De vijftig beste films op HBO Max

Indrukwekkende film over Solomon Northup, die - als vrije man in New York - in 1841 wordt ontvoerd en twaalf jaar lang moet doorbrengen op katoenplantages in het zuiden van Amerika. Fraai gefilmde scènes vol lichamelijk en geestelijk lijden - sowieso belangrijke thema's in het werk van de uit de videokunst afkomstige Steve McQueen (Hunger, Shame) - maar ethisch en emotioneel te eenduidig om echt aan te grijpen. Wel voor negen Oscars genomineerd, waarvan die voor beste film, beste vrouwelijke bijrol (Lupita Nyong'o) en beste script werden verzilverd.

De veelzijdige carrière van acteur, komiek en filmregisseur Albert Brooks is een heerlijke om op terug te blikken, zo bewijst deze aanstekelijke documentaire. Als geen ander wist hij met vernieuwende en atypische sketches zijn stempel te drukken op het Amerikaanse komedielandschap, om dat vervolgens voorgoed te veranderen. Regisseur Rob Reiner, zelf ook verdienstelijk acteur en filmmaker - en bovendien Brooks’ beste vriend sinds hun middelbareschooltijd - voert een openlijk gesprek met de baanbrekende komiek over diens leven en carrière, en spreekt daarnaast een tiental bewonderaars, onder wie Conan O’Brian, Steven Spielberg en Chris Rock. Het resultaat is een boeiend, plezierig en vanzelfsprekend erg grappig documentaireportret.

De Indiase broers Nadeem en Saud zijn ervan doordrongen dat alles wat ademt met elkaar verbonden is. Vanuit die visie ontfermen ze zich al zo’n twintig jaar over gewonde zwarte wouwen in hun woonplaats Delhi. De roofvogels spelen een belangrijke rol in het ecosysteem van de stad, maar hebben zwaar te lijden onder de toenemende luchtvervuiling. Deze veelbekroonde docu volgt de bedachtzame broers (en hun trouwe medewerker Salik) bij hun werk, en schetst en passant een portret van een stad vol politieke en ecologische dreigingen. De fraaie shots, rustige montage en filosofische mijmeringen zorgen voor een meditatieve filmervaring. Oscarnominatie voor beste documentaire.

In het rijtje stripheldenverfilmingen is American Splendor een vreemde eend in de bijt. De strip gaat niet over aartsschurken of superkrachten, maar over de ware belevenissen en observaties van Harvey Pekar, een eenzame, misantropische vent met een lullig kantoorbaantje, getekend door underground tekenaar Robert Crumb. Het is onwaarschijnlijk knap hoe de regisseurs van deze film met behulp van cartoons, documentair beeldmateriaal en (uitstekende) acteurs de sfeer troffen van de man en zijn werk, en ook nog een pakkende film maakten. Vooral Paul Giamatti speelt een geweldige Pekar, het uitstekende script werd beloond met een Oscar.

Waargebeurd: in 2004 onthult de schoolkrant van de Roslyn High School in New York een groot corruptieschandaal binnen de eigen schoolmuren. Hugh Jackman speelt in deze ingetogen verfilming op indrukwekkende wijze de rol van Frank Tassone, de aimabele 'superintendent' van het schooldistrict die geconfronteerd wordt met het wegsluizen van honderdduizenden dollars door een van zijn naaste medewerkers (Janney). Scenarioschrijver Mike Makowsky maakte het schandaal als leerling van dichtbij mee en bewerkte het tot een fascinerende moderne tragedie over hebzucht.

Wanneer überpop Barbie (Margot Robbie, die de film ook produceerde) zich ondanks de plastic perfectie in Barbieland – dat volledig gerund wordt door vrouwen – toch ongelukkig voelt, vertrekt ze naar de echte wereld. Op zoek naar antwoorden. Daar ontdekt ze samen met leeghoofd Ken (Ryan Gosling), die stiekem met haar is meegegaan, dat in de echte wereld mannen de baas zijn. Wat grote gevolgen zal hebben voor Barbieland. De vele boodschappen in de film (over inclusiviteit, feminisme en het patriarchaat), waren voor regisseur en co-schrijver Greta Gerwig duidelijk belangrijker dan een meeslepend verhaal. Met als resultaat een bij vlagen geïnspireerd, maar uiteindelijk nogal rammelend geheel.

