Een gesprek met een moeder en dochter na afloop van een van haar concerten, betekende voor zangeres Maartje de Lint een onverwachte wending in haar operacarrière. Lints zang had bij de moeder, lijdend aan dementie en spraakverlies, een herinnering losgemaakt die de dochter nog nooit had gehoord. Zo ontstond er tussen de twee een zeldzaam intiem moment.
‘Mijn muziek was de mediator om die deur open te zetten en een vloed van woorden naar buiten te brengen over een herinnering. Dat raakte me zo diep, twee huilende mensen die van geluk huilden omdat ze elkaar weer gevonden hadden,’ zegt Lint in de documentaire Het muziekmedicijn (Omroep Max), geschreven en geregisseerd door Frénk van der Linden.
Lint besloot haar stem op een nieuwe manier te gaan gebruiken. Sindsdien werkt ze als zorgzangeres met dementie-patiënten die zich nog bewust zijn van hun diagnose. Voor hen organiseert ze zogeheten zingcirkels: groepsbijeenkomsten waar wordt gezongen en gedanst. Want: zingen biedt dementiepatiënten troost en vreugde, maar stimuleert eveneens de neuroplasticiteit van de hersenen, waardoor nieuwe verbindingen kunnen ontstaan.
De positieve effecten zijn zichtbaar op MRI-scans en, onmiskenbaar, in de ogen en het gedrag van patiënten. Neem Theo van der Eng (80) die sinds hij frontotemporale dementie heeft, soms ineens zijn vrouw Nelly stompt of begint over haar ‘kleine tieten’, maar zodra hij muziek van The Cats hoort, met een zakdoekje de tranen van zijn wangen moet vegen. Of Eli Tuheteru, de Molukse oud-dominee met een hart vol heimwee. Bij het horen van de liederen uit zijn jeugd lukt het hem weer om contact te maken met zijn dochter Shirley, zelf bij Lint in opleiding tot zorgzangeres.
Van der Linden focust behalve op deze patiënten ook op hun omgeving. Zo moet Nelly machteloos toezien hoe ‘haar’ Theo langzaam een vreemde voor haar wordt. Hiernaast is er ruimte voor de wetenschap. Betty Tijms van het Amsterdamse AMC komt aan het woord over haar onderzoek naar de diepgaande invloed van muziek op het brein. Dat Lints zingcirkels in Nederland desondanks zo veel lastiger aan de man te brengen zijn dan in Duitsland, waar ze ook werkt, is een betekenisvolle kanttekening in deze roerende, hoopvolle film.