Podcasts met persoonlijke verhalen

In Dunya’s geboorteland Afghanistan was het al moeilijk om als meisje te leven, maar als ze later met haar familie in België gaat wonen zijn de problemen nog niet voorbij. Ze wordt uitgehuwelijkt aan een jongen die ze nog nooit heeft gezien. Dat wil ze niet, maar als ze weigert maakt ze volgens haar vader en broers de eer van de familie te schande. Ze loopt weg van huis en duikt onder. In Voor de eer vertelt podcastmaker Debby de Ridder het verhaal van Dunya: hoe ze de kracht vond om voor zichzelf te kiezen, maar ook hoe ze weer toenadering vond tot haar familie. De compacte vierdelige podcast zet Dunya neer als een sterke jonge vrouw in een complexe situatie.

Lode Van Aken leefde van 1943 tot 2021. Na zijn dood besloot zijn zoon Adriaan het leven van zijn vader in beeld te brengen door middel van een theatervoorstelling en een podcast. Hij rijdt door België en spreekt met allerlei familieleden die herinneringen ophalen aan ‘de soldaat’. Van zijn vlucht uit het seminarie als twaalfjarige jongen tot zijn niet al te succesvolle dienstplicht, carrière als kunstenaar en huwelijk met Adriaans moeder. In de jaren zeventig zorgde hij thuis voor zijn kinderen terwijl hun moeder werkte, destijds een uitzonderlijke situatie. Zo raakte Lode’s leven aan allerlei maatschappelijke thema’s, maar zoon Adriaan zet hem vooral neer als een antiheld. Acht afleveringen Vlaamse vertelkunst met mooi sound design en muziek.

De Britse singer-songwriter Tom Rosenthal trok in de lente en zomer Londense parken in om vreemden (op een parkbankje) te interviewen. De zeventien afleveringen die tot nu toe verschenen zijn, zijn net zo uiteenlopend als de mensen zelf. Zo is er een kunstenaar die meerdere jonge vrienden verloor aan zelfdoding, een vader die naar India fietste en een jonge Londenaar met een liefde voor de muziek van André Rieu. Met terugkerende rubrieken brengt Rosenthal structuur in de verhalen, eenvoudige muziek maakt het geheel af. Blijf vooral luisteren tot het einde van elke aflevering, want daar trakteert Rosenthal je op een speciaal gecomponeerd liedje over de hoofdpersoon.

Strangers on a Bench is een lieve podcast – er zijn geen andere woorden voor – en is zeker geschikt als je nieuwsgierig bent naar een paar van de acht miljard levensverhalen die op deze aarde rondlopen.

In Het Laatste Gesprek voert journalist en schrijver Antoinnette Scheulderman (Volkskrant Magazine, LINDA) gesprekken met mensen in de laatste fase van hun leven. De opzet is simpel: geen muziek, geen geluidsfragmenten, alleen een openhartig gesprek. Hoewel de dood onvermijdelijk boven de gesprekken hangt, is er ook ruimte voor hoopvolle momenten, zoals een geïnterviewde die na haar diagnose de liefde vond. De meeste afleveringen draaien om mensen met een kankerdiagnose, maar in de eerste aflevering vertelt de veertigjarige Eliza over haar keuze voor euthanasie vanwege ondraaglijk psychisch lijden. Elk gesprek eindigt met de vraag hoe de geïnterviewde tegen de dood aankijkt. Een ingetogen podcast over het leven, en hoe dat onherroepelijk eindigt.

De zussen Eveline en Marlies Bosmans zijn allebei actrice en groeiden op in het Vlaamse plaatsje Moll. Toen hun opa in 2006 overleed zorgde dat voor diepe scheuren in hun familie. Grootvader was een succesvolle ondernemer die een bedrijf in China runde in een tijd dat dat nog hoogst ongebruikelijk was. Zijn kinderen zouden een fortuin erven, was hen beloofd. Maar toen hij stierf bleek er van het geld geen spoor. Ook zijn ‘secretaresse’ was met de noorderzon vertrokken.

De kleindochters gaan op zoek naar het familiefortuin in de podcast Geisha (vernoemd naar de naam van opa's bedrijf). Zij hebben duidelijk talent en plezier in het vertellen en de podcast zit vol kleine grapjes en creatieve vondsten. De vrolijke vorm vloekt alleen af en toe bij het toch serieuze onderwerp, want ondertussen zijn ze zout in allerlei familiewonden aan het strooien. Met kerst volgt een slotaflevering, waarin we erachter zullen komen of het allemaal goed komt met de Bosmansen.