Verfilming van het gelijknamige boek van Scott Thorson over diens geheime relatie met extravagante Las Vegas-entertainer Władziu Valentino Liberace (1919-1987), die wereldberoemd werd met zijn flamboyante shows en barokke pianospel. Michael Douglas is zeer geloofwaardig als de door jonge mannen geobsedeerde Liberace en Matt Damon overtuigt als de naïeve Scott. Steven Soderbergh verfilmde hun zes jaar durende relatie open en eerlijk en schrikt, net als Douglas en Damon, niet terug voor expliciete seksscènes. Geproduceerd door betaalzender HBO, omdat de grote studio's de film 'too gay' vonden.

Bekijk ook het Cannes Report over Behind the Candelabra

De Amerikaanse indieregisseur Richard Linklater (Dazed and Confused, de Before-trilogie) is gefascineerd door thema's als tijd, groei en toeval, en die vormen dan ook de bouwstenen van zijn magnum opus Boyhood. De opnames van dit ultieme Bildungsdrama, over de schooljaren van een heel gewone Amerikaanse jongen, duurden twaalf jaar. Tussen 2002 en 2014 kwamen cast en crew jaarlijks samen om een nieuw hoofdstuk te filmen. Het resultaat, waarin we hoofdrolspeler Ellar Coltrane letterlijk zien opgroeien van snotneus tot volwassene, is een zeldzaam aangrijpende filmervaring. Juist omdat de grootse opzet zo bescheiden is uitgewerkt.

Bekijk ook ons interview met Richard Linklater, Ellar Coltrane en Patricia Arquette

De geniale maar zonderlinge chocoladefabrikant Willy Wonka laat al decennia niemand toe in zijn fabriek, waar hij het lekkerste snoepgoed ter wereld maakt. Groot is dan ook het enthousiasme als vijf gelukkige kinderen een bezoek kunnen brengen aan het chocoladeheiligdom. Tim Burtons versie van Roald Dahl's klassieke jeugdboek is een feest voor oog en oor. De artdirectors hebben zich overtroffen in het vormgeven van de fabriek, Danny Elfmans muziek is vrolijk en vreemd, en Johnny Depp gebruikte Michael Jackson als inspiratie voor zijn rol, met hilarisch resultaat. Fantastische film voor jong en oud.

Alice Walkers veelgeprezen, gelijknamige roman over de jonge zwarte Celie die aan het begin van de twintigste eeuw in het Amerikaanse Zuiden opgroeit in een wrede, onrechtvaardige wereld, werd kundig verfilmd door Steven Spielberg die comédienne Whoopi Goldberg haar doorbraakrol bezorgde. De lesbische thema's uit het boek tussen Celie en haar echtgenoots geliefde (Margaret Avery) verdwenen tot verdriet van velen grotendeels, maar de filmmaker zorgt met zijn prima acteurs, onder wie Oprah Winfrey in haar filmdebuut, voor krachtige, aangrijpende scènes. Elf Oscarnominaties kreeg de film, waarvan er geen een werd verzilverd.

Drie jonge Nederlandse soldaten op vredesmissie in Afghanistan of het Midden-Oosten (de precieze plek wordt nooit genoemd) moeten bij gestrand militair voertuig achterblijven, zodat de onderdelen niet gestolen worden. Het eindeloze wachten in de hitte wordt verstoord wanneer ze in paniek een rondscharrelende geit doodschieten, en de jonge eigenaar vervolgens verhaal komt halen. Psychologisch oorlogsdrama van Korver (Infiltrant) onderzoekt grote thema’s en heeft uitstekende cast, met de jonge Omar Alwan als de hardnekkige geitenhoeder voorop. Nederlandse inzending voor de Oscars.

Het visuele spektakel Dune, wat nu nog bestaat uit twee delen, is gebaseerd op het gelijknamige sciencefictionboek van Frank Herbert uit 1965. De eerste film gaat over de hero’s journey van de adellijke Paul Atreides (Timothée Chalamet), die het op woestijnplaneet Arrakis onder meer moet opnemen tegen opstandige Fremen, troepen van de intergalactische keizer en gigantische zandwormen. De film balanceert continu op het randje van indrukwekkend en potsierlijk, gaat daar een enkele keer ook overheen, maar verveelt geen seconde (van de ruim tweeënhalf uur) en is adembenemend mooi gefilmd. Regisseur Denis Villeneuve doet er met het tweede deel nog een schepje bovenop met meer adembenemende actie, meer Hollywood-sterren (zoals Austin Butler en Florence Pugh) en heel veel meer reusachtige zandwormen.

