zijn voor het feit dat de kunstenaar zulke onwaarschijnlijk ‘mannelijke’ vrouwen tekende. Daar moet meer achter zitten; een artistieke keuze, een ideaalbeeld of misschien wel onze eigen blik die ertussen komt. Want wie bepaalt eigenlijk wanneer een lichaam ‘vrouwelijk’ is? Waarom vindt zij die gespierde figuren zelf zo moeilijk als vrouwen te lezen? Terwijl Vonk zich over die vragen buigt, sluipt er een nieuwe laag de podcast in: niet alleen de mannen en vrouwen van Michelangelo worden onderzocht, maar ook haar eigen ideeën over gendernormen.
Zo leert de luisteraar over religie, liefde, seksualiteit en gendernormen in de renaissance, maar ook over hoe we vandaag de dag tegen die thema’s aankijken. Michelangelo’s kunst en leven vormen de rode draad, maar de podcast gaat ondertussen over veel meer. Dankzij de gerenommeerde makers Vonk en Simon Heijmans (Brand in het landhuis), die dramaturgie en eindredactie deed, is het geen verrassing dat De mannen van Michelangelo een ijzersterke kunstpodcast is.
En voor wie na het luisteren nog langer wil blijven dwalen door Michelangelo’s wereld: tot en met 25 januari is de bijbehorende tentoonstelling te zien in het Teylers Museum in Haarlem.