Tomias Keno en Maurits Spijkerman-Jansen kennen elkaar al sinds groep drie en waren altijd bezig met optreden, typetjes verzinnen en filmpjes maken. Toen ze een jaar of twaalf waren kregen ze van de schoonmaakster op het werk van Tomias’ vader een zelfgemaakte cd. De muziek van deze Anita Moran bleek verrassend catchy. Twintig jaar na dato denken ze nog steeds aan haar en vragen ze  zich af hoe het nu met haar is. Google levert niets op, dus gaan de twee in Nuenen opgegroeide vrienden terug naar hun geboortegrond om haar proberen te vinden. Het wordt een vrolijke en nostalgische zoektocht waarbij de twee vrienden hun best doen om ook grotere thema’s zoals het najagen van je dromen uit te diepen.

Tussen 1956 en 1984 moesten zo'n 15.000 jonge moeders hun kinderen afstaan. In die tijd was ongehuwd zwanger zijn onacceptabel. Veel vrouwen werden gedwongen om tijdens hun zwangerschap uit het zicht te verdwijnen en zochten onderdak bij instellingen, zoals kloosters.
De achttienjarige Renée, de hoofdpersoon in deze podcast, hoefde niet naar een instelling. Haar zus bood haar onderdak, en daar wachtte Renée op een bevalling waar ze totaal niet op voorbereid was. Het is niet van mij vertelt het persoonlijke verhaal van Renée, maar via haar komt het collectieve verhaal van duizenden vrouwen naar voren. Door aangrijpende anekdotes en interviews met andere moeders krijgt de luisteraar langzaam inzicht in de vaak onvertelde verhalen van deze moeders. De opzet van de podcast is eenvoudig, maar hij wordt nooit saai of eendimensionaal. 
En ja, in die tijd was het de gangbare opvatting dat het voor zowel moeder als kind beter was om het kind af te staan, maar dat maakt deze persoonlijke verhalen niet minder indrukwekkend.

Annemieke Figee en haar man adopteerden twee Zuid-Afrikaanse kinderen. Inmiddels zijn zij tieners en wordt er in Nederland heel anders gekeken naar adoptie uit het buitenland. Sinds een paar maanden is het zelfs grotendeels verboden. Samen met de ervaren podcastmaker Maarten Dallinga onderzoekt Figee of adoptie wel in het belang van het kind is. Er komen allerlei (ervarings-)deskundigen aan het woord en Figee spaart zichzelf ook zeker niet. Ze zet regelmatig vraagtekens bij wat ze in haar vurige kinderwens gedaan en nagelaten heeft. De optie adoptie is een interessante en oprecht gemaakte serie, maar negen afleveringen ernstig onderzoek, waarbij geen mits of maar overgeslagen wordt, is voor de neutrale luisteraar wel een hele kluif.

In de podcast Wat blijft hoor je elke aflevering een portret van iemand die niet al te lang geleden overleden is. Dat kan een bekende, maar ook onbekende Nederlander zijn. Zo zijn er mooie afleveringen over interviewer Jellie Brouwer en over Nathaniël Gomes, de bedenker van het patatje kapsalon. In de nieuwe aflevering gaat over Esmee Schenck de Jong (1992-2023). Zij was een uitbundige schrijver met veel vrienden en een vrije seksuele moraal. Kort na het verschijnen van haar eerste boek maakte ze een einde aan haar leven. Maarten Dallinga spreekt mensen om haar heen, zoals haar beste vriendin en een stel waar ze een driehoeksverhouding had. Een respectvol portret van een fascinerend mens.

De 43-jarige Vlaming Hein Wijffels besloot een fietstocht te maken van Milaan naar Genk, om geld in te zamelen en begrip te kweken voor kinderen met een beperking. Maar hij heeft ook een innerlijke reis te maken. Zijn elfjarige zoon Louis-Henri heeft autisme en een mentale beperking, en dat heeft een grote weerslag op het gezin. Hij kan er niet altijd even goed mee omgaan.

In Tot aan de maan en terug volgt podcastmaker Kenneth Berth de tocht en portretteert ondertussen het gezin. Hein, zijn vrouw Valerie, Louis-Henri en zijn zusje Marie-Julie zijn ontroerend eerlijk over hun liefde, verdriet, de zware maar ook mooie momenten die ze meemaken. Meer nog dan het uitfietsen van de zware etappes bereikt Hein samen met Kenneth het doel om de luisteraar echt te laten inzien wat het betekent om een kind met een mentale beperking te hebben.

De titel klinkt zwaar, maar deze audiodocumentaire van Romanee Rodriguez over de dood van haar vader is juist bewonderenswaardig licht van toon. Rodriguez’ bejaarde vader ligt op sterven in zijn thuisland Colombia. Romanee, haar zus en hun (al jaren geleden van hem gescheiden) moeder reizen erheen. We horen opnames in het ziekenhuis, waar de vriendin van pa niet blij is met de manier waarop zijn Nederlandse familie aankijkt tegen zijn dood. In haar audiodocumentaire brengt Rodriguez de pijnlijke, liefdevolle en absurde momenten rond het sterfbed op een ongelofelijk knappe manier over. Een interview met longarts Sander de Hosson, die alles weet over het menselijk stervensproces, zorgt voor extra context en verdieping.