Het wachten op het derde en laatste deel van de sciencefiction-epos kan beginnen.

Operatie Dynamo – de beroemde reddingsoperatie in 1940 waarbij honderdduizenden door de nazi's ingesloten, voornamelijk Britse soldaten door privé-bootjes werden opgepikt voor de Franse kust – gezien door de ogen van regisseur Christopher Nolan. Die maakte er een visueel verbluffende WO II-film van, waarbij de kijker midden in de actie wordt geplaatst. Drie verhaallijnen lopen door elkaar (te land, ter zee en in de lucht), en doordat ook geschoven wordt met verschillende tijdlijnen is het soms een gepuzzel. Maar Dunkirk werkt toe naar een verrassend emotionele climax. Het camerawerk is van Nederlander Hoyte van Hoytema en de film werd deels opgenomen op het IJsselmeer.​

Komisch drama over kwartet uitgebluste leraren die beginnen aan gewaagd experiment: elke dag voor de les een slokje alcohol. Want een half promille alcohol in je bloed neemt – volgens de Noorse psycholoog Finn Skårderud – remmingen weg, waardoor we leuker en creatiever worden. De eerste resultaten zijn zonder meer bemoedigend, vooral voor leraar geschiedenis Martin (een voortreffelijke Mads Mikkelsen). Maar het blijft niet bij één slok. Al snel worden het er twee, dan drie, en dreigt de film op een somber einde af te stevenen. Maar zover laat de Deense regisseur Thomas Vinterberg (van provocatieve meesterwerkjes als Festen en Jagten) het gelukkig niet komen.

Op 20 april 1999, de verjaardag van Hitler, richtten twee jongens een bloedbad aan op Columbine Highschool in een blanke, dure buurt in Littleton, Colorado. Met automatische wapens die ze op internet hadden besteld, vermoordden de achttienjarige Eric Harris en de zeventienjarige Dylan Klebold twaalf medeleerlingen en een leraar en verwondden er 23, van wie negen ernstig. De adembenemende verfilming Elephant van Gus Van Sant laat zien dat niet voor alles een remedie voorhanden is, dat niet op alles een concreet antwoord mogelijk is. Geen bloedfonteinen, geen verklaringen, maar des te verontrustender.

Als iets ingrijpends gebeurt, gaat het leven vaak ongehinderd door. Ook voor de eigenzinnige zestienjarige Vada (Jenna Ortega, bekend van haar hoofdrol in Netflixserie Wednesday), die getuige is van iets afschuwelijks op haar middelbare school en daardoor dichter naar tegenpool Mia (danser Maddie Ziegler) toegroeit. Tienerdrama The Fallout balanceert voortdurend tussen luchtig en droevig en vangt zo de (ongewone) alledaagsheid in de nasleep van een traumatische gebeurtenis. De film blijft enigszins aan de oppervlakte, vooral in de uitwerking van het leven van Mia, maar is verfrissend omdat debuterend schrijver-regisseur Megan Park ruimte laat voor onzekerheid, terwijl films over rouw vaak gekenmerkt worden door een nadruk op afsluiting.

Fransman Florian Zeller bewerkte zijn succesvolle toneelstuk Le père tot dit Engelstalige drama, waarin Anthony Hopkins de dementerende Anthony speelt, die de grip op zijn leven verliest in een Londens appartement. Qua setting, thematiek en compromisloze toon heeft The Father veel weg van Michael Hanekes Amour (2012), met als grootste verschil dat hier gaandeweg alle logica wordt losgelaten, zodat de kijker wordt meegenomen in Anthony’s verwarring. Dat heeft een beklemmend effect, maar maakt de film ook diffuus en wat afstandelijk. Hopkins’ met een Oscar bekroonde acteren is evenwel groots, en hij krijgt mooi tegenspel van Olivia Colman en de anderen.

