We komen niets verkopen: opzoek naar verbinding door aan te bellen bij onbekenden

In 2008 werd een referendum over het lhbtqia+-huwelijk in Los Angeles afgewezen, maar een groep mensen liet het er niet bij zitten. Ze zochten naar methoden om mensen van gedachten te doen veranderen en kwamen uit op een nieuwe aanpak: ze belden aan bij mensen en voerden een empathisch, verdiepend gesprek over het onderwerp. Wat bleek: dit deed mensen van gedachten veranderen; in 2012 werd de wet voor het lhbtqia+-huwelijk toch aangenomen. Deep canvassing, zo heet deze methode ondertussen. Uit onderzoeken blijkt dat zo’n tien procent van de mensen van gedachten wisselt na zo’n gesprek.

In Nederland zijn er sinds kort ook deep canvassers actief. Zij horen niet bij een politieke organisatie, maar willen graag gesprekken aangaan over een onderwerp dat speelt in de samenleving. In dit geval is dat migratie. Regisseur Halil Özpamuk volgde verschillende deep canvassers voor de Humandocumentaire We komen niets verkopen. We zien hen tijdens de trainingen en tijdens de gesprekken die ze voeren als ze aanbellen bij onbekenden.

‘Ik maak films die gaan over identiteit en de zoektocht naar verbinding, terwijl de wrijving ook voelbaar,’ vertelt Özpamuk aan de VPRO Gids. Hij raakte geïntrigeerd door hoe de deep canvassers contact proberen te bewerkstelligen in deze gepolariseerde tijden.

De Nederlandse deep canvassers leggen de mensen bij wie ze aanbellen twee stellingen voor: ‘Iedereen in Nederland heeft recht op wonen, werk en zorg’ en ‘Ook alle migranten hebben recht op wonen, werk en zorg’. Mensen kunnen op een schaal van 0 tot 10 aangeven in hoeverre ze het eens zijn met deze stellingen.

In de documentaire zien we dat sommige mensen een hoog cijfer geven voor de eerste stelling en de tweede stelling veel lager scoren. Zo legt een man uit dat hij het goed vindt dat statushouders een woning of zorg krijgen, maar met uitgeprocedeerde asielzoekers heeft hij wel problemen, omdat hij hun aanwezigheid als een bedreiging ervaart. Een van de deep canvassers vertelt dan een persoonlijk verhaal: ook hij vond deze groep mensen eng, maar stapte op een dag op hen af en is samen met hen gaan sporten. De man bij wie hij aanbelde zegt geen behoefte te hebben aan dit soort contact, maar duidelijk is dat hij wel aandachtig heeft geluisterd.

Özpamuk was gefascineerd door dit soort momenten: ‘Er is kennelijk bij een deel van de bevolking echt behoefte aan het aangaan van zulke gesprekken. We zien lastige maar ook bijzondere ontmoetingen aan de voordeur, waar wij mogen bij zijn als kijker.’