Nu het tien jaar geleden is dat de MH17-vliegtuigramp plaatsvond, verschijnen er vele producties over dit tragische voorval. Hoewel veel oude verhalen worden herhaald, biedt de Politie Podcast-MH17 een fris perspectief. In vijf afleveringen delen medewerkers van de politie hun ervaringen over de ramp. Het gevoelige onderwerp wordt deskundig aangepakt en hoewel er ruimte is voor emoties, wordt er nooit overdreven gedramatiseerd. 

De eerste aflevering gaat over het terughalen van stoffelijke overschotten en de podcast sluit af met het complexe onderzoek naar de daders. Podcastmaker Hajo Magré voegt nuances en context toe aan de verhalen van de agenten, waardoor je een compleet beeld krijgt van hoe deze periode voor de politie is verlopen. Vooral aflevering drie, waarin rechercheurs vertellen over het bijstaan van nabestaanden, toont het sterkste aspect van de podcast: het contrast tussen de professionele afstand en de menselijke emoties van de agenten.  

Begin jaren negentig werden Jan en Martin smoorverliefd op elkaar. Pas na en paar maanden durfde Martin aan Jan te vertellen dat hij aids had. Schrijver Maurits de Bruijn en podcastmaker Randy Vermeulen gebruiken de tragische maar ook romantische geschiedenis van de twee geliefden als uitgangspunt om te vertellen wat de ziekte aids heeft betekend voor de queer gemeenschap in Nederland. De angst, de schaamte en de geheimzinnigheid komen voorbij, maar ook de saamhorigheid die de ziekte opriep, evenals de persoonlijke ervaringen van de makers. Want al groeiden zij op in een tijd dat een hiv-infectie al geen doodvonnis meer was, dat homoseksualiteit en een vreselijke ziekte met elkaar verweven waren, werd ze al op jonge leeftijd ingeprent.

Een aangrijpende en soms pijnlijke, maar zeer belangrijke en prachtig gemaakte podcastserie, ook dankzij de mooie muziek en sterke voice-overs.

Het leven draait vaak om wachten. Wachten tot je achttien bent om te stemmen en wachten tot je 67 bent zodat je met pensioen mag gaan. Maar waar wacht je op als je al boven de negentig bent? Tot je honderd bent natuurlijk, want dan kom je in aanmerking voor de bekende interviewserie van de Volkskrant.
Al jaren interviewt journalist Marjon Bolwijn wekelijks een honderdjarige over hun lange leven. Nu waagt ze zich aan een andere vorm: de podcast. De 100-jarige is gebaseerd op de kranteninterviews, maar dan in audio, compleet met een leuk achtergrondmuziekje. Een extra uitdaging, aangezien de verstaanbaarheid en het vocabulaire van de mens er op den duur vaak niet beter op wordt. Gelukkig heeft de interviewer een tactiek om subtiel te verduidelijken. Hoewel elke geïnterviewde de oorlog heeft meegemaakt en dit altijd een onderliggend thema is, hoeft het niet het centrale onderwerp te zijn. Zo gaat de eerste aflevering bijvoorbeeld vooral over zelfstandigheid.

In april was het 25 jaar geleden dat twee jongens twaalf studenten en een docent doodschoten op de Columbine High School in Colorado. Het is niet de dodelijkste schietpartij in de geschiedenis van Amerika, maar wel één van invloedrijkste. Wereldwijd ontbrandden discussies over wapenwetten, gewelddadige videogames en schoolpesterijen. In Confronting: Columbine duikt slachtoffer Amy Over opnieuw in de traumatische gebeurtenissen die haar leven tekenden.
De podcast is opgedeeld in twee delen; de eerste vijf afleveringen gaan over de schietpartij zelf en de volgende vijf over de brede nasleep. Onder andere medeslachtoffers, hulpverleners en experts komen aan het woord. Amy Over is een uitstekende host, die als ervaringsdeskundige niet alleen weet wat er nog verteld moet worden, maar ook feilloos contact maakt met haar gasten. Confronting: Columbine is een podcast die alleen maar op deze manier gemaakt had kunnen worden.

Schrijvers en muzikanten (en levenspartners) Bram Ieven en Aafke Romeijn stuitten tijdens een wandeling in het Belgische Rekem op een begraafplaats. Die blijkt te horen bij een voormalig psychiatrisch ziekenhuis, of zoals men dat toen noemde: een krankzinnigengesticht. Het duo is benieuwd naar de verhalen achter de anonieme grafzerken en gaat op onderzoek uit. Die verhalen zijn maar moeilijk te achterhalen en dat maakt het soms lastig, ook voor de luisteraar. Door de zich afwisselende voice-overs lijkt Monsters in het bos soms wat op een gezamenlijke spreekbeurt. De delen waarin Bram en Aafke een beeld kunnen schetsen van de patiënten in de Vlaamse instelling en meer vertellen over hun eigen ervaring in de psychiatrie zijn veruit het interessantst.

