De vijftig beste films op HBO Max

Het had niet veel gescheeld of de beste basketballer aller tijden, Michael Jordan (nee, niet LeBron James), had in Adidas-schoenen gespeeld. Dat wilde het aanstormende talent in 1984 namelijk zelf. Maar Sonny Vaccaro (Damon), basketbalgoeroe van het dan nog vooral jogging-merk Nike, is vastbesloten om Jordan binnen te slepen. Ook al zou dat betekenen dat ze speciaal voor hem een schoen moeten ontwerpen. Regisseur Affleck, die in de film ook Nike-eigenaar Phil Knight speelt, nam alleen maar goede beslissingen. En de beste is wel om de jonge Jordan niet te laten zien. Dat had de illusie namelijk meteen verbroken.

De veelzijdige carrière van acteur, komiek en filmregisseur Albert Brooks is een heerlijke om op terug te blikken, zo bewijst deze aanstekelijke documentaire. Als geen ander wist hij met vernieuwende en atypische sketches zijn stempel te drukken op het Amerikaanse komedielandschap, om dat vervolgens voorgoed te veranderen. Regisseur Rob Reiner, zelf ook verdienstelijk acteur en filmmaker - en bovendien Brooks’ beste vriend sinds hun middelbareschooltijd - voert een openlijk gesprek met de baanbrekende komiek over diens leven en carrière, en spreekt daarnaast een tiental bewonderaars, onder wie Conan O’Brian, Steven Spielberg en Chris Rock. Het resultaat is een boeiend, plezierig en vanzelfsprekend erg grappig documentaireportret.

De Indiase broers Nadeem en Saud zijn ervan doordrongen dat alles wat ademt met elkaar verbonden is. Vanuit die visie ontfermen ze zich al zo’n twintig jaar over gewonde zwarte wouwen in hun woonplaats Delhi. De roofvogels spelen een belangrijke rol in het ecosysteem van de stad, maar hebben zwaar te lijden onder de toenemende luchtvervuiling. Deze veelbekroonde docu volgt de bedachtzame broers (en hun trouwe medewerker Salik) bij hun werk, en schetst en passant een portret van een stad vol politieke en ecologische dreigingen. De fraaie shots, rustige montage en filosofische mijmeringen zorgen voor een meditatieve filmervaring. Oscarnominatie voor beste documentaire.

Acteur Kevin Spacey werd te elfder ure uit All the Money in the World geknipt wegens #MeToo-gerelateerd wangedrag, waarna al zijn scènes in recordtempo opnieuw werden gefilmd met Christopher Plummer. Het leverde een smeuïge anekdote op, maar de film kan prima zonder Spacey. Deze reconstructie van de ontvoering van John Paul Getty III in 1973 is namelijk reuzespannend en heerlijk soepel geregisseerd door veteraan Ridley Scott (Alien, Gladiator). En hoe wrang ook: de 88-jarige Plummer is op zijn best als kille miljardair die het losgeld voor zijn kleinzoon weigert te betalen.

In het rijtje stripheldenverfilmingen is American Splendor een vreemde eend in de bijt. De strip gaat niet over aartsschurken of superkrachten, maar over de ware belevenissen en observaties van Harvey Pekar, een eenzame, misantropische vent met een lullig kantoorbaantje, getekend door underground tekenaar Robert Crumb. Het is onwaarschijnlijk knap hoe de regisseurs van deze film met behulp van cartoons, documentair beeldmateriaal en (uitstekende) acteurs de sfeer troffen van de man en zijn werk, en ook nog een pakkende film maakten. Vooral Paul Giamatti speelt een geweldige Pekar, het uitstekende script werd beloond met een Oscar.

Verfilming van het gelijknamige boek van Scott Thorson over diens geheime relatie met extravagante Las Vegas-entertainer Władziu Valentino Liberace (1919-1987), die wereldberoemd werd met zijn flamboyante shows en barokke pianospel. Michael Douglas is zeer geloofwaardig als de door jonge mannen geobsedeerde Liberace en Matt Damon overtuigt als de naïeve Scott. Steven Soderbergh verfilmde hun zes jaar durende relatie open en eerlijk en schrikt, net als Douglas en Damon, niet terug voor expliciete seksscènes. Geproduceerd door betaalzender HBO, omdat de grote studio's de film 'too gay' vonden.

