Wat houdt goede journalistiek in? Die vraag moeten journalisten zichzelf ruim een jaar na de oorlog in Gaza hardop durven te stellen, aldus buitenlandjournalist Abdou Bouzerda (VPRO) in het NPO Radio 1-programma Vroeg! De journalistieke taak – en die is universeel – is om zelfs in de meest onveilige en complexe omstandigheden, de macht altijd kritisch te bevragen. Maar kunnen we eigenlijk nog spreken van goede journalistiek als het gaat om berichtgeving over de Gazaoorlog? vraagt Bouzerda af. Volgens hem zijn journalisten verplicht om het geluid van officiële kanalen, zoals dat van Israël, op te tekenen. Echter, grotendeels of alleen maar de Israëlische kant van het verhaal neerpennen en tegelijkertijd de rapporten van internationaal erkende instituten zoals Human Right Watch (vrijwel) geheel achterwege laten, is géén goede journalistiek.
Het risico voor journalisten in Gaza is sinds oktober 2023 overigens ongekend. Free Press Unlimited en de Nederlandse Vereniging van Journalisten spraken zich een jaar na de oorlog uit tegen het doden van inmiddels meer dan 130 journalisten. ‘Het is mijn plicht als programmamaker en journalist om de verhalen van Gazanen op te tekenen,’ zegt Nadia Moussaid. Voor het programma Getuigen van Gaza (NTR) reisde zij af naar Cairo waar, toen in mei 2024 de grenzen op slot ging, tussen de 150.000 en 170.000 Gazanen naartoe vluchtten. In de uitzending spreekt Moussaid ook met internationale deskundigen, onder wie Francesca Albanese, speciaal rapporteur van de Verenigde Naties voor de bezette Palestijnse gebieden en mediaspecialist Dina Matar. ‘Verhalen over Gaza en de Palestijnse gebieden zijn in de mainstream media niet in balans,’ aldus Moussaid die met Bouzerda, fixer Ruth Vandewalle, en met de Jemenitische-Schotse regisseur Sara Ishaq samenwerkte. ‘Ik ervaar in de media veel angst over dit onderwerp. Men is bang om voor antisemiet uitgemaakt te worden en ook anti-islamsentimenten spelen een rol.’
‘Het aantal mensenlevens dat deze oorlog opeist is even duizelingwekkend als abstract,’ vervolgt Moussaid. ‘De wijze waarop Palestijnen worden gedehumaniseerd maakt dat genocide kan plaatsvinden, legt Albanese ons uit. Gazanen humaniseren is wat ik als mens en journalist met dit programma doe. Wie zijn deze mensen? Wat is hun gezicht? Hoe zag hun leven voor de oorlog eruit? Zo spreek ik met Noor. Hij is begin 30 en was net getrouwd met Nagham, een kinderpsycholoog, toen de oorlog uitbrak. “Weet je, zei Noor tegen mij, “Ik kan je niet uitleggen hoe het is om het kapotte hoofd van mijn dode broertje onder het puin te halen. En dat van mijn moeder. En mijn vader.” Het gesprek met Ola, een Gazaanse dame met een flinke dosis zwarte humor is mij ook bijgebleven. Cynisch zei ze: “Wij hebben een keus. Namelijk de keuze voor een oorlog of een oorlog. Welke keuze blijft er dan over? Oorlog.”’