Op een avond komt chirurg Richard Kimble (Harrison Ford) thuis, waar hij nog net een indringer ziet die zojuist zijn vrouw vermoord heeft. Maar de politie denkt dat Richard het gedaan heeft. Hij wordt veroordeeld, maar onderweg naar de gevangenis raakt de arrestantenbus van de weg. Kimble kan ontsnappen en gaat op de vlucht, achtervolgd door een vasthoudende U.S. Marshall (Tommy Lee Jones). IJzersterke achtervolgingsthriller, gebaseerd op een populaire Amerikaanse tv-serie uit de jaren zestig. Het tempo blijft hoog, Jones en Ford bieden elkaar fraai tegenspel. Jones kreeg een Oscar voor zijn rol. Vijf jaar later gevolgd door U.S. Marshals.

Eigenlijk bestaat dit Vietnamdrama van regisseur Kubrick uit twee films. Eerst een erg goed en aangrijpend stuk over een trainingskamp voor mariniers, gevolgd door een wat saaier deel over de gevechtshandelingen in Vietnam. Het eerste stuk wordt gedomineerd door 'drill instructor' Sergeant Hartman (angstaanjagend overtuigend gespeeld door oud-beroepsmilitair R. Lee Ermey) en zijn 'gevecht' met de wat dikkige rekruut 'Gomer' Pyle (Vincent D'Onofrio). Opgenomen op het terrein van een oude gasfabriek aan de Theems, waar een deel van de oude keizersstad Hué werd nagebouwd.

In Girl volgen we Lara, een vijftienjarig meisje geboren in een jongenslichaam. De film zoomt niet in op eventuele problemen met school, vrienden, of familie, maar op Lara zelf, die koste wat kost balletdanseres wil worden. Indrukwekkend drama van de Vlaamse regisseur Lukas Dhont, die in zijn eerste lange speelfilm louter goede keuzes maakt. Het verhaal is nooit sentimenteel of melodramatisch, Lara nooit zielig of eendimensionaal, en – het allerbelangrijkste – de jonge Victor Polster is perfect gecast als Lara.

Lees ook ons interview met Dhont: 'Het ene moment dacht ik dat het geniaal was, het volgende dat het helemaal niks was'

In een verzorgingshuis in Liverpool blijkt de jonge Sarah (Jodie Comer) als begeleider van verdwaalde, verwarde dementerenden prima op haar plek. Met de relatief jonge Tony (Stephen Graham) kan ze het goed vinden. Dan komen, in maart 2020, de eerste berichten over het covid 19-virus. Televisiedrama met prima hoofdrolspelers laat de aanvankelijke onwetendheid, groeiende onrust en paniek zien waar het Britse zorgsysteem mee te maken kreeg. Gebrek aan financiële middelen en menskracht maken het aanzienlijk moeilijker. Zeker het eerste deel is spannend.

Na de zege van karakteracteur Albert Finney als Winston Churchill in de historisch doortimmerde HBO-film The Gathering Storm, mocht confrère Brendan Gleeson het proberen in deze vervolgfilm, toepasselijk ondertiteld Churchill at War. Finney speelde de vermaarde premier tot eind jaren dertig, en Gleeson begint in juli 1945, verbouwereerd in Frankrijk, wachtend op de uitslag van de verkiezingen (die hij verloor). De film toont in terugblik ontzagwekkende beelden van de oorlog, maar focust op het politieke steekspel in Engeland over de kandidatuur van Churchill na de geallieerde overwinning. Wederom een grandioze film.

Zoë Kravitz speelt in deze HBO Max-productie de rol van ‘voice stream analist’ Angela, die bij bij een techbedrijf werkt dat slimme speakers produceert. Haar voornaamste werkzaamheden bestaan uit het analyseren van foutjes in het herkenningsvermogen van de apparaten. Niet het meest inspirerende werk, maar het houdt haar wél van de straat. Dat laatste komt goed uit, want na een traumatisch incident én het uitbreken van de coronapandemie, heeft Angela last van pleinvrees, waardoor ze niet meer naar buiten durft. Maar dan hoort ze op een opname ineens geluiden die wijzen op een misdrijf, waarna ze langzaam in een bedrijfscomplot wordt gezogen, én haar veilige thuisomgeving moet verlaten. Prettig minimalistische techthriller van Steven Soderbergh, die regelmatig herinneringen oproept aan paranoiaklassiekers als Blow Out, Rear Window en The Conversation. Kravitz is voortreffelijk.