Bekijk ook het Cannes Report over Behind the Candelabra

Over Pádraic (Farrell) en Colm (Gleeson), twee vrienden op het fictieve Ierse eilandje Inisherin. Het is 1923 en op het vasteland woedt een burgeroorlog, maar dat is niets meer dan het decor van de oorlog die tussen Pádraic en Colm zal ontstaan, wanneer Colm de vriendschap van de ene op de andere dag opzegt. Pádraic snapt er niets van en weigert Colms besluit te accepteren. Zelfs wanneer die dreigt zijn eigen vingers af te knippen als Pádraic hem blijft lastigvallen. Deze opvolger van het veelgeprezen Three Billboards Outside Ebbing, Missouri van de Ierse schrijver/regisseur Martin McDonagh is al even wrang-komisch en tragisch als zijn voorganger. En even goed.

Broeierig sportdrama van de maker van Call Me by Your Name draait om twee tennissende vrienden die vijanden worden wanneer ze verliefd worden op hetzelfde meisje, een even mooie als gehaaide sterspeler. Net als de technoscore van Trent Reznor en Atticus Ross is de film zelf heerlijk energiek en opzwepend, maar ook een tikje plastic, met personages die vooral pionnen blijven in een spel. Wat het scenario (van debutant Justin Kuritzkes) echter mist aan psychologische diepgang wordt ruimschoots gecompenseerd door snedige dialogen, suggestief spel en verbluffend fraai geregistreerde tennismatches.

Tijdens de preproductie van de laatste Harry Potter-film gebeurde er een ongeluk waarbij David Holmes, de vaste stuntman en goede vriend van hoofdrolspeler Daniel Radcliffe, verlamd raakte. In David Holmes: The Boy Who Lived vertelt hij zijn verhaal. Geen zware kost, want de film is even opbeurend als ontroerend. De verrassend lichtvoetige documentaire volgt een standaardformule waarbij interviews afgewisseld worden met geënsceneerde ontmoetingen, maar is interessant vanwege de blik achter de schermen. Dit is in wezen een film over het maken van films. Door de archiefbeelden van het productieproces van de films een aanrader voor Harry Potter-fans.

De auto uit de titel is een rode Saab 900 Aero coupe. Normaal wordt die gereden door de eigenzinnige theateracteur en -regisseur Yûsuke Kafuku, maar voor een klus in Hiroshima krijgt Kafuku, zeer tegen zijn zin in, een chauffeur. Dat is de jonge Misaki Watari, die net als Kafuku gebukt blijkt te gaan onder een enorm, onverwerkt trauma. Complex, maar vloeiend verteld verhaal over verlies, acceptatie en onderlinge communicatie, gebaseerd op handvol korte verhalen van schrijver Haruki Murakami. Winnaar van de prijs voor het beste scenario op Cannes 2021 en in 2022 genomineerd voor vier Oscars, waarvan de prijs voor Beste Internationale Speelfilm werd verzilverd.

De ondergedoken ex-revolutionair en fulltime stoner Bob Ferguson (DiCaprio) is genoodzaakt zijn oude leven als rebel weer op te pakken als blijkt dat zijn aartsrivaal (een ijzingwekkend perverse Penn) na zestien jaar weer naar hem opzoek is, en zijn dochter Willa (uitstekende rol van Infiniti) is verdwenen. Verstrooid en paranoïde als hij is gaat Bob naar haar op zoek. Zeer geslaagde genrecocktail van meestercineast Anderson (Phantom Thread, There Will Be Blood) is opvallend politiek en hedendaags voor zijn doen, met een haarfijn gevoel voor de tijdsgeest. Desondanks wordt Andersons tiende speelfilm nooit zwaar of drammerig, door de hilarische dialogen en personages, en de briljante, zenuwslopende actiesequenties die je ruim tweeënhalf uur op het puntje van je stoel zetten.