The Price of Paradise vertelt de verhalen van de Britse Jane Gaskin, die samen met haar man en drie kinderen in 2000 een eiland aan de Mosquito Coast van Nicaragua koopt.

De emigratie van Gaskin en haar gezin wordt gevolgd door het televisieprogamma No Going Back, de Engelse versie van Ik vertrek, maar verwacht geen problemen met kleinigheidjes als het ontbreken van een bouwvergunning of een kapotte septic tank. Al snel blijkt dat het eiland op een beruchte drugssmokkelroute ligt. En dat is nog maar het begin van de problemen; de Gaskins worden geconfronteerd met ontvoering, corruptie, rechtszaken en zelfs moord. De problemen zijn ernstig, maar de toon van deze podcast zit vol met Britse humor, een beetje vergelijkbaar met Stolen Hearts.

In het grimmige Detroit van de jaren tachtig verdween Anita Wiley, de halfzus van podcastmaker Tonya Mosley, spoorloos. Haar familie gaf haar als vermist op, maar de politie ondernam geen stappen. Ook in de media werd haar naam nauwelijks genoemd. In 2020 werd er een DNA-match gevonden tussen een lichaam dat bekend stond als ‘onbekende vrouw 1987’ en Anita's zoon Antonio. In She Has a Name vertelt Mosley samen met Anita's naasten het verhaal van de zus die ze nooit kende. Maar deze podcast gaat verder dan alleen herinneringen. Mosley breidt het verhaal uit en onderzoekt hoe de Amerikaanse drugsepidemie in combinatie met een economische crisis de moord op haar zus in de hand werkten. Het ingetogen sound design van deze journalistieke én persoonlijke truecrimepodcast is een genot voor het oor en past perfect bij de klankkleur van Tonya Mosleys stem.

Wilbert van de Kamp is van nature vrij neerslachtig en kampt met depressies. Mette te Velde staat juist positief in het leven. In deze nieuwe podcast van de VPRO ontvangt Mette elke week een andere gast die Wilbert kan helpen het leven wat lichter op te vatten. In de eerste aflevering is dat rapper Donnie, die enorm opkeek tegen de levensinstelling van zijn oma en die als hij in de put zit de film Rocky kijkt. Elke gast geeft Wilbert ook een opdracht, waar de luisteraars ook aan mee kunnen doen. De toon van de podcast is vrolijk, maar met een serieuze insteek: de mentale gezondheid, waar zo veel jongeren tegenwoordig mee worstelen, bespreken en verbeteren. 

Toen Jur 21 was, lachte het leven hem toe. Hij was sportief, rijk, populair en hij studeerde zelfs aan Harvard. Maar toen kreeg hij een hersenontsteking die zijn hele geheugen uitwiste. Hij kon nog wel praten, maar moest volledig opnieuw leren hoe de wereld in elkaar zit. Josephine van der Erve is een studievriendin van Jur en maakte deze vijfdelige podcast over hem en zijn zeer zeldzame aandoening. Ze spreekt uitgebreid met Jur en de mensen in zijn omgeving en stelt daarbij de juiste vragen. Wat betekent het om ineens als een onbeschreven blad door het leven te gaan, en wat kunnen wij, als mensen vol bagage, daarvan leren?

‘8 dagen OVERLEVEN in de JUNGLE na VLIEGTUIGCRASH’ voelt als een slechte clickbait-titel, maar na het luisteren naar de aflevering van Held in eigen verhaal blijkt het toch echt gebeurd te zijn. Presentator Iris Enthoven interviewt in haar podcast gasten met aangrijpende verhalen. Qua opzet is hij lekker simpel - alleen een interviewer en een gast met een verhaal in een studio - maar daardoor niet minder spannend.

De gasten hebben namelijk nogal wat meegemaakt: van overleven op de berg K2 en als negenjarige in een tsunami belanden tot onschuldig vastzitten voor kindermoord. Enthovens interviewstijl is betrokken en medelevend, maar ze vestigt de aandacht nooit te lang op haarzelf. De podcast telt inmiddels 72 afleveringen en is nog steeds in volle gang.

