De vijftig beste films op Netflix

De eerste film in onze lijst is een intrigerend, introspectief sf-drama van regisseur James Gray (Two Lovers, Armageddon Time) dat gaat over Roy McBride (Brad Pitt), een astronaut die een hartslag heeft die nooit boven de 80 komt. Ook niet – zoals in de adembenemende eerste scène van de film – wanneer hij van een kilometerslange antenne naar de aarde valt. Maar die hartslag is zo laag omdat Roy zich nooit toestaat iets te voelen. Wat hem helpt bij zijn werk, maar heeft geleid tot een leeg en eenzaam leven. Pas wanneer hij zijn dood gewaande vader (ook astronaut) achterna reist naar het einde van het sterrenstelsel, kruipt die hartslag langzaam omhoog. Het indrukwekkende camerawerk is van de Nederlandse cameraman Hoyte van Hoytema, die dit jaar ook verantwoordelijk was voor de onvergetelijke cinematografie in bioscoophit Oppenheimer.

Nog geen maand op Netflix en direct al in onze top vijftig: een van de vier door Wes Anderson geregisseerde korte films die gebaseerd zijn op de wonderlijke verhalen van de Britse schrijver Roald Dahl. Henry Sugar (Benedict Cumberbatch) is een verwende rijkaard, die een boek onder ogen krijgt waarin staat beschreven hoe ene Imdad Khan (Ben Kingsley) kon zien zonder zijn ogen te gebruiken. Voor kijkers die nog niet bekend zijn met het werk van Anderson gaat het waarschijnlijk veel te snel, maar voor de geoefende Anderson-kijker is het weer smullen. En helaas ook zo weer voorbij, want The Wonderful Story of Henry Sugar duurt alles bij elkaar slechts 39 minuten. Vanwege die korte lengte ongeschikt voor de bioscoop, maar wel prima op zijn plek op Netflix. Waar, zoals ook te zien is in onze lijst, meer films beschikbaar zijn van de populaire filmmaker.

De vroege films van de Amerikaanse filmmaker Noah Baumbach, van wie twee films deze top vijftig haalden, worden voornamelijk bevolkt door navelstarende neuroten uit de Amerikaanse Oostkust-middenklasse. Deze sterk autobiogekleurde fictie over het gezin Berkman verklaart het een en ander. Brooklyn, NY, 1986. Opklimmende schrijfster Joan (Laura Linney) en onuitstaanbaar hautaine echtgenoot Bernard (Jeff Daniels) hebben een wrakkig huwelijk waarvan zonen Frank en Walt de al vakkundig verknipte vruchten zijn. Met soms gênante voyeursblik volgt Baumbach het splijtingsproces, maar de film roept ook mededogen op, met al die in het leven stuntelende personages. Het scenario, dat Baumbach baseerde op het gebroken huwelijk van zijn ouders, werd genomineerd voor een Oscar.

Zoals veel van de films van Guy Ritchie draait deze Londense misdaadkomedie, een immense hit in eigen land die zorgde voor Ritchies doorbraak als regisseur, om visuele vondsten, originele beeldovergangen en nadrukkelijk aanwezige popmuziek. Pokerspeler Eddy (Nick Moran) probeert met zijn maten een grote slag te slaan, maar krijgt een onheilspellende schuld bij pornobaas Harry (P.H. Moriarty), wiens bende twee waardevolle geweren zoekt. Dan wordt de film - ook door de enorme hoeveelheid personages - gaandeweg ingewikkelder en ingewikkelder. Wie daar tegen kan, wordt getrakteerd op vlotte actie en zwarte humor. En op een leuk bijrolletje, als bareigenaar, van Sting. En mocht dat niet genoeg zijn: van Ritchie zijn ook The Gentlemen en Snatch te zien op Netflix.

Meesterlijke adaptatie van Michael Lewis' briljante boek over de excentriekelingen die het ineenstorten van de Amerikaanse huizenmarkt voorspelden en daar vervolgens stinkend rijk mee werden. Onder de profeten bevonden zich een autistische arts met één oog (Christian Bale), een arrogante en sociaal onhandige hedgefonds-manager (Steve Carell) en een gestoorde belegger van Deutsche Bank (Ryan Gosling). Regisseur Adam McKay verfilmde deze bizarre geschiedenis als een uitzinnige tragikomedie, zonder veel van de ingewikkelde financiële termen te versimpelen. Hilarisch en schokkend, én van groot belang.

Op feiten gebaseerd rechtbankdrama dat actrice Julia Roberts haar eerste Oscar opleverde. Ze speelt een alleenstaande moeder van drie kinderen, die met bluf en een beetje emotionele chantage een baantje krijgt op een juristenkantoor. Daar stuit ze op een van de grootste milieuschandalen in de Amerikaanse geschiedenis. Roberts kan prima uit de voeten met de rap geschreven dialogen van Susannah Grant maar gaat enigszins aan de haal met een verhaal dat meer om haar dan om een geruchtmakende zaak met talloze slachtoffers lijkt te gaan. Naast winst voor Roberts werd het op waarheid gebaseerde drama ook nog genomineerd in vier andere categorieën bij de Oscars, waaronder voor beste film en beste regisseur (Steven Soderbergh).