Dat de Agatha Christie-formule nog niet compleet is uitgemolken bewijst regisseur/scenarist Rian Johnson (Looper, Star Wars VIII) met dit vernuftige moordmysterie dat de regels van het genre tegelijkertijd eert, bespot en binnenstebuiten keert. Christopher Plummer speelt een succesvolle thrillerschrijver die zijn 85ste verjaardag viert in zijn landhuis, omringd door familie, en de daaropvolgende nacht niet overleeft. Aan excentrieke speurneus Daniel Craig de taak om uit te zoeken ‘whodunnit’. Slim geschreven maar aangenaam pretentieloos topvermaak, waar het bonte acteursensemble duidelijk met veel lol aan heeft gewerkt.

In deze film volgen we hoofdpersonage Mona op drie momenten in haar leven. Als kind, als vierentwintigjarige en als vijfendertigjarige. Mona staat haar hele leven al aan de zijlijn, geconditioneerd als ze is om zichzelf weg te cijferen en het anderen – vooral stiefmoeder Marie – naar de zin te maken. Verfilming van de gelijknamige bestseller van de Vlaamse Griet Op de Beeck door documentairemakers Sabine Lubbe Bakker en Niels Van Koevorden (Ne me quitte pas), die hiermee hun zeer geslaagde fictiedebuut maken. Gespeeld door een Vlaamse topcast.

Sappelende jazzpianist Seb (Ryan Gosling) en aspirant-actrice Mia (Emma Stone) worden verliefd en proberen elkaar te steunen bij het verwezenlijken van hun persoonlijke ambities en dromen (respectievelijk een eigen jazzclub & serieuze rollen). Heerlijke musical van Whiplash-regisseur Damien Chazelle in de stijl van de klassiekers uit de jaren vijftig en zestig. Non-professionals Gosling en Stone kunnen qua zang en dans niet tippen aan oude meesters als Fred Astaire en Ginger Rogers, maar slaan zich met verve door de vele aanstekelijke zang- en dansnummers, en weten van Seb en Mia echte mensen te maken. Zes Oscars waaronder een voor Stone en eentje voor Chazelle.

Magistrale film van festival darling Andrey Zvyagintsev (The Return, Elena) over de bijna voortdurend dronken arbeider Kolya, die weigert zijn ouderlijk huis te verkopen aan de corrupte burgemeester. Verzet lijkt zinloos, want ook politie, justitie en zelfs de kerk kiezen de kant van de burgervader. Leviathan is een sombere, pessimistische film, die heel goed te lezen is als satire op het huidige Rusland, waar boeven en opportunisten de dienst uitmaken en de bevolking zich steeds meer van de machthebbers afwendt. Prijs voor het beste script in Cannes, genomineerd voor een Oscar en een BAFTA.

In deze voortreffelijke, nauwkeurig uitgesponnen zedenschets fileert de Russische cineast Andrey Zvyagintsev (Leviathan, The Return) het uiteengevallen huwelijk van de kille, egocentrische Zhenya en Boris rond de verdwijning van hun twaalfjarige zoon Alyosha. Hoe de jongen liefdeloos opgroeide in een moderne Russische middenklasse die het in materieel opzicht aan niets ontbreekt, dient ook als metafoor voor hoe moedertje Rusland haar burgers en haar voormalige satellietstaten behandelt. Een onderkoelde psychologische thriller tegen sneeuw- en schaduwrijke decors die appelleert aan het werk van Tarkovsky: duister en elegant. Juryprijs-winnaar in Cannes.

Na dertig jaar keert regisseur George Miller terug naar de post-apocalyptische strapatsen waarmee hij naam maakte. Mad Max (Tom Hardy) probeert met de strijdbare Furiosa (Charlize Theron) uit handen te blijven van de tirannieke Immortan Joe (Hugh Keays-Byrne) en zijn leger kamikaze-albino's, om zo een handvol vrouwen te redden van een miserabel lot. Twee uur lang ronkt, crasht en explodeert alles in een even krankzinnig als onzinnig spektakel vol bijzondere stunts en special effects. Fury Road is glorieuze, zwartgeblakerde gekte die andere actiefilms en blockbusters stof laat happen.