Als dragqueen Jules (Nathan Stewart-Jarrett), gekleed als zijn vrouwelijke alter ego, een pakje sigaretten in een avondwinkel haalt, wordt hij achtervolgd en in elkaar geramd door de macho ogende, maar heimelijk homofiele Preston (George MacKay) en diens hanige hetero-maten. Als Jules zijn belager maanden later in een gay sauna aantreft, verleidt hij Preston om wraak te kunnen nemen. Maar in plaats van de verwachte wraakthriller ontspint zich vervolgens een zeer seksueel geladen, emotioneel meeslepend psychologisch drama over identiteit en rollenspelen, kwetsbaarheid en macht, dominantie en onderwerping, dat opvallend genuanceerd én explosief uit de hoek komt. Gedragen door twee geweldige personages die aanvankelijk elkaars tegenpolen lijken, maar deels ook elkaars spiegelbeeld blijken.

In het uitgestrekte achterland van Texas proberen twee broers (Chris Pine en Ben Foster) het noodlijdende boerenbedrijf van een van hen overeind te houden met overvallen op kleine bankfilialen. In de hoop en verwachting dat de FBI zich er dan niet mee zal gaan bemoeien. Dat lukt, maar ze krijgen wel twee ervaren Texas Rangers (Jeff Bridges en Gil Birmingham) achter zich aan. Misdaadthriller vermomd als sociaal drama vermomd als western. Met even veel aandacht voor de broers als voor de Rangers. Het fijne script is van Taylor Sheridan (Sicario), de prettig rustige regie van David Mackenzie (Starred Up). Oscarnominaties voor beste film, script, montage en de bijrol van Bridges.

Regisseur Christopher Nolan gaf het ­ingesufte superheldengenre in 2005 weer een flinke oppepper met Batman Begins, waarin wordt verteld waaróm Bruce Wayne besloot de misdaad te gaan bestrijden. Het vervolg op deze film, The Dark Knight, is wellicht de beste superheldenfilm ooit gemaakt. Virtuoos filmwerk, een grimmige sfeer en een magistrale, huiveringwekkende rol van Ledger (1979-2008) als The ­Joker maken Nolans tweede Batman-film niet alleen binnen deze trilogie, maar ook binnen het genre zelf, een echte uitblinker. In het derde deel, The Dark Knight Rises, maakt Nolan de link tussen fictie en werkelijkheid nog nadrukkelijker dan voorheen. Dat dat in die comic-setting nooit potsierlijk wordt, is een prestatie op zich. De première in een Amerikaans stadje werd verstoord door een gek met een vuurwapen: twaalf doden en 59 gewonden. Geen fictie, maar treurige werkelijkheid.

Episch historisch drama over de vaderloze kapitein Ludvig von Kahlen (Mads Mikkelsen op z’n meest stoïsch), die ervan overtuigd is dat zijn vader van adel was en hij daarom recht heeft op een stukje land. Dat krijgt hij uiteindelijk ook, maar eerder als belediging, want het is bijzonder dorre grond in Jutland. Toch lijkt de kapitein er – zeer tegen de zin in van de daar heersende landeigenaar Frederik De Schinkel – toch een succes van te maken. De originele titel Bastarden (‘bastaard’) is veel toepasselijker dan het nogal slappe The Promised Land, want deze film en de personages zijn ruw, direct en onverzettelijk. Regisseur Nikolaj Arcel werkte eerder al samen met Mikkelsen voor A Royal Affair.

Het visuele spektakel Dune, wat nu nog bestaat uit twee delen, is gebaseerd op het gelijknamige sciencefictionboek van Frank Herbert uit 1965. De eerste film gaat over de hero’s journey van de adellijke Paul Atreides (Timothée Chalamet), die het op woestijnplaneet Arrakis onder meer moet opnemen tegen opstandige Fremen, troepen van de intergalactische keizer en gigantische zandwormen. De film balanceert continu op het randje van indrukwekkend en potsierlijk, gaat daar een enkele keer ook overheen, maar verveelt geen seconde (van de ruim tweeënhalf uur) en is adembenemend mooi gefilmd. Regisseur Denis Villeneuve doet er met het tweede deel nog een schepje bovenop met meer adembenemende actie, meer Hollywood-sterren (zoals Austin Butler en Florence Pugh) en heel veel meer reusachtige zandwormen.

Het wachten op het derde en laatste deel van de sciencefiction-epos kan beginnen.

