In Made in Ethiopia zien we hoe China een industrieterrein neerzet in Ethiopië. Van de gouden bergen die de lokale bewoners was beloofd, blijkt weinig terecht te komen. 

Aan de rand van Dukem, een stoffig boerenstadje ten zuidoosten van Addis Abeba, ligt het Eastern Industry Park. Het eerste door China gebouwde industriepark van Ethiopië: een neokolonialistisch verstandshuwelijk waar beide partijen profijt van zouden hebben. In een land met miljoenen werklozen kon uitbreiding van het park nog eens tienduizenden banen opleveren, en misschien wel een nieuwe stad. In Made in Ethiopia zien we hoe het wederzijds enthousiasme telkens wordt getemperd door de botsing van twee culturen. 

De documentaire volgt drie vrouwen, in een tijdspanne van vier jaar. Om te beginnen Motto Ma, de charmante, gedreven Chinese adjunct-directeur van het park. Met onvermoeide optimisme probeert zij de uitbreiding van het industriepark Dukem te realiseren. Daartegenover staat Beti, een jonge fabrieksarbeidster die spijkerbroeken stikt voor een loon waar nauwelijks van te leven valt. Haar dromen van studeren en ontwerper worden schuiven steeds verder buiten bereik.

Tenslotte is er Workinesh, een boerin van wie het land werd opgeëist voor de uitbreiding van het park. Zij wacht, samen met haar dorpgenoten, nog altijd op de beloofde compensatie van nieuw landbouwgrond van de overheid. Maar de gezaghebbers werken niet mee. Tijdens een gefilmde vergadering van onder andere lokale bestuurders en potentiële investeerders, worden de aanwezigen aangespoord in te haken op de spoedig te stijgen grondprijzen. Enige tijd later horen de boeren dat de compensatiegrond helaas niet beschikbaar is: alle grond is inmiddels verkocht.

Motto Ma in de fabriek

In 2020 slaat de coronapandemie toe. Arbeiders moeten kiezen tussen thuisblijven met een schamel basisloon of opgesloten werken en wonen in de fabriek. Voor fabrieksarbeidster Beti wordt de fabriek haar gevangenis. Daarna breekt een burgeroorlog uit die investeerders wegjaagt, inflatie sterk laat stijgen en fabrieken stillegt. Waar eerder werd gesproken over dertigduizend nieuwe banen, blijven nu lege hallen en rijen werkzoekenden aan het hek over.

Wat Made in Ethiopia scherp laat zien, is hoe moeilijk de culturele kloof tussen Chinese investeerders en Ethiopische gemeenschap te overbruggen is. De documentaire balanceert soms op de rand van exotisering – huwelijken, rituelen en gebeden worden nadrukkelijk in beeld gebracht – maar toont uiteindelijk hoe de botsing van culturen en belangen levens ontwricht. In Dukem gieten gezaghebbers hun toekomstvisie in beton, terwijl bewoners slechts proberen het hoofd boven water te houden. Of zoals Beti verzucht: ‘Onze droom is een utopie. We volgen hem niet meer. We zien wel waar we eindigen.’

NPO Doc: Made in Ethiopia

Maandag 15 september

NPO 2 23.10-0.40 UUR

de nieuwste documentairetips in je mailbox?