Wegens drugsdealen sleet de Afro-Amerikaan George Anthony Morton (1983) zijn jaren als twintiger achter de tralies, maar nu maakt hij naam als portretschilder. In deze gloedvolle, Amerikaans geproduceerde ‘inspirational documentary,’ dat het regiedebuut is van de Nederlandse Rosa Ruth Boesten, schildert de ernstige dertiger onder meer zijn moeder, die nog steeds om de haverklap vastzit. Morton bezoekt familieleden in geboortestad Kansas City en ziet zijn demonen onder ogen met hulp van een psycholoog. Over de ‘kutkringloop van verliezers,’ de zoektocht naar innerlijk licht, Rembrandt en de eurocentrische kunstenwereld. Meermaals bekroond, onder meer voor beste debuut en camera.

In deze visueel baanbrekende sf-actiethriller speelt Keanu Reeves computerhacker Neo, die op een dag wordt benaderd door cyberrebellen Morpheus (Laurence Fishburne) en Trinity (Carrie-Anne Moss). Die verklappen hem de huiveringwekkende waarheid over onze wereld: die bestaat niet! Het script boet gaandeweg in aan vernuftigheid, maar de film is vooral technisch verbluffend. Het 'vertragen' van de tijd (om de baan van een kogel te volgen) is bijvoorbeeld een techniek die naderhand in veel films en games werd toegepast. Werd gevolgd door twee matige sequels.

Navalny laat de periode zien vlak na de vergiftiging van Aleksej Navalny: Ruslands beroemdste oppositieleider. Regisseur Daniel Roher volgt het maandenlange herstel van de  hoofdpersoon tot aan zijn terugkeer naar Rusland in januari 2021. Aan de hand van archiefbeelden en video-opnamen van Navalny’s anticorruptieorganisatie Fond Borby S Korruptsiyey en zijn familie schetst Roher de opkomst van president Vladimir Poetins grootste nog levende rivaal, die nu alweer twee jaar in een Russisch strafkamp zit. Nu Rusland afglijdt naar een totalitair regime van Noord-Koreaanse snit klinkt Navalny’s boodschap aan het Russische volk niet meer zo hoopvol als ten tijde van de filmopnamen, maar wel des te urgenter: ‘Geef niet op.’ Bekroond met de Oscar voor beste documentaire.

Ruim vijftig jaar na verschijning van het eerste boek, van schrijver Michael Bond over het oer-Britse en aandoenlijke beertje Paddington, kreeg het verhaal in 2014 zijn eerste verfilming en volgde in 2017 het vervolg. De vriendelijke maar onhandige beer (met stem van Ben Whishaw) reist in het eerste deel van 'donker Peru' naar Londen en wordt daar opgenomen door de familie Brown. Intussen wordt hij achternagezeten door een snode dierenopzetter (Nicole Kidman). Het vervolg heeft dezelfde ingrediënten als deel 1, maar is nog iets beter, al is het maar vanwege de heerlijke bijrollen van Hugh Grant en Brendan Gleeson. Regisseur en coscenarist Paul King treft precies de juiste toon, met veel warmte, vrolijk absurdisme en visueel vernuft. En voor de fans is er goed nieuws: er zijn plannen voor een derde deel.

Op een avond gaat in het laat negentiende-eeuwse Londen een voorstelling van leerling-illusionisten Robert Angier (Jackman) en Alfred Borden (Bale) gruwelijk fout en er valt een dode. Er volgt ruzie, verwijdering en verbittering. Voortaan zijn de twee rivalen. Complexe film van regisseur Nolan (Memento, The Dark Knight) waarin de kijker, net als het publiek van de goochelaar, voortdurend op het verkeerde been wordt gezet. Prima spel van Jackman en Bale als de twee haantjes, goede bijrol van Michael Caine. Curieuze rol van David Bowie als wetenschapper Nicola Tesla.

Man spoelt aan op onbewoond tropisch eiland en doet wanhopige pogingen daar weg te komen. Maar telkens als hij wil ontsnappen wordt hij tegengehouden door een enorme rode zeeschildpad. De magisch-realistische animatiefilm The Red Turtle is de eerste internationale co-productie van de gerenommeerde Japanse animatiestudio Ghibli (Prinses Mononoke, Spirited Away). Bedacht en gemaakt door de Nederlander Michaël Dudok de Wit, wiens Oscarwinnende Father & Daughter (2000) en grote hit was onder de oprichters van Ghibli. Net als in die korte animatiefilm (8 minuten) wordt er in The Red Turtle (80 minuten) geen woord gesproken. Maar de film verveelt geen seconde.