Op 20 april 1999, de verjaardag van Hitler, richtten twee jongens een bloedbad aan op Columbine Highschool in een dure buurt in Littleton, Colorado. Met automatische wapens die ze op internet hadden besteld, vermoordden de achttienjarige Eric Harris en de zeventienjarige Dylan Klebold twaalf medeleerlingen en een leraar en verwondden er 23, van wie negen ernstig. De adembenemende verfilming Elephant van Gus Van Sant laat zien dat niet voor alles een remedie voorhanden is, dat niet op alles een concreet antwoord mogelijk is. Geen bloedfonteinen, geen verklaringen, maar des te verontrustender.

Deze documentaire is meer dan het zoveelste sterrenportret. Nieuw ontdekte interviewopnames van journalist Richard Meryman schetsen in combinatie met prachtig archiefbeeld niet alleen het leven van Hollywoodicoon Elizabeth Taylor (1932-2011) maar ook de opkomst van paparazzi en celebritycultuur. Taylors acteercarrière werd overschaduwd door de constante publiciteit over haar liefdesleven. Ze trouwde maar liefst acht keer, waarvan twee keer met mede-ster Richard Burton. De bladen kregen er geen genoeg van en zelfs de paus sprak er schande van. Maar wie was Liz Taylor echt? Zij draaide al vanaf haar tiende mee in Hollywood en was daardoor een zoekende, maar ook heel sterke en kritische vrouw.

Een ­actrice zoekt hulp voor haar dochter Regan die zich steeds vreemder gaat gedragen. Omdat psychiaters geen soelaas bieden, vraagt ze een priester of hij een uitdrijvingsritueel wil uitvoeren. Baat het niet, dan schaadt het niet. In 1973 vielen bioscoopbezoekers, al in de stemming gebracht door geruchten over de door mysterieuze ongevallen geplaagde opnames, in katzwijm bij de film. Regisseur William Friedkin (The French Connection) had dan ook een intens spannende, baanbrekende horrorfilm ­gemaakt. In 2000 verscheen een gerestaureerde, nóg engere versie van de klassieker, met enkele kippenvel­verwekkende toegevoegde scènes.

Als iets ingrijpends gebeurt, gaat het leven vaak ongehinderd door. Ook voor de eigenzinnige zestienjarige Vada (Jenna Ortega, bekend van haar hoofdrol in Netflixserie Wednesday), die getuige is van iets afschuwelijks op haar middelbare school en daardoor dichter naar tegenpool Mia (danser Maddie Ziegler) toegroeit. Tienerdrama The Fallout balanceert voortdurend tussen luchtig en droevig en vangt zo de (ongewone) alledaagsheid in de nasleep van een traumatische gebeurtenis. De film blijft enigszins aan de oppervlakte, vooral in de uitwerking van het leven van Mia, maar is verfrissend omdat debuterend schrijver-regisseur Megan Park ruimte laat voor onzekerheid, terwijl films over rouw vaak gekenmerkt worden door een nadruk op afsluiting.

In de nabije toekomst is de aarde bijna uitgeput, dus werken NASA-wetenschappers aan een plan om de mensheid via een wormgat naar een verre planeet te verplaatsen. Matthew McConaughey speelt een astronaut die op onderzoek uitgaat en daarvoor zijn kinderen moet achterlaten. Het familiedrama levert aangrijpende scènes op, al lijkt regisseur Christopher Nolan (The Dark Knight, Inception) wel iets meer aandacht te hebben besteed aan de ‘science’ dan aan de ‘fiction’. Vooral tegen het slot wordt het verhaal vrij abstract en vergezocht. Evengoed een erg indrukwekkende film, alleen al vanwege de majestueuze ruimtebeelden en kippenvelmuziek van Hans Zimmer.

Psychologisch drama over de ervaren psycholoog Nicoline (Carice van Houten), die gaat werken in een tbs-kliniek. Daar mag ze bepalen of Idris (Marwan Kenzari), die behandeld wordt voor ‘seksuele delicten met een extreem gewelddadig karakter’, met onbegeleid verlof mag of niet. Sterk regiedebuut van actrice Halina Reijn, waarin ze met de destructieve Nicoline een filmpersonage heeft gecreëerd dat zowel slachtoffer als dader is. Wat getuigt van eigenzinnigheid en lef in tijden van #MeToo. Eerste film van het door Reijn en Van Houten opgerichte productiebedrijf Man Up werd onder meer bekroond op het festival van Locarno en was de openingsfilm van NFF2019.