Toen radiomaker en domineeszoon Ruben van Haften ervoor koos om uit het geloof te stappen, had dat kunnen lijden tot een familiebreuk. Dat gebeurde niet. In plaats daarvan ging hij het gesprek aan met zijn vader Wout. In de podcastserie Niet te geloven breiden ze het gesprek uit en ontdekken elkaars wereld. Zo komt in de derde aflevering iemand aan het woord die vanwege zijn geloof gestopt is met ‘actief homo zijn’. Aan de andere kant hoor je ook hoe vader Wout steeds meer is gaan accepteren dat zijn zoon biseksueel is. Al ben je het als luisteraar misschien niet altijd eens met de verkondigde meningen, de boodschap van de podcast is dat je elkaars visie moet blijven respecteren.

De Koninklijke Nederlandse Reddingmaatschappij (KNRM) bestaat 200 jaar en brengt daarom een podcast uit over hun heldhaftige werk. Dat ze helaas niet elke drenkeling kunnen redden, blijkt wel uit de eerste twee afleveringen. Die gaan over de tragische gebeurtenissen in de zee bij Scheveningen in het voorjaar van 2020. Een verstikkende schuimlaag kostte aan vijf surfers het leven. De enige overlevende doet in de podcast zijn verhaal, net als de moeder van een van de slachtoffers. Dat is natuurlijk heftig, en de professionele productie en voice-over van presentator Roelof Hemmen zorgden ervoor dat deze podcast onmiddellijk naar de top van de hitlijsten dreef. 

Frans Pollux combineert zijn ruime ervaring als verteller en muzikant met journalistiek onderzoek. In zijn nieuwe serie heeft hij al die kwaliteiten nodig, en dan moet hij nog steeds alle zeilen bijzetten. Het apparaat is waarschijnlijk zijn meest ambitieuze podcastproject tot nu toe.
Het apparaat uit de titel is een mysterieuze machine, waarmee hij kennismaakte toen hij zijn dochter van school ging halen. Op het schoolplein werd hij aangesproken door een man, die een filmpje liet zien van een uitvinding die de potentie heeft om onze maatschappij fundamenteel te veranderen. De machine spot echter wel met alle natuurwetten, en bovendien wil de uitvinder al snel niets meer met Pollux te maken. Dit alles moedigt de podcastmaker echter alleen maar aan en hij stort zich op een onderzoek, waarbij hij zijn hele Venlose vriendengroep inzet. Pollux koppelt vrolijk van alles aan elkaar: allerlei vormen van energie, natuurkunde, carnaval en een relatiecrisis.

Marianna Spring is als specialist ‘desinformatie en sociale media’ bij de BBC voortdurend slachtoffer van internettrollen. In haar podcast Why Do You Hate Me zoekt ze mensen op die zich online hebben misdragen. Zoals de Poolse Julia, die zich op Instagram uitgaf voor Madeleine McCann, of de Ierse Stuart, die een schietpartij in Las Vegas overleefde waarbij zestig doden vielen, en in de ban raakte van een complotdenker die beweerde te weten dat ‘de overheid’ alles georkestreerd had.

De Brabantse Eva van Pelt noemt zichzelf ‘muzikaal maker’ en maakte haar eerste podcast met als thema troost. Ze voerde gesprekken met 25 mensen, van goede vrienden tot onbekenden. Aan allemaal stelde ze de vraag wat hen troost. Wat lost klein leed op, en hoe verlicht je het ondraaglijke? De citaten die haar het meest raakten verwerkte ze in een podcast genaamd alles gaat goed (met kleine letters).

Van Pelt componeerde de verhalen intuïtief en de afleveringen kennen geen echte spanningsboog. Behalve dan dat je als luisteraar probeert te ontdekken wat er precies met de sprekers aan de hand is. Dat maakt dat je toch graag door wilt blijven luisteren. Doe je dat tot het eind van een aflevering, dan hoor je een speciaal geschreven lied voor de hoofdpersonen.

De non-binaire Nanoah Struik heeft zich nooit verbonden gevoeld met diens Nigeriaanse wortels. In de zesdelige podcastserie In Afrika besta ik niet zoekt hen uit of queer en Nigeriaans zijn met elkaar te verenigen zijn. De podcast zit vol met bepalende momenten die Nanoah op tape heeft vastgelegd: van confronterende gesprekken met diens vader tot twee trips naar Nigeria. Uiteindelijk gaat de podcast vooral om de relatie tussen Nanoah en diens vader, die blijft volhouden: in Afrika bestaat er niet zoiets als queerheid.

Wat bezielt vrouwen toch om een relatie aan te gaan met een gedetineerde? Op die vraag probeert Love Letters een antwoord te vinden in de driedelige serie ‘We found love’, waarin drie stellen vertellen over deze vorm van liefde: van een stel dat al jaren samen is en kinderen kreeg tot een stel dat elkaar nog nooit heeft ontmoet. Deze integere serie is met veel inlevingsvermogen gemaakt, maar het blijft desondanks moeilijk je vooroordelen helemaal af te schudden.