De tweede van drie Wes Anderson-films die deze lijst sieren is dit lieflijke drama over pubers Sam en Suzy, twee outsiders in een kleine Amerikaanse eilandgemeenschap anno 1965. Wanneer ze samen op de vlucht slaan, raken de volwassenen op het eiland in paniek. Regisseur Anderson wilde in zijn zevende speelfilm de teder- en heftigheid van een eerste verliefdheid vangen. Dat doet hij op zijn unieke wijze, met droogkomisch gebrachte spitsvondige dialogen, absurdistische wendingen en een tot in de puntjes verzorgde vormgeving. Charmant, geestig en hartverwarmend.

The Social Network, Se7en en Zodiac, drie meesterwerken van de geliefde Amerikaanse cineast David Fincher die in vorige edities steevast deze lijst haalden, zijn momenteel helaas niet te zien op Netflix. Gelukkig is Gone Girl, een gelikte thriller over de verdorvenheid die kan schuilen achter een keurige buitenkant, dat wel. In deze verfilming van de gelijknamige bestseller van Gillian Flynn (die ook het scenario schreef) speelt Ben Affleck een geliefde bewoner van een rustig stadje, die steeds meer wordt gewantrouwd nadat zijn vrouw (Rosamund Pike) spoorloos verdwijnt. Het verhaal, vol wendingen en bijtende humor, wordt allengs onzinniger, maar is subliem verteld, met Fincher in topvorm en perfect gecaste hoofdrolspelers. Tweeënhalf uur gitzwart topvermaak, dat nieuwsgierig maakt naar Finchers nieuwste misdaadepos The Killer, dat eind deze maand op Netflix verschijnt.

De enige documentaire in de lijst is deze onthutsende, maar soms ook inspirerende kijk achter de schermen van de Andy Kaufman-biopic Man on the Moon (1999). Hoofdrolspeler Jim Carrey wordt gevolgd tijdens de vier maanden durende opnamen van de film. Vier maanden waarin hij nooit uit zijn rol van de anarchistische komiek Kaufman (en diens grove alter ego Tony Clifton) stapt. Cast en crew worden gek van hem, en de toeschouwer af en toe ook, maar tegelijkertijd is het een ode aan de moeite die acteurs doen voor een rol. Carrey zelf, met enorme baard, kijkt in een onthullend interview met regisseur Smith terug op die voor zijn latere leven bepalende periode.

Magnifiek melodrama over een arme krachtpatser (Matthias 'Rundskop' Schoenaerts), die een ongewone relatie begint met een orkatrainster die tijdens een wildwatershow beide benen verloor (Marion Cotillard). In handen van een mindere regisseur zou dat tenenkrommende sentimentaliteit opleveren, maar Jacques Audiard is een meester in het combineren van de harde werkelijkheid met poëtische beelden. Waarmee De rouille et d'os niet alleen een feest voor het hart, maar ook voor het oog is geworden. Zeer losjes gebaseerd op de gelijknamige verhalenbundel van de Canadese auteur Craig Davidson.

Na The Wonderful Story of Henry Sugar (nummer 49) weer een film met een hoofdrol voor Benedict Cumberbatch in de lijst. In The Power of the Dog, de eerste speelfilm in twaalf jaar van regisseur Jane Campion (The Piano, ook te zien op Netflix) speelt hij cowboy Phil Burbank, die in de jaren twintig van de vorige eeuw in Montana een ranch runt. Naar de buitenwereld toe gedraagt hij zich als de stoere macho die neerkijkt op alles wat zwak en verfijnd is, maar diep van binnen hunkert hij naar aanraking. Bijvoorbeeld door Peter, de zoon van weduwe Ruth. Het is even wennen, maar dan overtuigt de doorgaans fijnbesnaarde Cumberbatch des te meer als de ruwe en gekwelde Phil. En de dramatische climax van de film is even bloedstollend als aangrijpend. Winnaar van de Oscar voor Beste Regie.

Het fraaie, autobiografisch Netflix-drama The Hand of God (2021) van de succesvolle Italiaanse cineast Paolo Sorrentino wist deze lijst niet te halen. Diens Oscarwinnaar La grande bellezza eindigt in deze editie op plek 39. Aan het begin van het wervelende psychodrama krijgt een Japanse toerist in Rome een hartaanval. Stendhal-syndroom is de suggestie. Bezweken aan de schoonheid van de Eeuwige Stad. Maar net als in die andere grote film over Rome - Fellini's La dolce vita (1960) - gaat er achter die grote schoonheid en dat zoete leven een existentiële leegte schuil. Gambardella (prachtig gespeeld door Toni Servillo) heeft die leegte altijd ontkend, maar na zijn 65ste verjaardag wordt hij er ineens hard mee geconfronteerd. En gaat hij op zoek naar zin en inhoud achter al die prachtige, Romeinse façades.

De DC-Mini is een experimenteel apparaatje waarmee een psychiater de dromen van zijn patiënten kan bekijken. De bom barst wanneer een dromenterrorist ermee aan de haal gaat. Vanaf dan marcheren koelkasten in een surreële parade, vliegt een meisje op wolken en worden droomwerelden opgeslokt en weer uitgespuugd. De Japanse anime-regisseur Satoshi Kon (Paranoia Agent, Millennium Actress) maakt er een visueel verbluffend kunststukje van - op onnavolgbare wijze lopen tal van realiteiten door elkaar. Naar verluidt was deze indrukwekkende anime een van de inspiraties voor Christopher Nolan bij het maken van diens succesvolle sf-film Inception (2010), waarmee de film een aantal gelijkenissen vertoont.