In deze rauwe en vreselijk intieme documentaire richt fotojournalist Amanda Mustard de camera op het geheim dat haar moeder, zus, oom en grootouders jaren met zich meezeulden. Mustards grootvader Bill misbruikte in zijn leven tientallen meisjes, waaronder zijn eigen dochter en kleindochter Angie, en kwam er min of meer mee weg. Great Photo, Lovely Life is Mustards poging om dit laatste recht te zetten en tegelijkertijd te kijken naar de medeplichtigheid van de rest van haar familie. Een film die niet makkelijk is om te kijken, maar goed inzichtelijk maakt hoe tegenstrijdig en ingewikkeld het voor familieleden kan zijn.

Waar gebeurd: in 1944 verrichtten dr. Alfred Blalock (Rickman) en de briljante autodidact Vivien Thomas (Mos Def) voor het eerst hartoperaties op 'blauwe baby's', kinderen met een aangeboren fatale hartafwijking. Een medische doorbraak van jewelste, maar Thomas kreeg indertijd niet de erkenning die hij verdiende, omdat hij geen medische titel had, maar vooral omdat hij zwart was. Mos Def toont zijn grote talent en houdt zich prima staande tegenover Rickman in deze ingetogen en subtiele televisiefilm van de Amerikaanse zender HBO. Rickman en Mos Def werden genomineerd voor een Emmy, de laatste kreeg ook nog een Golden Globe nominatie.

Een praktisch niet te stoppen mensachtige robot (Schwarzenegger) wordt vanuit een toekomst waar robots de aarde beheersen teruggezonden naar 1984 om serveerster Sarah Connor (Hamilton), de moeder van een toekomstige rebellenleider, te vermoorden. Een van die rebellen (Biehn) reist óók terug in de tijd en waarschuwt Sarah voor het gevaar. IJzersterke, klassieke sf-actiefilm, met een strak scenario, mooi camerawerk, gedoseerde special effects en Schwarzenegger in topvorm. Vervolgfilm T2 was misschien nog iets beter, daarna ging het bergafwaarts met de serie.

Zwarte komedie over armoede in Zuid-Korea. We volgen een arm gezin, waarvan de leden zich een voor een hechten aan een rijk gezin in Seoul. De eigenzinnige en onvoorspelbare film begint grappig, wordt almaar donkerder, en werkt toe naar een explosief einde. Bong Joon-ho (The Host, Okja) mixt een heleboel genres (drama, slapstick, satire, horror), maar slaagt er moeiteloos in daar een soepel geheel van te maken. Extra vermelding voor het vloeiende camerawerk van Hong Kyung-pyo. Glorieuze winnaar van de Gouden Palm op Cannes2019. Bovendien Oscars voor beste film, beste regie, beste script en beste niet-Engelstalige film.

Na de zege van karakteracteur Albert Finney als Winston Churchill in de historisch doortimmerde HBO-film The Gathering Storm, mocht confrère Brendan Gleeson het proberen in deze vervolgfilm, toepasselijk ondertiteld Churchill at War. Finney speelde de vermaarde premier tot eind jaren dertig, en Gleeson begint in juli 1945, verbouwereerd in Frankrijk, wachtend op de uitslag van de verkiezingen (die hij verloor). De film toont in terugblik ontzagwekkende beelden van de oorlog, maar focust op het politieke steekspel in Engeland over de kandidatuur van Churchill na de geallieerde overwinning. Wederom een grandioze film.

