Jippie No More!: vrolijke en herkenbare familiefilm

Gail (Carina de Vroome) is zenuwachtig omdat ze twijfelt of ze wel met de juiste man gaat trouwen. Haar vader Jacob (Guido Pollemans) voelt zich niet serieus genomen in zijn zorgen over, tja, eigenlijk alles. Zijn vijftienjarige dochter Joe (Lotte Jonker) cijfert zichzelf steeds weg. Haar broer Jip (Wesley van Klink) baalt omdat hij geen zang-en-dansshow mag opvoeren tijdens de bruiloft van zijn zus. En ook de andere leden van het gezin worstelen met allerlei grote en kleine sores.

Al die verwikkelingen zouden een veel te volle film kunnen opleveren, maar die valkuil weet regisseur Margien Rogaar in Jippie No More! te ontwijken. Ze geeft elk personage precies genoeg strubbelingen om ze interessant te maken, zonder dat ze te veel uitlegt. Dat Jip het syndroom van Down heeft speelt wel een rol in de film, maar dit is niet het belangrijkste thema. Acteur Wesley van Klink die Jip speelt is een schot in de roos: met zijn zang- en danskunsten pakt hij de kijker direct in. Maar regisseur Rogaar laat ook de minder mooie kanten zien van het leven met een kind met het downsyndroom: zo moeten de andere kinderen in het gezin zich constant aanpassen en zijn er spanningen tussen de ouders. ‘Alle kinderen met down zijn anders. Dit verhaal representeert ze niet allemaal, alleen deze familie en deze ene jongen. Hij kan meestal goed meekomen met de rest van het gezin. Als dat niet zo is kan ik me goed voorstellen dat het gezinsleven veel moeilijker is.’

Rogaar, die vorig jaar de succesvolle kinderserie Lampje maakte, liep al zo’n acht jaar rond met het idee voor deze film. ‘Ik vind het jammer dat kinderen die anders zijn doorgaans in de buitenring van een film belanden. Inmiddels heb ik best veel ervaring met kinderen en ongeschoolde acteurs, dus daarom dacht ik: laat ik eens kijken of ik kan werken met iemand voor wie ik net wat meer moeite moet doen.’ Scenarist Fiona van Heemstra vertelde dat haar dochter in de klas zat met een jongen met het syndroom van Down. ‘In het begin vond iedereen het best spannend dat hij in een reguliere klas meedraaide, maar uiteindelijk bracht hij heel veel positiviteit en ontstonden er mooie vriendschappen. Dat vond ik een inspirerend verhaal.’

Jipppie No More! begint als het gezin samenkomt in het landhuis van opa Willem waar Jips oudste zus haar bruiloft gaat vieren. Terwijl de voorbereidingen in volle gang zijn, verschijnt de lokale schone Lily in de paardenstallen. Jip valt als een blok voor haar, maar ook zijn zusje Joe is gecharmeerd van Lily. Het lijkt erop dat de twee meiden elkaar wel zien zitten. Maar Jip is blind voor die ontluikende liefde en fantaseert volop over een romance tussen hem en Lily.

Er zit iets tragisch in de verliefdheid van Jip op Lily. Als volwassen kijker realiseer je je direct dat een jongen met down geen relatie zal krijgen met zo’n stralende meid zonder beperking. In de film lost Rogaar dit galant op door Lily verliefd te laten worden op een meisje. Daardoor is het direct duidelijk dat Jip geen kans maakt. Als kijker weet je dan wel dat Jip in zijn leven veel vaker het deksel op zijn neus zal krijgen als hij verliefd wordt op een meisje zonder beperking. ‘We hebben veel research gedaan naar leven met downsyndroom,’ vertelt Rogaar. Ze zoekt er een voorlichtingsfolder bij van de Stichting Downsyndroom. ‘Hierin staat heel direct: “Mensen zonder verstandelijke beperking vinden jou vast wel heel aardig. Maar niet om verkering mee te hebben. Dat doet soms pijn. Maar het is gewoon zo. En er zijn wel veel hele leuke mensen met een beperking die de moeite waard zijn. Jij bent toch ook de moeite waard?”’

Tijdens het filmen merkte Rogaar dat er door de aanwezigheid van een acteur met het syndroom van Down een nieuwe dynamiek ontstond. ‘We stemden alles heel erg af op één persoon. Om ervoor te zorgen dat hij kon blijven acteren moesten we ons ritme en onze draaiuren aanpassen. Dat is ook wat er in een gezin gebeurt, denk ik: je moet je verwachtingen bijstellen om ervoor te zorgen dat hij kan meedraaien. Dat is mooi en soms ook heel moeilijk.’

Wesley had een aantal scènes waarbij veel emoties in het spel zijn: ruzie, verdriet, verliefdheid. Samen met een spelcoach zorgde Rogaar ervoor dat die emoties wel echt lijken, terwijl ze dat niet zijn. ‘Juist bij kinderen vind ik het heel belangrijk dat we ze technieken aanreiken om emoties te faken: denk aan een lekker chocolaatje als je verliefdheid moet spelen, bijvoorbeeld. Het lukte Wesley goed om fantasie en werkelijkheid van elkaar te scheiden. Op een gegeven moment merkten we alleen dat hij echt verdrietig werd. Toen hebben we de opname gestopt. Dat is niet de bedoeling.’

Margien Rogaar herinnert zich een bijzonder moment op de set. ‘Aan het einde van een draaidag kwam Wesley naar me toe en zei: “Margien, kom bij me zitten. Vertel eens wat ik vandaag allemaal goed heb gedaan.” Ik vond het zo fijn dat hij dat zomaar deed. De andere acteurs zeiden: “Dat gaan wij voortaan ook vragen!” En ik dacht: natuurlijk, dit is zo leuk om te benoemen, dat zou ik met iedere acteur moeten doen.’