Negen plaatsjes gestegen ten opzichte van onze vorige editie van de top vijftig is dit indrukwekkende oorlogsdrama over een explosievenopruimingsdienst in Irak. Nieuweling Sgt. James (Jeremy Renner) is erg goed in zijn vak, maar hij neemt veel risico's. Zijn collega's zweten intussen peentjes: ze hebben al heel wat collega's verloren aan in elkaar geknutselde bommen. Heel goede oorlogsfilm, zinderend spannend, realistisch en aangrijpend. Geweldig spel van de hele cast. De altijd interessante regisseur Kathryn Bigelow (Zero Dark Thirty, Point Break) verfilmde een messcherp scenario van Mark Boal, die een tijdlang meeliep met een vergelijkbaar team in Bagdad. Won Oscars voor beste film, regie en script.

Sinds begin 2020, toen de meeste films van de Japanse animatiestudio Ghibli op Netflix zijn gezet, zijn er bij iedere editie van deze lijst altijd wel een aantal van die prachtige titels te vinden in onze top vijftig. De eerste van de vier Ghibli-films die deze keer de lijst haalden is Howl’s Moving Castle, een sprookje over een schuchter, achttienjarig meisje dat door een heks in een oud vrouwtje wordt veranderd. Onverschrokken trekt zij de natuur in om haar oude gedaante terug te krijgen en de wereld van de ondergang te redden. Howl's Moving Castle is een vrije verfilming van het gelijknamige boek van de Britse fantasyschrijver Diana Wynne Jones. Animatiegrootheid Hayao Miyazaki maakte er een meeslepende film van. Een beetje Faust en een beetje Alice in Wonderland, vol fraaie details en wonderbaarlijke transformaties. Topvertier voor alle leeftijden.

Wanneer Bruno en Pietro elkaar leren kennen in ee dorpje in de Italiaanse Alpen zijn ze twaalf jaar oud. Pietro is een piekerende stadsjongen en Bruno een nuchter kind van de bergen, en toch sluiten de twee een vriendschap die een leven lang zal duren. Al zijn er onderweg wel veel pieken en dalen. Mooi melancholiek drama gebaseerd op de Italiaanse roman Le otto montagne van Paolo Cognetti. Bedachtzaam en ingetogen geregisseerd door het Vlaamse filmersechtpaar Felix van Groeningen (van De helaasheid der dingen) en Charlotte Vandermeersch.

De eerste horrorfilm in de lijst is het ontzettend spannende A Quiet Place van regisseur en acteur John Krasinski, die met een vrij simpel concept een ontzettend effectieve film wist af te leveren. In een post-apocalyptisch Amerika lopen monsters rond die niet kunnen zien maar des te beter horen. Het is dus zaak om continu doodstil te blijven. We volgen een gezin (pa en ma worden gespeeld door regisseur Krasinski en zijn echtgenote Emily Blunt) dat zich voor de monsters schuilhoudt op een boerderij. Verwacht verder niet te veel uitleg of diepere lagen, alleen een razend spannende kijk- en luisterervaring, met echo's van de betere films van M. Night Shyamalan.

De altijd interessante Mexicaanse filmmaker Alejandro G. Iñárritu maakte afgelopen jaar een van zijn meest persoonlijke films tot nu toe: Netflix-productie Bardo, False Chronicle of a Handful of Truths. Het intrigerende, semi-autobiografische drama kwam niet terecht in deze toplijst, maar Iñárritu’s verpletterende meesterwerk The Revenant wel. Leonardo DiCaprio speelt een pelsjager die in 1820 verschrikkelijk wordt toegetakeld door een grizzlybeer, voor dood wordt achtergelaten door zijn collega's, maar overleeft en zich koste wat kost wil wreken. Groots en meeslepend, maar ook bloederig en smerig. Met adembenemend camerawerk van Emmanuel Lubezki en een verder bewijs van het feit dat Iñárritu destijds - met afstand - de spannendste regisseur van het moment was. Oscars voor regie, camerawerk en voor DiCaprio.

Vaste prik in deze lijst zijn de meesterlijke films van het Britse komediegezelschap Monty Python. Hoewel Life of Brian, de alternatieve Jezuskomedie waarmee ze de gevestigde religieuze orde tegen de schenen schopte, deze keer ontbreekt, staat hun geweldige speelfilmdebuut nog altijd hoog in de lijst. In Monty Python and the Holy Grail bewerkten ze de Arthur-legende, met bijzonder weinig eerbied voor het bronmateriaal. Veel locaties werden steeds opnieuw gebruikt omdat de Schotse overheid toestemming om in kastelen te filmen op het laatste nippertje terugtrok. De film zou niet bijdragen aan het imago van Schotland, vonden humorloze ambtenaren. Het werd alsnog een droogkomisch komediemeesterwerk, vol legendarische scènes, dialogen ('It's just a flesh wound!') en personages (The Knights who say "Ni!"). Mede-regisseur Terry Jones ontpopte zich later tot een soort van autoriteit op het gebied van Middeleeuwse geschiedenis.

Een Amerikaanse multinational schrijft een wedstrijd uit waarbij boeren overal ter wereld genetisch gemanipuleerde superbiggen moeten fokken. Okja, van het Zuid-Koreaanse weesmeisje Mija en haar opa, is de allergrootste, maar Mija wil Okja niet afstaan. De film van de gerenommeerde filmmaker Bong Joon-Ho (Parasite, Memories of Murder) begint als vrolijke mengeling van kinderfilm, politieke satire en actiefilm, maar wordt allengs somberder en cynischer. Het supervarken werd ontworpen door de Nederlander Erik-Jan de Boer, die in 2013 een Oscar won voor de (computer)tijger uit Life of Pi.