Als jongetje ontmoette Lammert Voos op een familiebijeenkomst een oom die hij nog niet kende. Oom Derk had maar één arm, en vertelde dat die ooit was afgebeten door een leeuw. In Mijn oom de leeuwentemmer zoekt hij uit wat er waar is van alle fantastische verhalen die er over deze man rondgingen? Was hij echt dompteur geweest? En was hij echt bevriend geweest met Johnny Weismuller, beter bekend als Tarzan? Het niveau van deze podcast is enigszins amateuristisch, maar het verhaal maakt veel goed.

Een klein jongetje van een jaar of twee staat in een lange gang. Hij heft zijn vingertje op en kijkt schuin omhoog, alsof hij iets wil vragen. Het is een foto uit 1958 van de Amerikaanse fotograaf Leonard Freed, die destijds migranten uit voormalig Nederlands-Indië in Nederland fotografeerde. Creatief directeur Fabian Sapthu raakte gefascineerd door de foto en wil weten wie het kind is.

Sapthu neemt vijf afleveringen de tijd en grijpt de zoektocht aan om de context te schetsen en ook in zijn eigen geschiedenis te duiken. Want ook zijn vader kwam in die jaren van de Molukken naar Nederland. De podcast is professioneel gemaakt, met fijne voice overs mooie muziek van Sim Fane.

De nacht van de Poëzie bestaat dit jaar veertig jaar en in die tijd zijn er natuurlijk al veel verhalen gedeeld. Niet alleen door de dichters op het podium, maar ook door de mensen in het publiek. In de podcast Nu je ’t zegt van het Utrechtse literatuurplatform ILFU horen we elke aflevering een persoonlijk verhaal van een bezoeker van het festival, dat samenhangt met een gedicht dat daar is voorgedragen. Zo gaat de eerste aflevering over een vrouw die haar man op 53-jarige leeftijd ontmoette en hem als eerste date meevroeg naar de Nacht van de Poëzie. Hoe dat verder ging, lijkt wel een gedicht van Remco Campert.

Audiocollectief Schik lanceerde in 2017 de instant klassieker Bob, voor veel mensen de podcast die ze verslaafd maakte aan het medium. In hun nieuwe reeks De Erfenis gooien ze het over een iets andere boeg. Elke aflevering is een ander verhaal, met als centraal thema: de gevolgen van een nalatenschap. Daar kun je natuurlijk alle kanten mee uit, en dat doet het trio dan ook. In deze nieuwe podcast komen de kwaliteiten van Schik nog beter tot hun recht dan in series die ze eerder maakten. Door de soms wat geforceerde zoektocht helemaal los te laten kunnen ze ons nu helemaal meenemen in diepe persoonlijke verhalen, prachtige teksten en knap sound design.  

Journalist Nicole Terborg groeide op in een warm gezin in het Brabantse Cuijck. Tot haar ouders gingen scheiden en ze te horen kreeg dat ze bij haar tante in Amsterdam moest gaan wonen. Haar tweelingbroer en oudere zus bleven bij hun vader. Het komt in de Afro-Surinaamse cultuur regelmatig voor dat kinderen kortere of langere tijd niet bij hun ouders wonen, maar bij vrienden of familie. Er is zelfs een naam voor: kweekje. Maar waarom juist zij een kweekje was, dat bleef altijd een mysterie. In haar familie werd er niet over gepraat.
In een zesdelige podcastserie gaat Terborg op zoek naar het antwoord. Bij deze persoonlijke kwestie komen ook allerlei grote thema’s kijken: vragen over het moederschap, opvoeden, familiebanden, de koloniale geschiedenis. Terborg gaat te rade bij haar eigen familie en bij deskundigen en vertelt het verhaal op een ritmische, muzikale manier, die ik nog niet eerder in een Nederlandse podcast hoorde.

Met audiodocumentaire Moksi duikt Ischa Den Blanken zijn familiegeschiedenis in. Den Blanken heeft namelijk weinig feeling met Suriname, het land van zijn voorouders. Wie naar hem kijkt en hem hoort spreken zal hem, met zijn witte huidskleur en Hollandse tongval, onmiskenbaar als een Nederlander categoriseren. Toch speelt de vraag door zijn hoofd in hoeverre hij zich een Surinamer kan of durft te noemen. Oma Jane de Miranda bezit een schat aan informatie over hun stamboom en vertelt hem over de voorouders dankzij wie er bloed uit China, Afrika, de binnenlanden van Suriname en Europa door hem stroomt. Sommigen van hen hebben hun stempel op de geschiedenis gedrukt. J.C. de Miranda bijvoorbeeld, de broer van de opa van zijn oma, en de eerste premier van Suriname. (te horen vanaf 30 augustus)

Becky Milligan was een van de vele nieuwsgierigen die eind jaren tachtig afkwamen op de dolfijn die in de baai van het ingeslapen Britse kustplaatsje Amble rondzwom. Nu, ruim dertig jaar later, reconstrueert ze in Hooked on Freddie de krankzinnige gevolgen die dolfijn Freddie had voor het leven van dierenactivist Alan Cooper. Hij ontwikkelde een bijzondere relatie met Freddie, maar moest dat bekopen met een ongekende hetze tegen zijn persoon omdat hij actievoerde tegen dolfinaria. Een spannend, tragisch en verbijsterend verhaal.