Zoë Kravitz speelt in deze HBO Max-productie de rol van ‘voice stream analist’ Angela, die bij bij een techbedrijf werkt dat slimme speakers produceert. Haar voornaamste werkzaamheden bestaan uit het analyseren van foutjes in het herkenningsvermogen van de apparaten. Niet het meest inspirerende werk, maar het houdt haar wél van de straat. Dat laatste komt goed uit, want na een traumatisch incident én het uitbreken van de coronapandemie, heeft Angela last van pleinvrees, waardoor ze niet meer naar buiten durft. Maar dan hoort ze op een opname ineens geluiden die wijzen op een misdrijf, waarna ze langzaam in een bedrijfscomplot wordt gezogen, én haar veilige thuisomgeving moet verlaten. Prettig minimalistische techthriller van Steven Soderbergh, die regelmatig herinneringen oproept aan paranoiaklassiekers als Blow Out, Rear Window en The Conversation. Kravitz is voortreffelijk.

In een bos aan de Amerikaanse westkust woont kluizenaar Rob met zijn varken, dat hem helpt truffels te vinden voor de verkoop. Wanneer het beest op een nacht wordt ontvoerd, zet Rob alles op alles om het terug te vinden. Hoe minder je verder weet over Pig, hoe beter, want dit meeslepende indiedrama van debuterend regisseur Michael Sarnoski zit vol verrassingen. Een daarvan is hoofdrolspeler Nicolas Cage, die na een hele rits pulpfilms weer eens laat zien wat een goede acteur hij is.

Fans van Tolkiens vuistdikke epos The Lord of the Rings – over vier hobbits en hun queeste om de Ring te vernietigen – waren er niet ­gerust op toen Peter Jackson de regie van hun geliefde trilogie ter hand nam. Vlak voor de wereldpremière liet Jackson weten dat ‘de film niet wezenlijk ­verschilt van het boek’. Jackson wilde ‘fantasy maken alsof het echt ­gebeurd is. Het boek voelt echt en dát wilde ik verfilmen. Ik hou namelijk niet van fantasy.’ Daarom huurde hij bijvoorbeeld meer dan 250 timmerlieden, ­modellen-makers en andere kunstenaars in om de sets op te tuigen. En dat is te zien. De drie films van Jackson groeide uit tot moderne klassiekers, en zijn tegenwoordig niet meer weg te denken uit het culturele landschap.

Wegens drugsdealen sleet de Afro-Amerikaan George Anthony Morton (1983) zijn jaren als twintiger achter de tralies, maar nu maakt hij naam als portretschilder. In deze gloedvolle, Amerikaans geproduceerde ‘inspirational documentary,’ dat het regiedebuut is van de Nederlandse Rosa Ruth Boesten, schildert de ernstige dertiger onder meer zijn moeder, die nog steeds om de haverklap vastzit. Morton bezoekt familieleden in geboortestad Kansas City en ziet zijn demonen onder ogen met hulp van een psycholoog. Over de ‘kutkringloop van verliezers,’ de zoektocht naar innerlijk licht, Rembrandt en de eurocentrische kunstenwereld. Meermaals bekroond, onder meer voor beste debuut en camera.

Navalny laat de periode zien vlak na de vergiftiging van Aleksej Navalny: Ruslands beroemdste oppositieleider. Regisseur Daniel Roher volgt het maandenlange herstel van de  hoofdpersoon tot aan zijn terugkeer naar Rusland in januari 2021. Aan de hand van archiefbeelden en video-opnamen van Navalny’s anticorruptieorganisatie Fond Borby S Korruptsiyey en zijn familie schetst Roher de opkomst van president Vladimir Poetins grootste nog levende rivaal, die nu alweer twee jaar in een Russisch strafkamp zit. Nu Rusland afglijdt naar een totalitair regime van Noord-Koreaanse snit klinkt Navalny’s boodschap aan het Russische volk niet meer zo hoopvol als ten tijde van de filmopnamen, maar wel des te urgenter: ‘Geef niet op.’ Bekroond met de Oscar voor beste documentaire.

Kort voor zijn 75ste verjaardag vertelt weduwnaar Jan (Johan Leysen) zijn kinderen dat hij niet meer verder wil leven, ook al heeft hij geen fysieke klachten en een groot sociaal netwerk. Dochter Iris (mooi personage, sterk gespeeld door Julia Akkermans) vindt dit onacceptabel en wil haar vader pertinent op andere ideeën brengen. Solide regiedebuut heeft een verrassend luchtige toon, die nooit afbreuk doet aan de ernst van de situatie. De film biedt geen makkelijke antwoorden, wel een eerlijke, menselijke blik. Vooral de slotscène, gefilmd in één lange take, maakt veel indruk.