Magnifiek melodrama over een arme krachtpatser (Matthias 'Rundskop' Schoenaerts), die een ongewone relatie begint met een orkatrainster die tijdens een wildwatershow beide benen verloor (Cotillard). In handen van een mindere regisseur zou dat tenenkrommende sentimentaliteit opleveren, maar Audiard is een meester in het combineren van de harde werkelijkheid met poëtische beelden. Waarmee De rouille et d'os niet alleen een feest voor het hart, maar ook voor het oog is geworden. Zeer losjes gebaseerd op de gelijknamige verhalenbundel van de Canadese auteur Craig Davidson.

Andy Dufresne (Robbins) wordt in 1947 tot levenslang veroordeeld voor de moord op zijn vrouw en haar minnaar. Het gevangenisleven is afschuwelijk en gewelddadig, maar Andy raakt bevriend met de invloedrijke medegevangene Red (geweldige rol van Morgan Freeman) en weet slim in het gevlei van de wrede bewaarders te komen. Robbins en Freeman, die elkaar excellent tegenspel geven, het slimme script en de strakke regie zorgden ervoor dat de film door de bezoekers van de IMDB werd bestempeld tot beste film aller tijden. Wat misschien ook weer een beetje overdreven is. Gebaseerd op een novelle van Stephen King.

Stoere, integere FBI-agent Kate (Emily Blunt) wordt door een geheimzinnige overheidsorganisatie gerekruteerd om mee te strijden in de war on drugs rond de Amerikaans-Mexicaanse grens. Al snel vallen de lijken bij bosjes en beseft Kate dat ze geen idee heeft waar ze aan meedoet. Harde, robuuste politiethriller, fraai gefilmd (door Roger Deakins), erg spannend, met een geweldige cast. Net als in veel van zijn andere films stelt de Canadese regisseur Denis Villeneuve (Incendies, Prisoners) een duivels dilemma aan de kaak, en zal de kijker zelf een kant moeten kiezen.

Superieure satire over museumcurator Christian (Claes Bang), wiens comfortabele bestaan volledig op zijn kop wordt gezet als hij op straat van zijn portemonnee beroofd wordt en vervolgens de ene slechte beslissing na de andere neemt. Regisseur Ruben Östlund (Involuntary, Play, Turist) spaart niets en niemand in zijn film en sleurt de kijker van de ene pijnlijke scène naar de volgende. Ondertussen intelligente dingen zeggend over onder meer politieke correctheid, kuddegedrag en opportunisme. Onbetwist hoogtepunt: een chique diner waar als hoofdact een man optreedt die doet alsof hij een chimpansee is. Onvergetelijk. Winnaar van de Gouden Palm.

Amerikaanse romanschrijver Tusker (Stanley Tucci) en Britse pianist Sam (Colin Firth), al tientallen jaren een stel, reizen keuvelend in hun camper door het Engelse Lake District. Maar dit is niet zomaar een gezellige vakantie: Tusker lijdt aan beginnende dementie en wil nog één keer dierbare herinneringen ophalen. Supernova is een oer-Brits drama: smaakvol en beheerst verteld, op het afstandelijke af. Toch is het erg aangenaam om anderhalf uur op te trekken met deze sympathieke personages. Hun liefde heeft een prachtige vanzelfsprekendheid, wat allicht mede te danken is aan de echte (hetero)vriendschap tussen Tucci en Firth.

Wanneer een lawine zijn gezin dreigt te vermorzelen handelt de vader instinctief... en rent hard weg. Ruben Östlund, die eerder confronterende films maakte als Involuntary (2008) en Play (2011), maakt het zijn personages bij voorkeur zo moeilijk mogelijk. En dus overleeft het gezin, en moeten alle leden vervolgens in het reine zien te komen met vaders pijnlijke vluchtgedrag. Naast dit prikkelende gegeven valt er ook visueel veel te beleven. Óstlund wist de lawine zo levensbedreigend in beeld te brengen, dat je de vader bijna gaat begrijpen. Bijna. In Cannes winnaar van de Un certain regard juryprijs.