Mathieu Wijdeven ontdekte dat zijn betovergrootvader in Paramaribo óók theatermaker was: ruim een eeuw geleden schreef G.G.T. Rustwijk vlammende betogen tegen het Nederlandse bewind. Wijdeven maakte een voorstelling over hem en nu is er ook een podcast. In de vierdelige serie Een verborgen Surinaamse schat onderzoekt hij wie G.G.T. Rustwijk was, hoe zijn leven eruitzag en hoe het kan dat hij zo lang nooit van hem gehoord heeft. Ook spreekt Wijdeven met deskundigen die de periode kunnen duiden waarin zijn Surinaamse betovergrootvader leefde. Heel veel spanning weet de theatermaker er niet in te leggen, wel gevoel en historisch besef.

In elke aflevering van deze podcast van 3FM en Human staat er iemand met een mentaal probleem centraal en hoor je exact wat er in zijn of haar hoofd omgaat. Dat gebeurt in zogenaamd 8D-geluid je hoort de geluiden overal om je heen waardoor het lijkt of je echt in diegene zijn hoofd zit. De makers hadden nog wel wat verder mogen gaan in het experiment. Als we bij de hoofdpersonen ‘in het hoofd’ zitten, horen we ze nog steeds in voice-over vertellen wat er gebeurt. Toch helpen die scènes wel om je in te leven in de hoofdpersonen. En prijs je je gelukkig dat je als mentaal gezond persoon die koptelefoon gewoon weer af kunt zetten.

Jo Piazza maakte meer dan honderd afleveringen van Committed, een podcast waarin stellen vertellen over hun relatie. Na al die toewijding stortte ze zich juist op de andere kant. In She wants more gaat ze in gesprek met vrouwen die er buitenechtelijke affaires op nahouden. Dat schijnt steeds meer voor te komen en Piazza vraagt zich af waarom dat is. Ze is een goede en empathische interviewer die zonder oordeel vraagt naar de juicy details. De gevoelens van hun bedrogen partners blijven daarbij wel wat onderbelicht.

In Dad – het nieuwe seizoen van de hyperpersoonlijke podcastserie The Heart – onderzoekt Kaitlin Prest de relatie met haar vader. Telkens weer vallen ze terug in oude patronen: hij presenteert zich als slachtoffer en zij voelt zich schuldig, terwijl hij tijdens haar tienerjaren weleens fysiek geweld heeft gebruikt. Zoals altijd dwingen Prests openheid en haar vermogen tot (zelf)reflectie bewondering af. Een mooi portret van een vader en een dochter die nader tot elkaar proberen te komen.

Deze podcast stond vorig jaar al bovenaan allerlei toplijstjes, maar ik had hem nog nooit echt een kans gegeven. In elke aflevering vertelt presentator Kelsey McKinney een waargebeurd, sappig verhaal over gewone mensen aan een gast. De verhalen zijn grappig, soms een beetje pijnlijk, maar nooit té erg. Lekkere lichte kost voor tussendoor dus. Leuk om mee te beginnen: de aflevering ‘Podcast famous’, over een vrouw die fanfictie gaat schrijven over haar favoriete podcasthost.

Ondernemer Jacob Menko was eigenaar van vier warenhuizen. Na de oorlog waren ze allemaal in andere handen, want hij was met zijn hele gezin vermoord in Sobibor. Alleen zijn jongste dochter Emmy overleefde de oorlog. Dat zou later de oma van radiomaker Rose Heijnen worden. Zij zoekt in deze vijfdelige podcast van de NTR uit wat er met de winkels van haar opa gebeurd is. Ondanks hardop voorgelezen e-mails begeleid door typegeluiden (podcastmakers, zullen we hiermee stoppen?) heeft ze er een meeslepend verhaal van weten te maken. Dat is vooral ook te danken aan de nu 85-jarige oma Emmy en haar aangrijpende geschiedenis, die ze op een opmerkelijk nuchtere manier vertelt. ‘Anders ga ik eraan kapot,’ zegt ze. Ook is dit een zoektocht waarin daadwerkelijk iets ontdekt wordt, en dat valt ook altijd toe te juichen.

