Gouden Palm-winnaar Anatomy of a Fall: 'In zekere zin zit mijn hele leven in dat personage'

Sandra Voyter is een succesvolle schrijver van autofictie. Ze is intelligent, kil en schaamteloos. Haar eerste boek ging over haar familie, en toen die daar negatief op reageerde belandde dat in boek nummer twee. Maar wanneer Sandra’s man Samuel dood wordt aangetroffen voor hun chalet in de Franse Alpen, merkt Sandra hoe het is om zelf speelbal te zijn in de verhalen van anderen.

Samuels dood kan namelijk maar twee verklaringen hebben: moord of zelfmoord. Van de bovenste verdieping naar beneden geduwd of zelf gesprongen. De politie denkt het eerste, en aangezien alleen Sandra op dat moment aanwezig was, moet zij het wel gedaan hebben. Sandra ontkent, en in de rechtszaak die volgt komen zowel de openbare aanklager als haar advocaat met hun eigen, tegengestelde versies van wat er gebeurd is. Sandra moet – net als haar familieleden destijds – lijdzaam toezien hoe iemand anders bepaalt of zij schuldig is of niet.

Dit is het prikkelende gegeven van de Franse film Anatomy of a Fall van Justine Triet. Deze heerlijk cerebrale mix van rechtbankfilm en familiedrama was een van de beste films op het afgelopen festival van Cannes, en volgens de jury zelfs de beste. Die bekroonde hem met de Gouden Palm, maar dat weten we nog niet wanneer we tijdens het festival praten met Triet en hoofdrolspeler Sandra Hüller.

Toen we de film zagen begon een man naast ons boos naar het scherm te schreeuwen tijdens de scène waarin Sandra vertelt dat Samuel, die ook bezig was met een boek, jaloers was op haar succes. Verbaast die reactie u?
Justine Triet: ‘Interessant. Het is de eerste keer dat ik dat hoor. Ik heb al veel verschillende reacties gehad, met name over Sandra’s schuld of onschuld, maar zelden zo veel agressie richting Sandra. Heel interessant.’

Sandra Hüller: ‘Ja, voor mij is het ook nieuw.’

Triet: ‘Misschien dat die man moeite had met haar manier van zijn en leven in de film. Die vind ik heel modern, maar misschien was dit wat moeilijk te verteren voor die man. Ik weet het niet. Het is ook lastig te beoordelen op basis van zo’n anekdote.’

Uw voornaam is ook Sandra, net als het personage in de film. Is dat raar voor een actrice?
Hüller: ‘In het begin wel. Je hebt toch liever een andere naam, want je wil niet te veel verbonden zijn met je personage. Maar omdat ik wist dat Justine haar had geschreven met mij in gedachten vond ik het ergens ook wel weer voor de hand liggend en logisch.’

Betekent zo’n zelfde naam ook dat er meer van jezelf in zo’n personage terechtkomt?
Hüller: ‘Weet je, het zijn nu eenmaal mijn lichaam en mijn ziel, dus er zit altijd wel iets van mij in de personages die ik speel. Vraag me alleen niet precies wat, want dat weet ik zelf niet. In zekere zin zit mijn hele leven in dat personage. Ik kan de twee eigenlijk niet uit elkaar halen, maar tegelijkertijd ben ik zeker niet de Sandra uit de film.’

Die Sandra is welbespraakt en af en toe pijnlijk eerlijk en direct. Was u wel eens jaloers op haar?
Hüller: ‘Niet jaloers, maar ik vind het wel knap hoe goed ze in staat is haar gedachten te verwoorden. Zij kan heel koel de feiten bekijken en die vervolgens open en bloot op tafel leggen. Ook tijdens die monumentale ruzie met Samuel. Ik trek me op zo’n moment meestal terug, zodat de ruzie weer snel voorbij is. Het maakt mij ook niets uit of ik een discussie verlies, maar de film-Sandra blijft hameren op zaken die volgens haar waar zijn en daar heb ik wel waardering voor.’

We zijn meer dan de helft van de film in de rechtszaal, maar in feite is de echte rechter Daniel, de elfjarige zoon van Sandra en Samuel, die ook het lijk van zijn vader vond. Hij is zo goed als blind en heeft dus niets gezien. Toch zal zijn getuigenis van doorslaggevende betekenis blijken. Waarom gaf u die zware taak aan een elfjarige jongen?
Triet: ‘Dit is echt waar de film om draait. Voor mij is dat kind, hoe zal ik het zeggen... De film laat Daniels ontwikkeling zien – hoe hij volwassen wordt door te moeten kiezen. Want soms heb je geen keus en moet je toch kiezen. Dat heb ik als kind zelf ook meegemaakt. Ik kom uit een complex gezin. Zo had mijn vader bijvoorbeeld heel veel verschillende vriendinnen. Meer ga ik er niet over zeggen, maar ik weet wat het is wanneer je plotseling een kant moet kiezen. Voor mij was het belangrijk dat de film langzaam verglijdt naar dat perspectief. Ik kan niet zeggen dat de film alleen het perspectief van het kind toont, want we zien ook veel vanuit Sandra, maar tegen het einde van de film is er een moment waarop alles op zijn schouders rust. Dus ja, ik vond het belangrijk dat hij zelf zou ontdekken en begrijpen wie zijn ouders zijn, wie zijn moeder is. En dat hij uiteindelijk degene is die de beslissing moet nemen om uit die hel weg te komen.’