Deze filmklassieker van de grote Steven Spielberg is weer terug van weggeweest op Netflix. In 1993 waren de special effects waarmee de Amerikaanse regisseur zijn dino's op het doek toverde nog ontzagwekkend, inmiddels zijn ze natuurlijk enigszins achterhaald. Gelukkig heeft Jurassic Park veel meer te bieden: een goed script, sterke acteurs en precies voldoende humor. Een rijke zonderling heeft fossiel dino-DNA in kikkerdril laten injecteren, en zo levende brachiosaurussen en triceratopsen gekweekt. En dino's met enorme tanden. Ze ontsnappen allemaal als tijdens een storm de stroom uitvalt. Rennen! De vervolgfilms waren veel minder leuk, net als de nieuwe trilogie die begon met Jurassic World (2015).

In deze editie van de top vijftig staan maar weinig echte science fiction-films. Annihilation is echter elke keer weer aanwezig. Dit keer staat de radicale scifi-horrorfilm van regisseur Alex Garland (Ex Machina, Men) op plek 29. Garland vormde het gelijknamige boek van Jeff VanderMeer om tot een ambitieuze, provocerende en volstrekt originele combinatie van gedachte-experiment, filosofische parabel en psychologische horror. Held van het verhaal is bioloog Lena (Natalie Portman), die samen met vier andere vrouwen een expeditie onderneemt naar 'the shimmer': een mysterieus gebied dat zich steeds verder uitbreidt en de gehele aarde dreigt op te slokken. Paramount Studios vond de film te 'intelligent en moeilijk' voor een groot publiek, waardoor Annihilation in Nederland direct op Netflix verscheen. Ergens is dat zonde, want deze prachtig visuele sci-fi komt het meest tot zijn recht op een groot scherm. Al is het natuurlijk ook erg fijn dat Netflix het wel aandurfde om dit soort eigenzinnige projecten te financieren.

Een jonge vrouw (Jessie Buckley) is met haar kersverse, nogal saaie vriendje (Jesse Plemons) op weg naar de boerderij van zijn ouders. En de hele tijd hoort ze een stemmetje in haar hoofd dat zegt: ‘Ik denk erover om er een eind aan te maken.’ Aan wat? De relatie, haar leven, zijn leven? Kaufman, vooral bekend van zijn scenario’s voor Being John Malkovich en Eternal Sunshine of the Spotless Mind, baseerde zich voor zijn derde film als regisseur voor het eerst op het verhaal van een ander (de gelijknamige roman van Iain Reid), maar ook dit is weer een typische Kaufmanfilm is geworden. Ondoorgrondelijk, melancholiek en hartverscheurend droevig.

IJzersterke bewerking van de gelijknamige, beklemmende novelle van de Italiaanse schrijfster Elena Ferrante, over de 48-jarige literatuurprofessor Leda Caruso (uitstekend gespeeld door zowel Olivia Colman als de jonge Jessie Buckley, in de flashbacks). Die ziet tijdens een werkvakantie op een Grieks eiland een jonge moeder en haar dochtertje op het strand spelen. De manier waarop de moeder (Dakota Johnson) met haar dochter speelt, en hoe die op haar beurt moedertje speelt over haar pop, roepen bij Leda herinneringen op aan haar eigen moederschap. Maar dat zijn geen goede herinneringen. Ferrante wilde per se dat haar verhaal geregisseerd zou worden door een vrouw. Maggie Gyllenhaal debuteerde als regisseur met deze prachtige verfilming en werd genomineerd voor een Oscar voor het best bewerkte script. Ook Buckley en Colman werden genomineerd voor hun acteerprestaties, maar grepen naast de prijzen. Rising star Paul Mescal (Aftersun) heeft een bijrol in de film.

Tot de jaren '70 waren sandalen, zand, bloed en een man die onrecht is aangedaan voldoende stof om een epische actiefilm te maken in de categorie Ben-Hur. De stoffige arena lag er verlaten bij totdat het inmiddels klassieke heldenepos Gladiator van Ridley Scott in 2000 het strijdtoneel betrad. Het verhaal: de Romeinse generaal Maximus (Russell Crowe, die een underdog uitstraling combineert met de biomechanica van een bulldozer) verslaat een noordelijk barbarenleger, maar wordt dan verraden door keizer Commodus (Joaquin Phoenix). Hij wordt verkocht als slaaf en moet dan als gladiator aan de slag. De rest is even voorspelbaar als onweerstaanbaar. Scott is inmiddels druk in de weer met een vervolg, dat in 2024 zal verschijnen met een hoofdrol voor de hierboven al even genoemde acteur Paul Mescal, en bijrollen voor onder andere Denzel Washington en Pedro Pascal.

Wat in de vorige editie nog onze nummer zeven was, zakt in deze editie naar plek 25. Dit tweede deel van Francis Ford Coppola's Godfather-trilogie, een episch portret van de duistere zijde van de Amerikaanse Droom, is een van de zeer zeldzame voorbeelden van een vervolg dat minstens even sterk is als het origineel. Coppola splitste het verhaal op in twee verhaallijnen. In de ene zien we hoe Michael (Al Pacino) - de nieuwe Godfather - steeds cynischer, ongevoeliger, en gewelddadiger wordt. In een parallelle montage volgen we Michaels vader Vito (ijzingwekkend gespeeld door Robert De Niro), die aan het begin van de twintigste eeuw probeert zijn van Sicilië naar Amerika geëmigreerde familie te onderhouden. Een absoluut meesterwerk, goed voor zes Oscars.