De ouders van Paulina Stevens haalden haar van school zodra het kon, want haar toekomst lag toch al vast: net als haar moeder, grootmoeder en alle moeders daarvoor zou ze waarzegster worden. Paulina werd geboren in een Roma-familie in Californië, en leerde al jong handlezen en tarotkaarten leggen. Maar als ze besluit dat haar eigen toekomst elders ligt, beginnen de problemen. In de podcast Foretold begeeft journalist Faith Pinho zich in de gesloten Roma-wereld, waar voor mondige meisjes geen plaats is.

Voor mensen tussen de 18 en 35 jaar zijn de Hoe overleef ik…-boeken van Francine Oomen regelrechte pubernostalgie. De survival-expert van het leven leidt hen in haar nieuwe podcastreeks door de wildernis van jongvolwassenheid. Elke aflevering worden beslommeringen van jongvolwassenen uitgebreid geanalyseerd. Denk aan vermorzelde dromen door het leenstelstel en het bedriegerssyndroom; het idee dat je elk moment door de mand kan vallen. In de gesprekken gaat Oomen zelf ook met de billen bloot en worden handvatten gezocht voor haar gasten in de vorm van de welbekende tips. 

Oudere vrouwen zijn weinig zichtbaar en hoorbaar in de media en ‘that’s fucking bullshit’, zegt actrice Julie Louis-Dreyfus (Seinfeld, Veep), die zelf ook alweer 62 is. Daarom spreekt ze in haar nieuwe podcast Wiser than me vrouwen die nog meer levenservaring dan zij hebben. Ze heeft een aantal grote namen weten te strikken, waaronder Diane von Furstenberg, Isabel Allende en Jane Fonda. Die laatste deelt allerlei levenslessen, maar ook wat haar favoriete vibrator is. Het is wel een beetje jammer dat celebritypodcasts eigenlijk gewoon goed begeleide zoomgesprekken zijn, in dit geval zelfs met stroomstoring. Maar voor de levenswijsheden van deze vrouwen blijf ik toch luisteren.

Q music-dj Joost Swinkels was pas vijf toen zijn vader overleed aan leukemie. Twintig jaar na die ingrijpende gebeurtenis besluit hij dat het tijd is om zijn vader beter te leren kennen, en gelukkig heeft hij daar veel mogelijkheden voor. Hij spreekt met vrienden en familieleden, maar zijn vader liet ook allerlei brieven, schriftjes en cassettebandjes na aan zijn twee jonge zoons. De podcast die daaruit voortkomt is heel particulier, maar weet dankzij het bijzondere archiefmateriaal toch te raken.

De Canadese journalist Pauline Dakin had een turbulente jeugd. Haar vader had een kwade dronk en nadat haar ouders gescheiden waren verhuisde het gezin vaak. Er was altijd iets om op de vlucht voor te zijn, al kon haar moeder haar nooit precies vertellen wat. Als ze het hele verhaal eindelijk te horen krijgt, is het nog bizarder dan je je kunt voorstellen. Samen met haar broer en beste vriendin vertelt ze hoe ze langzaam achter de waarheid kwam. Gebaseerd op het gelijknamige boek, ook van Dakin.

Jason Reynolds is in de VS bekend als succesvolle schrijver van young adult boeken. In deze vierdelige podcast gaat hij op de persoonlijke toer. Het is een verhaal over ‘een aantal van de dingen die mijn moeder mij heeft geleerd’. We leren Reynolds kennen als een bedachtzame, filosofisch ingestelde man die soms opgeslokt kan worden door zijn werk en zijn roem en die veel bewondering heeft voor zijn moeder, Isabell. Zij is de steunpilaar van de familie, stond als eerste zwarte vrouw aan het hoofd van een verzekeringsfirma en was al bezig met spiritualiteit lang voordat dat hip was.

In de podcast gaat Reynolds zoals elke zondag bij haar langs, gaat met haar uit eten en boodschappen doen en ondertussen praten ze over het leven.

My Mother Made Me is eerst en vooral een liefdevol portret, en dankzij de sterkte teksten en warme stem van Reynolds ook een podcast van literair niveau. 

Corinna Larsen was tussen 2004 en 2014 de minnares van de Spaanse koning Juan Carlos. De koning raakte in opspraak vanwege corruptie, trad af en werd verbannen. Ook hun relatie overleefde het niet en Larsen sleept Juan Carlos nu voor de rechter. Tegelijkertijd doet ze haar verhaal in een achtdelige podcast, en die bevat zeer smeuïg materiaal uit de allerhoogste kringen.

Openhartig doet Larsen verslag van het hele verhaal: het moment dat hij haar versierde op een jachtpartij, tot de ‘casita’ waar ze als een getrouwd stel een sprookjesleven leidde tot de dubieuze geldzaken waarin hij verwikkeld was. Toen de relatie voorbij was, zag ze ook zijn donkere kant: de koning stuurde de geheime dienst op haar af en bedreigde haar.