Lees ook ons interview met Ruben Ostlund: 'In al mijn films zit een dilemma'

IJzersterke reconstructie – de film is uitsluitend gebaseerd op archiefmateriaal, officiële stukken en getuigenverklaringen – van de nasleep van de beruchte Deventer moordzaak uit 1999, toen de weduwe Wittenberg door wurging en vijf messteken in haar borst om het leven werd gebracht. Gezien door de ogen van Netwerk-journalist Bas Haan (Fedja Van Huêt), die eerst overtuigd is van de onschuld van haar al veroordeelde financieel adviseur Ernest Louwes (Mark Kraan), dan van diens schuld, en zich vervolgens inzet voor klusjesman Michaël de Jong (Yorick Van Wageningen), die door vox populist Maurice de Hond (Maurice De Hond) – ten onrechte – wordt aangewezen als dader. Intelligent, belangrijk en soms woestmakend (vooral als het gaat om de diverse talkshows, die maar hijgend achter De Hond bleven aanlopen). Bekroond met vier Gouden Kalveren.

Het maken van een televisiefilm schiep voor cinemagrootheid Mike Nichols de mogelijkheid om ongestoord (zonder de druk van Hollywoodstudio's) creatief te zijn. Doorgaans zijn er niet veel mensen geïnteresseerd in een verhaal over de ontluisterende aftakeling van een stervend persoon. Wit, naar een Pulitzer Prijs-winnend toneelstuk van Margaret Edson en aangepast door regisseur Nichols en Thompson zelf, zou daar verandering in kunnen brengen. Niet dat het drama populaire knievallen doet, nee Wit is gewoon dwingend goed gemaakt. Met ongelooflijke flexibiliteit speelt Thompson de doodzieke literatuurdocent Vivian Bearing. Wij zien haar dapper chemotherapie en vernederingen doorstaan, onderwijl peinzend over de zorgsector, dichter John Donne, haar carrière en menselijkheid. Wit is pijnlijk boeiend, net als het leven en de dood.

De onconventionele Amerikaanse arts en patholoog-anatoom Jack Kevorkian pleegde euthanasie bij, volgens eigen zeggen, meer dan honderd mensen. Zijn critici vonden dat hij te makkelijk toestemde om mee te werken aan iemands zelfgekozen dood. Hij bracht een aantal jaar door in de gevangenis. In deze door HBO gemaakte tv-film wordt Kevorkian gespeeld door Pacino, in topvorm. Zijn weergave van Kevorkians flamboyante persoonlijkheid zorgt voor welkome, luchtige momenten in een zware film, die interessante vragen oproept over het euthanasievraagstuk. Sterke bijrollen van Sarandon en Huston.

Dé Wizard of Oz met Judy Garland als de enige echte Dorothy die met haar hondje Toto door een tornado wordt meegenomen naar de betoverde wereld van Oz. Alwaar ze op de Yellow Brick Road, op weg naar de tovenaar die haar misschien thuis kan brengen, gezelschap krijgt van Scarecrow, Tin Man en Cowardly Lion. The Wizard of Oz behoort nog steeds tot de meest succesvolle live-action kinderfantasieën ooit in Hollywood bedacht. Victor Fleming kon The Wizard of Oz niet afmaken, omdat hij de regie van Gone with the Wind kreeg aangeboden. King Vidor voltooide de film en draaide onder andere het befaamde 'Over the rainbow'-nummer.

De verwachtingen waren hooggespannen toen Paddington-regisseur Paul King aankondigde een film te gaan maken over Willy Wonka, de knotsgekke chocolatier uit Roald Dahls populaire kinderboek Sjakie en de chocoladefabriek. De twee verfilmingen – uit 1971 en 2005 – groeiden uit tot popculturele iconen met elk veel fans. Die kunnen opgelucht ademhalen, want Wonka is een waardige toevoeging aan het verhaal. De ontstaansgeschiedenis van Wonka’s chocolade-imperium wordt verteld met veel oog voor detail, vrolijk gezang en gevatte humor. Timothée Chalamets vertolking van de goeiige chocolatier is minder cynisch dan die van voorgangers Gene Wilder en Johnny Depp, maar bevat nog altijd de charme en speelse naïviteit die het personage zo onvergetelijk maken.