Glasland vertelt het verhaal van arbeidsmigranten in onze glazen kassen

Het Westland staat als gemeente bekend om zijn glastuinbouw en tuinders. Het is ook de gemeente waar de PVV al twee verkiezingen op rij de grootste partij is en en waar de gemeenteraad zich verzet tegen de spreidingswet. Ondertussen werken er in het hoogseizoen zo’n 17.000 arbeidsmigranten. In de driedelige documentaireserie Glasland (Human) wordt het verhaal van de mensen in de glazen kassen verteld, aan de hand van drie perspectieven: de werkgever, werknemer én het uitzendbureau.

Makers Lisa Frenkel en Eva de Breed werkten eerder samen aan De Hokjesman (VPRO). Frenkel: ‘We zijn altijd geïnteresseerd in gemeenschappen en biotopen. Zo kwamen we terecht in het Westland, omdat het zo’n klein en krap gebied is, waar ondertussen al die arbeidsmigranten werken maar waar je weinig van ziet.’

In de eerste aflevering spreken ze met Ecatarina die namens een uitzendbureau mensen in Oost-Europa werft. Ze moet steeds verder weg zoeken, omdat de banen niet meer zo populair zijn in Polen. Zo is Moldavië een nieuwe bron van arbeidskrachten die wordt aangeboord. Met een Roemeens paspoort kunnen ze zo aan het werk. Een vader en zoon worden van tevoren per videogesprek gescreend. Of ze wel een beetje fit zijn, hard kunnen werken en gemotiveerd zijn. En: ‘Er is hier alleen een matras. Beddengoed en dekens moeten jullie zelf meenemen.’

De Breed: ‘Dit uitzendbureau wilde meewerken omdat ze open en eerlijk zijn, zich inzetten voor woningbouw voor de arbeiders. Binnen de sector zijn dit echt de good guys.’ Als vader en zoon gearriveerd zijn worden ze nogmaals toegesproken over het belang van motivatie en gehoorzaamheid, om daarna bij een piepkleine kamer in een appartement in Rotterdam-Zuid te worden afgezet. ‘Jullie wilden altijd samen zijn, dus één setje sleutels is wel genoeg.’

Geen van de bedrijven waar de mannen aan het werk gingen, wilde meewerken met de serie. De Breed: ‘Pas later viel het kwartje waarom dat zo is: ze sturen mensen heel snel weer weg. Drie weken later werken ze er al niet meer.’ Frenkel: ‘Voor jou tien anderen.’

Hoe schrijnend dat kan uitpakken blijkt wel uit het verhaal van de Poolse Dorota en Daniel, die in het vorige laagseizoen vier maanden dakloos werden en dat dit jaar naarstig proberen te voorkomen door eindeloos uitzendbureaus te bellen. Als ze binnen een week geen werk vinden, moeten ze weg uit de opvang in Den Haag waar ze verblijven. Dorota heeft twee kleine kinderen in Polen die ze elke dag belt en al vijf jaar niet gezien heeft. Tijdens het werken in de visverwerking in Urk is ze twee vingers verloren.

De Breed: ‘We wilden graag laten zien hoe het systeem in elkaar zit.’ Het systeem vormt een  schaduwkant van de Nederlandse economie die zelden zo goed in beeld werd gebracht.