‘Dystopisch. Totaal dystopisch.’ Programmamaker Nadia Moussaid is de avond voor ons gesprek teruggekomen van negen dagen Israël. Terwijl de wereld in toenemende mate met afgrijzen getuige is van de horror in Gaza, waar een genocide plaatsvindt, is het overgrote deel van Israël in volledige ontkenning. ‘Het is er hartstikke gezellig, er is livemuziek en er wordt gedanst. Nergens op straat of in de Israëlische mainstream media zie je iets terug dat over het lot van de Palestijnen gaat. Wel zie je overal “bring them home” en andere verwijzingen naar de gijzelaars.’
Nadat de NTR eerder met Getuigen van Gaza een documentaire maakte over het leed van de Palestijnen, is de focus van Het geweten van Israël het verzet in Israël. Moussaid: ‘Dat is marginaal, maar het is er. Van een wetenschapper die een archief bijhoudt van de oorlogsmisdaden, tot een hongerstaking in de Westbank. En je hebt kleine media die wel vertellen wat er in Gaza gebeurt, zoals Haaretz en +972.’
Een van die protesten is op een boulevard in Tel Aviv, waarbij actievoerders in stilte foto’s van Palestijnse kinderen vasthouden. ‘Mensen schreeuwen naar ze, ze worden voor van alles uitgemaakt. Ze spugen op ze. De rillingen lopen over je lijf. Daarnaast is gewoon een feestje gaande. Dat was hét symbool van de extreme ontkenning in de samenleving,’ aldus Moussaid.
Vanuit een uitkijkpunt op de grens met Gaza kon ze zien hoe dagelijks de bommen vallen op het Palestijnse gebied. De prullenbak zat vol met lege pizzadozen van Israëliërs die hier recreëren. ‘Er moet nogal wat gebeuren wil je een land zover krijgen dat het toestaat dat hun leger een volk uitmoordt. Dat vergt veel voorbereiding. Het begint bij indoctrinatie vanaf de geboorte: onderwijs en het leger.’
Een van de belangrijke instrumenten daarvoor is de media, zegt ook Gideon Levy van Haaretz in de documentaire. Moussaid: ‘Channel 14, een van de grootse televisiekanalen, is door mensenrechtenorganisaties aangeklaagd voor het aanzetten tot oorlogsmisdaden én ontkent de situatie in Gaza. Dus mensen geloven dat de beelden van uitgehongerde kinderen nep zijn. En aan ons vragen ze dan: Nederland, jullie zijn toch overgenomen door moslims?’ Ze ziet een parallel tussen de propaganda in Israël en Nederland. ‘Zo’n advertentie van Wilders, de opmerking van Jack van Gelder dat je “de boel in Gaza zal moeten cleanen” of Bram Moszkowicz die zegt dat uitgehongerde kinderen “een ziekte hebben waardoor ze er zo uitzagen”, daarin hoor ik precies dezelfde retoriek als in Israël: ontkenning, antimoslim en het is allemaal de schuld van Hamas.’
Het geweten van Israël heeft ze, op de plukjes dapper protest na, moeilijk kunnen vinden. ‘Ik hoor verhalen over Palestijnen die de toegang tot schuilkelders wordt geweigerd. Of een vrouw die in een ziekenhuis onder schot wordt gehouden omdat ze Palestijns is, terwijl mensen ‘kill all Arabs’ roepen. Het is moeilijk te geloven dat de verandering vanuit de Israëlische maatschappij kan komen. Dat kan alleen van buitenaf. Wat is het moment dat er actie gaat worden ondernomen? Als er geen Palestijn meer over is in Gaza?’