Nóg een film over Marvel-icoon Spider-Man: daar zat eigenlijk niemand op te wachten. Des te verrassender is het dat deze animatiefilm van Sony Pictures Animation, waarin niet Peter Parker maar tiener Miles Morales de hoofdrol vervult, verreweg de beste film over de gemaskerde burgerwacht uit Brooklyn is, en tevens de meest radicale, intelligente, kunstzinnige en revolutionaire superheldenfilm ooit gemaakt. Van de (diverse) stemmencast tot de absurdistische grappen en van het ontroerende vader-zoon thema tot de hallucinerende en adembenemend mooie beelden: vrijwel alles aan Into the Spider-Verse is van grote klasse.

Een schrijver (Jack Nicholson) omhelst het aanbod in de winter op een afgelegen hotel in Colorado te passen. Hij denkt zo in alle rust te kunnen werken, maar dat pakt anders uit: hij heeft nog geen letter op papier of hij begint zijn verstand te verliezen. IJzersterke Stephen King-verfilming (niet in de laatste plaats door Nicholsons geweldige spel), destijds niet onverdeeld enthousiast ontvangen, bereikte later cultstatus. Let op de schitterende openingsbeelden en de sequenties waarin de camera op driewieler-hoogte het telepathisch begaafde zoontje volgt, dat op eigen houtje het verlaten hotel verkent.

Andy Dufresne (Robbins) wordt in 1947 tot levenslang veroordeeld voor de moord op zijn vrouw en haar minnaar. Het gevangenisleven is afschuwelijk en gewelddadig, maar Andy raakt bevriend met de invloedrijke medegevangene Red (geweldige rol van Morgan Freeman) en weet slim in het gevlei van de wrede bewaarders te komen. Robbins en Freeman, die elkaar excellent tegenspel geven, het slimme script en de strakke regie zorgden ervoor dat de film door de bezoekers van de IMDB werd bestempeld tot beste film aller tijden. Wat misschien ook weer een beetje overdreven is. Gebaseerd op een novelle van Stephen King.

‘Wat is het ergste dat er kan gebeuren?’, vragen de duidelijk links-liberale Björn en Louise zich nog af, wanneer ze de uitnodiging accepteren van het Nederlandse gezin dat ze op vakantie in Italië ontmoetten. Dan weet je dat het erg wordt, in deze intrigerende ‘sociale horror’ (volgens regisseur Tafdrup) over hoe om te gaan met wel heel lomp, direct en uiteindelijk zelfs gewelddadig gedrag. Sterke hoofdrollen (van onder anderen Fedja van Huêt en Karina Smulders als het Nederlandse gezin ‘from hell’) in een film die even ongemakkelijk is als hitserie The Office en even vilein-nihilistisch als Hanekes Funny Games.

Moeder van vermoorde en verkrachte tiener kan het niet verkroppen dat er één jaar na dato nog steeds geen dader is opgepakt en besluit de lokale sheriff onder druk te zetten. Three Billboards voelt als een western, maar dan zonder de zwarte en witte hoeden. De moeder is niet alleen goed, de sheriff niet alleen slecht. En dat geldt voor alle, goed uitgetekende personages. Komisch en tragisch tegelijk, met onvergetelijke, messcherpe dialogen van schrijver/regisseur Martin McDonagh, die we nog kennen van een ander komisch misdaaddrama, In Bruges.

Op 27 oktober 2018 pleegt een geradicaliseerde antisemiet een aanslag op de Tree of Life-synagoge in Pittsburgh, waarbij elf mensen om het leven komen. Deze aangrijpende documentaire biedt naast een reconstructie van die zwarte dag vooral een prachtig portret van de slachtoffers, nabestaanden en de getroffen Joodse gemeenschap in Pittsburgh. De problematiek die ten grondslag ligt aan de horrordaad (zoals wapenwetten en racisme) wordt zeker behandeld, maar deze film draait vooral om het persoonlijke leed en de bewonderenswaardige veerkracht van de overlevers. Een diep menselijke en genuanceerde film, die vooral zo indrukwekkend is door hoe de nabestaanden in het leven staan, en ondanks alles blijven vertrouwen op de goedheid van de mens.