Na Howl’s Moving Castle (nummer 36) weer een prachtige Ghibli-titel in deze lijst. Ditmaal een verhaal over een jonge heldhaftige prins, genaamd Ashitaka, die nadat hij een paar kinderen uit zijn dorp probeert te redden van een dol geworden, monsterlijk zwijn, besmet raakt met een geheimzinnige ziekte. Op zoek naar genezing belandt hij midden in de strijd tussen een geheimzinnige prinses en een geïndustrialiseerde gemeenschap. Een oorlog waarin boswezens het opnemen tegen vuurwapens. Dit ambachtelijk gemaakte eco-sprookje is misschien wel de beste film van tekenmeester Hayao Miyazaki, vanwege de fijne, niet drammerige boodschap, het meeslepende verhaal en niet in de laatste plaats vanwege alle levensechte, boeiende personages. En toch belandden twee andere films van de Japanse regisseur - wiens laatste filmproject The Boy and the Heron vanaf december in de Nederlandse bioscopen draait - nog net een aantal plekjes hoger op onze lijst.

Deze eigentijdse horrorfilm van de in Hollywood werkzame filmmaker/actrice Halina Reijn (Instinct) is de enige film in de lijst die werd geregisseerd door een Nederlandse maker. Haar intrigerende en komische tweede speelfilm draait om het gezelschapsspelletje Bodies Bodies Bodies – in Nederland ook wel bekend als Moordenaartje – wat gierend uit de klauw loopt wanneer er echte doden beginnen te vallen. Wat klinkt als de zoveelste slasher wordt in handen van Reijn – die na Instinct werd gespot door kwaliteitsstudio A24 – veel meer dan zomaar een doorsnee-horrorfilm. Reijn, die ook meeschreef aan het scenario, gebruikt het genre om interessante dingen te zeggen over groepsdruk, iPhone-generatie Gen Z, en over het dunne laagje beschaving dat zo is weggespoeld als je leven op het spel staat.

Dit indrukwekkende coming-of-age-meesterwerk van regisseur en animator Hayao Miyazaki is na Howl’s Moving Castle (nummer 36) en Princess Mononoke (nummer 24) de derde Ghibli-animatie in de lijst. De film opent met een familie-uitje dat strandt in een verlaten pretpark waar de ouders van de tienjarige Chihiro prompt veranderen in enorme varkens. Het park blijkt een rustplek voor allerhande goden en geesten die hun tijd tussen de mensen achter de rug hebben. Chihiro leert de absurde regels van haar nieuwe, op wankel kapitalistische leest geschoeide wereld - samen met vriendje Haku - en transformeert van een doorsnee verwend meisje in een zelfverzekerde heldin. Spirited Away was jarenlang de best bezochte animatiefilm in thuisland Japan en zorgde voor Miyazaki’s doorbraak bij het grote publiek in het Westen, waar dit onvergetelijke avontuur een Gouden Beer en een Oscar won.

The Irishman, Gangs of New York en The Age of Innocence, drie prachtige en op Netflix te bekijken films van meestercineast Martin Scorsese kregen niet genoeg stemmen om een plekje in deze top vijftig te bemachtigen. Zijn heerlijk excessieve en komische misdaadepos The Wolf of Wall Street wel. De film is gebaseerd op de memoires van oplichter/beurshandelaar Jordan Belfort en gaat over het moreel besef van een nieuwe generatie beurshandelaars. Leonardo DiCaprio is fantastisch (en hilarisch) als Belfort, die zijn team tot nog meer inzet aanspoort door liederlijke feesten te organiseren, prostituees naar kantoor te halen, of kampioenschappen dwergwerpen te organiseren. De ruim honderd miljoen dollar kostende film is al even over the top en excessief als de levens van de personages, maar verveelt ondanks de bijna 180 minuten geen seconde.

Als zelfs Nicolas Cage het beweert (in een scène uit The Unbearable Weight of Massive Talent), moet het wel waar zijn: Paddington 2 is geweldig. Films die werkelijk leuk zijn voor het hele gezin zijn zeldzaam, daarom was de eerste live-actionfilm over beertje Paddington uit 2014 zo'n fijne verrassing. Regisseur Paul King maakte er een onweerstaanbaar vrolijk avontuur van, oer-Brits (met subtiele Brexitkritiek), prachtig vormgegeven en vol geïnspireerde grapjes. Dit vervolg heeft diezelfde ingrediënten maar is nog iets beter, al is het maar vanwege de heerlijke bijrollen van Hugh Grant en Brendan Gleeson. Paddington, inmiddels goed geïntegreerd in Londen, krijgt het aan de stok met een ijdele meestervermommer en belandt per ongeluk in de gevangenis.

Het gebeurt niet vaak dat films van indieregisseur Kelly Reichardt (First Cow, Old Joy) te zien zijn op Netflix, maar sinds kort is haar prachtige Certain Women dat wel. De Amerikaanse filmmaker zet haar publiek graag aan het werk. Waar gaat de film precies over? Wat beweegt de personages? We mogen het zelf invullen. Zo ook weer bij deze bewerking van een aantal korte verhalen van auteur Maile Meloy. In een afgelegen stukje Montana ontmoeten we een advocaat (Laura Dern), een docent (Kristen Stewart), een paardenverzorger (Lily Gladstone) en een vrouw die haar eigen huis bouwt (Michelle Williams). Hun verhalen staan min of meer op zichzelf, maar de vrouwen delen een zekere eenzaamheid en onzichtbaarheid. Reichardt en haar uitstekende actrices geven ze een gezicht. Niet opdringerig, wel vol empathie.

