‘Brian Jones was zijn leven lang op zoek naar een nieuwe familie’

In de documentaire The Stones and Brian Jones keert de Engelse documentairemaker Nick Broomfield terug naar de beginjaren van The Rolling Stones. En naar de oprichter van de band... Brian Jones. Want ‘in het prille begin in 1962 is het nog zijn band’, horen we oud-bassist Bill Wyman in de documentaire zeggen: ‘Brian kreeg aanvankelijk ook verreweg de meeste fanmail.’ Maar al snel wordt Jones overschaduwd door bandleden Mick Jagger en Keith Richards. En in 1969, amper zeven jaar later, zal Brian Jones – verwoest door drank, drugs en zelfhaat – vroegtijdig overlijden.

Broomfield zoomt aan de hand van interviews en nog niet eerder vertoonde archiefbeelden in op Jones’ moeizame relatie met zijn veeleisende vader, op het half dozijn jonge vrouwen bij wie hij kinderen maakte, en op Jones’ soms briljante muzikale vondsten. Maar bovenal op een jongeman die zichzelf ondanks het megasucces van de band altijd als een mislukking bleef zien.

The Stones and Brian Jones was de slotfilm op het afgelopen IN-EDIT muziekfilmfestival (11-21 april) in Amsterdam, waar we spraken met regisseur Broomfield.

We horen in de film wel archiefopnamen met Mick Jagger en Keith Richards, maar u sprak ze niet voor de film...
Broomfield: ‘Omdat ik geen film wilde maken die op het laatste moment kon worden teruggetrokken. Wat bij veel films over de Stones gebeurd is. Dan trokken Mick en Keith achteraf hun medewerking in, omdat ze het ergens niet mee eens waren. Ik ken Mick en ik respecteer hem, en natuurlijk vind ik de Rolling Stones een fantastische band, anders was ik nooit aan de film begonnen, maar ik wilde niet afhankelijk zijn van hun toestemming. En het fijne van werken voor Britse omroepen als de BBC en Channel 4 is dat die het niet erg vinden dat onderwerpen niet altijd hun toestemming verlenen. Sterker nog, vaak vinden ze dat juist interessanter. Maar ga je naar Amerika, bijvoorbeeld naar Netflix, dan is hun eerste vraag altijd: Heb je toestemming van de band? Zo niet, dan trekken ze er gelijk hun handen vanaf.’

Waarom Bill Wyman dan wel?
‘Die stapte in 1993 al uit de band. Hij zit dus al heel lang niet meer in de Stones. Aanvankelijk zou hij er ook alleen op toezien of alles feitelijk wel klopte. Bill heeft namelijk kamers vol met dagboeken, waarin hij alles vanaf het allereerste begin heel nauwgezet heeft bijgehouden. Tot en met de broodjes die ze bij de lunch hadden gegeten.

We mochten Bill voor de film interviewen, zodat we dat onder de beelden konden zetten. Maar toen we met een camera kwamen aanzetten om dat interview op te nemen, verstijfde hij meteen. Waarschijnlijk omdat hij al 87 is en vond dat hij er veel te oud uitzag. Hij begon zich op een gegeven moment zo druk te maken over waar het licht kwam te staan, dat hij het hele interview wilde afblazen. Waarop ik mijn iPhone pakte en zei: “Dan doen we het toch gewoon zo.” Uiteindelijk heb ik hem ruim twee uur met mijn mobieltje gefilmd. Terwijl hij heel ontspannen achter zijn computer zat, waar hij aan de hand van fragmenten uit oude Stones-songs vertelde over de bijdragen van Brian. Dat deed hij steeds enthousiaster en gepassioneerder, zodat veel daarvan in de film is terechtgekomen. Je ziet ook helemaal niet dat Bill al dik in de tachtig is. Want het is bijna alsof je kan zien dat hij op dat moment zestig jaar terug in de tijd gaat en weer net zo jong is als toen.’

U sprak ook met een half dozijn exen van Brian, die voor zijn 22ste verjaardag al kinderen had gemaakt bij vijf jonge vrouwen. Waarom koos u voor die invalshoek?
‘Omdat zij hem waarschijnlijk veel beter kenden dan de bandleden. Zij wisten wat een verloren jochie hij toen was, en dat verhaal heb ik nog niet vaak gehoord. Brian had namelijk een heel moeizame relatie met zijn strenge, middle class ouders. Zijn vader wilde dat ie dokter zou worden of advocaat, en zijn moeder was concertpianist en keek neer op de jazz- en bluesmuziek waar haar zoon zo van hield. Brian werd als tiener zo opstandig dat zijn ouders hem op zijn zeventiende het huis hebben uitgeschopt.

Daarna is hij zijn leven lang op zoek geweest naar een nieuwe familie. Dat had natuurlijk de band moeten worden, maar de anderen waren al druk genoeg met zichzelf. Vergeet niet, die jongens waren amper twintig toen. En weet je, Mick en Keith waren veel gedrevener dan de wispelturige Brian, die er vaak een potje van maakte. Ik heb ook groot respect voor hoe lang Mick en Keith het hebben volgehouden. Ze zijn nu beiden tachtig en treden nog steeds op. Dat kan alleen als je heel veel discipline hebt. Discipline had je ook hard nodig als je de vrije jaren zestig – vol seks en drugs – wilde overleven. Helaas had Brian die discipline niet.’