Fotomodellen Carl (Harris Dickinson) en Yaya (Charbi Dean) zijn vanwege hun schoonheid bovenaan de sociale ladder terechtgekomen. In de fijn-vileine satire Triangle of Sadness zien we hoe die twee hun uiterlijk herhaaldelijk inzetten als betaalmiddel. Eerst in de modewereld, dan aan boord van een luxe jacht en ten slotte op een onbewoond eiland, waar alle bestaande hiërarchieën zijn verdwenen. Deze Gouden Palmwinnaar van de Zweedse regisseur Ruben Östlund (Turist, The Square) is een vaak hilarische aanval op de wereld van de superrijken, maar uiteindelijk verschillen de drie delen onderling nogal van toon en kwaliteit, waardoor de som wat minder is dan het geheel.

IJzersterke reconstructie – de film is uitsluitend gebaseerd op archiefmateriaal, officiële stukken en getuigenverklaringen – van de nasleep van de beruchte Deventer moordzaak uit 1999, toen de weduwe Wittenberg door wurging en vijf messteken in haar borst om het leven werd gebracht. Gezien door de ogen van Netwerk-journalist Bas Haan (Fedja Van Huêt), die eerst overtuigd is van de onschuld van haar al veroordeelde financieel adviseur Ernest Louwes (Mark Kraan), dan van diens schuld, en zich vervolgens inzet voor klusjesman Michaël de Jong (Yorick Van Wageningen), die door vox populist Maurice de Hond (Maurice De Hond) – ten onrechte – wordt aangewezen als dader. Intelligent, belangrijk en soms woestmakend (vooral als het gaat om de diverse talkshows, die maar hijgend achter De Hond bleven aanlopen). Bekroond met vier Gouden Kalveren.

Het maken van een televisiefilm schiep voor cinemagrootheid Mike Nichols de mogelijkheid om ongestoord (zonder de druk van Hollywoodstudio's) creatief te zijn. Doorgaans zijn er niet veel mensen geïnteresseerd in een verhaal over de ontluisterende aftakeling van een stervend persoon. Wit, naar een Pulitzer Prijs-winnend toneelstuk van Margaret Edson en aangepast door regisseur Nichols en Thompson zelf, zou daar verandering in kunnen brengen. Niet dat het drama populaire knievallen doet, nee Wit is gewoon dwingend goed gemaakt. Met ongelooflijke flexibiliteit speelt Thompson de doodzieke literatuurdocent Vivian Bearing. Wij zien haar dapper chemotherapie en vernederingen doorstaan, onderwijl peinzend over de zorgsector, dichter John Donne, haar carrière en menselijkheid. Wit is pijnlijk boeiend, net als het leven en de dood.

Op een kwade dag is de klas van juf Justine (Garner) helemaal leeg, op de kleine Alex na. Al diens zeventien klasgenootjes zijn de avond ervoor verdwenen. Midden in de nacht – om 02.17 uur – het huis uit gerend, en daarna nooit meer teruggezien. Met dit intrigerende gegeven begint deze heerlijke horrorfilm van schrijver/regisseur Cregger, die eerder met Barbarian (2022) al had bewezen dat ie hard op weg is een meester in het genre te worden. Want Weapons, waarin we de gebeurtenissen door de ogen van een handvol betrokkenen te zien krijgen, is weer een perfect gedoseerd, soepel verteld en aangenaam intelligente film geworden. Nog meer vertellen zou de pret daarover alleen maar kunnen bederven.

De onconventionele Amerikaanse arts en patholoog-anatoom Jack Kevorkian pleegde euthanasie bij, volgens eigen zeggen, meer dan honderd mensen. Zijn critici vonden dat hij te makkelijk toestemde om mee te werken aan iemands zelfgekozen dood. Hij bracht een aantal jaar door in de gevangenis. In deze door HBO gemaakte tv-film wordt Kevorkian gespeeld door Pacino, in topvorm. Zijn weergave van Kevorkians flamboyante persoonlijkheid zorgt voor welkome, luchtige momenten in een zware film, die interessante vragen oproept over het euthanasievraagstuk. Sterke bijrollen van Sarandon en Huston.