In de vorige editie miste dit heerlijke wraakavontuur de lijst op een haar na, maar nu staat Quentin Tarantino’s oorlogsvertelling op een stevige nummer 18. Een groepje stoere Joods-Amerikaanse soldaten probeert tijdens WO II in bezet Frankrijk zoveel mogelijk nazi's te vermoorden. Een uitbaatster van een bioscoop probeert er onder de bezetting het beste van te maken. En een Duitse officier jaagt op Joden. Regisseur en scenarist Tarantino vervlocht hun verhalen tot een knap scenario, dat als basis diende voor deze ijzersterke oorlogsfilm. De tergende spanning in Inglourious Basterds wordt afgewisseld met zwarte humor. Messcherpe dialogen. Waltz kreeg terecht een Oscar voor zijn rol als SS'er Landa.

Eén plekje gestegen ten opzichte van de vorige editie is deze inventieve detectivefilm met geweldige ensemblecast. Dat de Agatha Christie-formule nog niet compleet is uitgemolken bewijst regisseur/scenarist Rian Johnson (Looper, Star Wars Episode VIII: The Last Jedi) met dit vernuftige moordmysterie dat de regels van het genre tegelijkertijd eert, bespot en binnenstebuiten keert. Christopher Plummer speelt een succesvolle thrillerschrijver die zijn 85ste verjaardag viert in zijn landhuis, omringd door familie, en de daaropvolgende nacht niet overleeft. Aan excentrieke speurneus Daniel Craig de taak om uit te zoeken ‘whodunnit’. Slim geschreven maar aangenaam pretentieloos topvermaak, waar het bonte acteursensemble duidelijk met veel lol aan heeft gewerkt. Sequel Glass Onion: A Knives Out Mystery (2022) is ook te zien op Netflix.

De hoogst genoteerde film van animatiestudio Ghibli is deze prachtig serene, inmiddels klassieke animatiefilm over twee meisjes die naar het platteland verhuizen om dichter bij hun moeder in het ziekenhuis te kunnen zijn. In het nabijgelegen bos ontdekken ze geesten, maar in de hartverwarmende film komt geen slechterik voor. In tegenstelling tot modernere anime is deze nog geheel met de hand getekend, beeldje voor beeldje, veelal door regisseur en tekenmeester Hayao Miyazaki zelf. De zachte grijze reus uit de film vormt inmiddels het logo van de studio en is als knuffelversie in vrijwel elk Japans huishouden te vinden.

Al jaren staat dit fantastische familiedrama op plek twee van de lijst met beste films aller tijden op IMDb. Destijds hadden de studiobonzen weinig fiducie in deze grimmige verfilming van Mario Puzo's maffia-epos, toch werd de eerste Godfather-film een enorm succes. Marlon Brando maakte in zijn rol van godfather Don Vito Corleone een droom-comeback. Don Vito staat aan het hoofd van een machtige maffiafamilie en verbiedt een concurrerende familie heroïne te dealen in New York. Dit heeft een maffiaoorlog tot gevolg, waarin brave zoon Michael Corleone meegesleurd wordt. De film werd onderscheiden met drie Oscars, waaronder voor Brando en voor beste film. Deel twee van Francis Ford Coppola’s klassieke trilogie - nummer 25 in onze lijst - en het ietwat slechter ontvangen deel drie staan ook op Netflix.

Terug van weggeweest op de streamingdienst is een van de beste films van de Amerikaanse regisseur Micheal Mann, waarin politieman Hanna (Al Pacino) jaagt op bankrover McCauley (Robert De Niro). Twee vakmannen, met een treurigstemmend privéleven. Mann maakte met Heat een uiterst stijlvol in beeld gebracht misdaaddrama, strak gemonteerd en heel goed geregisseerd. Toch is dit vooral de film van twee acteerkanonnen. De Niro wilde bijvoorbeeld liever niet repeteren voor het filmen van een scène waarin hij in een restaurant een kop koffie drinkt met Pacino, en Mann ging akkoord. De scène werd met twee camera's opgenomen, de acteurs pakten hun ruimte voor improvisatie, en het resultaat was spectaculair. Prachtfilm, een absoluut hoogtepunt in het genre. Mann werkte de afgelopen tijd aan een film over ex-autocoureur Enzo Ferrari, die begin 2024 in de bioscopen verschijnt, met in de hoofdrol Adam Driver, een acteur die nog vaker benoemd zal worden in deze lijst.

Vaste prik in onze top vijftig is deze fantastisch knap gemaakte combinatie van komedieshow en muziekfilm van komiek/regisseur Bo Burnham (Eight Grade). Omdat hij zich, thuis opgesloten tijdens de pandemie, verveelde, besloot hij een project te beginnen. Hij schreef liedjes voor een show, tekstjes voor tussendoor, legde ze zelf vast op camera, en maakte zo eigenhandig een fascinerend multimediaal dagboek over een gemankeerd leven tijdens de lockdown. Het spectaculair uit de hand gelopen project vertelt dan ook nog zinnige dingen over internet en social media, over zijn angsten en depressieve gevoelens, en is afwisselend grappig, heel aangrijpend en bovenal prachtig gemaakt. De creatieve duizendpoot Burnham in topvorm.

Wanneer hun jongste broertje overlijdt door bruut politieoptreden komen drie broers in de (fictieve) banlieue Athena lijnrecht tegenover elkaar te staan. Karim leidt de opstand, Abdel zit in het leger en probeert Karim op andere gedachten te brengen, en Moktar is alleen maar bang dat de rellen zijn lucratieve drugsdeals zullen verstoren. Regisseur Romain Gavras (zoon van Costa-Gavras, de beroemde regisseur van politieke films) plaatst de kijker midden in de opstand in Athena en laat ons anderhalf uur lang meerennen met de opgejaagde personages. Overweldigend, indrukwekkend en uitputtend. Met uitstekend spel van Dali Benssalah als Abdel, die de broers wanhopig bij elkaar probeert te houden.

Waar The Squid and the Whale (nummer 48 in de lijst) ging over het gebroken huwelijk van zijn ouders, baseerde de Amerikaanse filmmaker Noah Baumbach Marriage Story op een scheiding die hij zelf doormaakte. Acteurs Adam Driver en Scarlett Johansson zijn weergaloos als theaterregisseur Charlie en actrice Nicole, die na jaren huwelijk besluiten uit elkaar te gaan. Aanvankelijk verloopt dat nog redelijk amicaal – ze hebben samen een achtjarige zoon – maar zodra de advocaten erbij worden gehaald gaat het mis. Een bitterzoet meesterwerk, dat zowel hartverwarmend als hartverscheurend is. Laura Dern kreeg een Oscar voor haar fantastische bijrol als de advocaat van Nicole. Na dit succes sloot Baumbach een overeenkomst met Netflix voor het maken van een aantal films voor de streamingdienst, waarvan het vorig jaar verschenen White Noise de eerste is.

Een van de beste en meest iconische films van de Amerikaanse regisseur David Fincher, ook verantwoordelijk voor Gone Girl, de nummer 43 in deze lijst, gaat over de maatschappelijk ontwortelde Jack (Edward Norton) die in het vliegtuig de nog veel vreemdere Tyler Durden (Brad Pitt) ontmoet. Om uiting te geven aan hun gezamenlijke antipathie tegen het burgermansbestaan zetten ze een 'Fight Club' op, waar gelijkgestemde sleurverlaters elkaar met wederzijdse toestemming in elkaar meppen. Grotere projecten volgen. In de VS begrepen sommige mannen niet dat Chuck Palahniuk, de auteur van het bronboek, de vechtclubs niet als serieus tijdverdrijf had willen introduceren, met als gevolg veel zinloos geweld. Wie de ironie wel snapt wacht een knappe en zeer enerverende film.

Komisch drama over een kwartet uitgebluste leraren die beginnen aan een gewaagd experiment: elke dag voor de les een slokje alcohol. Want een half promille alcohol in je bloed neemt – volgens de Noorse psycholoog Finn Skårderud – remmingen weg, waardoor we leuker en creatiever worden. De eerste resultaten zijn zonder meer bemoedigend, vooral voor leraar geschiedenis Martin (een voortreffelijke Mads Mikkelsen). Maar het blijft niet bij één slok. Al snel worden het er twee, dan drie, en dreigt de film op een somber einde af te stevenen. Maar zover laat de Deense regisseur Thomas Vinterberg (van provocatieve meesterwerkjes als Festen en Jagten) het gelukkig niet komen. De film eindigde op nummer drie in de verkiezing van VPRO Cinema’s Film van het Jaar 2021, en won tevens de Oscar voor beste buitenlandse film.

De enerverende oorlogsthriller 1917 wekt de indruk in één ononderbroken shot te zijn gefilmd – een vorm die altijd iets opzichtigs heeft. Ervaren kijkers zullen zich dan ook geregeld afvragen hoe cinematograaf Roger Deakins het kunstje heeft geflikt. De verbluffende techniek zit het drama echter niet in de weg, maar draagt bij aan een zeldzaam beklemmende spanning. Regisseur Sam Mendes baseerde de plot, over twee Britse soldaten die in de Noord-Franse loopgraven op een levensgevaarlijke missie worden gestuurd, op ervaringen van zijn grootvader, en weet de chaos en tragiek van The Great War adembenemend dichtbij te brengen. Oscars voor het camerawerk, de effecten en de audio-mix, en verkozen tot beste film van 2020 door de lezers van VPRO Cinema.

In The Terminator uit 1984 luidden de laatste woorden gericht aan de robot gespeeld door Arnold Schwarzenegger: 'You're terminated, fucker.' In Terminator 2: Judgment Day is Schwarzenegger toch weer terug, nu als goede robot die de jonge John Connor (Edward Furlong) moet beschermen tegen het nieuwste, vormveranderende model Terminator. Deze ijzersterke actiefilm viel vooral op door de voor die tijd baanbrekende special effects. De makers mochten bij de Oscaruitreiking dan ook een beeldje meenemen voor de visuele & geluidseffecten, en eentje voor de make-up. Er kwamen later nog enkele, veel zwakkere vervolgfilms.

In de wervelende visuele stijl van zijn spektakelfilms Children of Men en Gravity vertelt de Mexicaanse filmmaker Alfonso Cuarón (hier actief als regisseur, scenarist, producent, cameraman én editor) nu eens een heel intiem verhaal, vol autobiografische details. We volgen een jaar uit het leven van een welgesteld gezin in Mexico-Stad, begin jaren zeventig, door de ogen van inwonend kindermeisje Cleo. Huiselijk geluk, hartverscheurend drama en flarden geschiedenis worden subtiel vervlochten als in een literaire roman. Toch is Roma pure cinema, vol wonderschone, sereen bewegende zwart-witbeelden waarin van alles te ontdekken valt. De prachtfilm won als eerste Netflix-productie ooit de hoofdprijs op een groot filmfestival (de Gouden Leeuw in Venetië). Cuarón kreeg Oscars voor het camerawerk en de regie, en Roma won ook in de categorie beste niet-Engelstalige film.

Twee plekken lager dan in de vorige editie is dit creatieve en eigenzinnige horrormeesterwerk van de succesvolle regisseur Ari Aster. Midsommar is een film uit het subgenre folk-horror, waarin alle actie zich afspeelt in het volle dag- én nachtlicht. Een groepje Amerikaanse antropologiestudenten gaat namelijk naar het hoge noorden van Zweden om een bijzonder midzomernacht-ritueel bij te wonen. Dat pakt niet al te best uit voor de meesten, hoewel de reis op een vreemde manier wel heilzaam is voor het enige meisje in de groep (een fantastische Florence Pugh), dat kampt met grote psychische problemen. Misschien wel de beste horrorfilm die momenteel te zien is op Netflix.

Het zenuwslopende misdaaddrama Uncut Gems van de broertjes Benny en Josh Safdie (Good Time) is een van de beste thrillers die te zien zijn op Netflix. Het verhaal speelt zich af in New York, waar juwelier Howard Ratner (Adam Sandler) zijn leven leeft in de hoogste versnelling. Hij heeft een gezin, aanzien, en een goed lopende zaak, maar is altijd op zoek naar een nieuwe deal of de volgende kans. Hij houdt zoveel bordjes in de lucht, dat het een kwestie van tijd is tot er eentje valt. Zonder de kijker ook maar een seconde rust te gunnen slepen de Safdies hun hoofdpersonage van cruciale ontmoeting naar cruciale ontmoeting. Een onnavolgbaar spannende en energieke misdaadfilm, waarin de altijd opgefokte, panische en uitgelaten Ratner geweldig wordt gespeeld door Adam Sandler. Inmiddels werken de Safdie-broers aan een nieuwe film met Sandler in de hoofdrol.

De hoogst genoteerde Wes Anderson-film in deze lijst is zijn meesterlijke animatiefilm Fantastic Mr. Fox. Net als The Wonderful Story of Henry Sugar - onze nummer 49 - is het verhaal gebaseerd op een boek van Roald Dahl. Als titelheld Mr. Fox hoort dat Mrs. Fox zwanger is moet hij haar beloven te stoppen met stelen. Dat houdt hij zowaar even vol, maar na een paar jaar komt het wilde beest in hem weer boven. Mr. Fox kruipt uit zijn hol, gaat bovengronds in een holle boom wonen en brengt nachtelijke bezoekjes aan de voorraadschuren van de gemene boeren Boggis, Bunce en Bean. Fraaie stop motion animatiefilm van regisseur Anderson, die het jeugdboek van Dahl transformeerde tot een droogkomische ode aan de eigenzinnigheid. Ook, juist, geschikt voor volwassenen.

Direct na Fantastic Mr. Fox weer een prachtig stop motion meesterwerk in de lijst: Guillermo del Toro’s Pinocchio. In de vorige editie werd de Oscarwinnende Netflix-film nog benoemd tot beste film op de streamingdienst, in de huidige top vijftig is de film door een minimaal puntenverschil van de troon gestoten. Na de klassieke Disneyfilm uit 1940 over het houten jongetje Pinocchio, verschenen er nog veel meer verfilmingen van Carlo Collodi’s klassieke kinderboek, maar deze film van de Mexicaanse Guillermo Del Toro (The Shape of Water) is de enige die minstens zo goed is. Del Toro mengt de grimmigheid van het boek met het sentiment van Disney en voegt daar allerlei persoonlijke stokpaardjes aan toe. Het verhaal over de levende marionet is verplaatst naar de jaren dertig, als Italië in de greep is van het fascisme. In die setting krijgt Pinocchio’s opstandigheid een heel andere lading. Meesterlijk ontworpen en uitgevoerd. Del Toro was maar liefst vijftien jaar bezig om dit fantastische project te realiseren.

Dit onnavolgbare meesterwerk van de Amerikaanse regisseur Paul Thomas Anderson is de nieuwe nummer één van de VPRO Cinema Netflix top vijftig. In de wat ons betreft beste film die momenteel is te zien op de streamingdienst, vindt mijnwerker Daniel Plainview (weergaloos gespeeld door de inmiddels gepensioneerde acteur Daniel Day-Lewis) olie. Door dag en nacht te ploeteren weet hij zijn aanvankelijk bescheiden succes steeds verder uit te bouwen. De enige die zich niet laat inpakken door zijn gloedvolle praatjes over de rijkdom die hij boeren met olie onder hun schrale akkers kan brengen is de charismatische prediker Eli Sunday (Paul Dano). There Will Be Blood is een overrompelend epos over de opkomst van een misantropische oliebaron met uitstekend spel, vooral van Day-Lewis, die zich weer eens helemaal onderdompelde in zijn rol. Hij kreeg er terecht een Oscar voor. Ook het prachtige camerawerk van Robert Elswit werd beloond met een gouden beeldje.