Muziek en milieu verbroederen. Bands als Coldplay en Massive Attack dragen hun klimaatbewuste steentje bij door met de trein te toeren. Componisten als Kate Moore en John Luther Adams eren de broze planeet Aarde met warmbloedige composities. En de Nederlandse componist en violist Tim Kliphuis (49) noemt zich onomwonden een klimaatcomponist. ‘Een geuzennaam die ik gaarne omarm,’ onderstreept Kliphuis. Op voortvarende wijze voegt Kliphuis de daad bij het woord. Eerder schreef hij natuurbewuste composities als The Five Elements (2020) en Phoenix Rising (2021). Met zijn allereerste podcast Componeren of Verzuipen dringt hij dieper door in de materie. Tijdens de vijfdelige podcast, die vandaag start, spreekt Kliphuis met vijf wetenschappers over natuur, milieu en de onzekere toekomst.
Bij Kliphuis bracht het hardlopen zijn natuurpassie in een stroomversnelling. ‘Sinds mijn twaalfde ben ik fanatiek hardloper. In mijn eentje kies ik mijn routes, zoals het beklimmen van een Schotse berg. Boven op de top voel ik me een onderdeeltje van die enorme natuur. Er rest dan alleen maar respect.’ Na de coronapandemie móést Kliphuis daarmee aan de slag. ‘Even was er die herwaardering voor de kwetsbare natuur. Maar uiteindelijk veranderde er niet veel. Ik wilde als musicus absoluut mijn eigen bijdrage leveren.’
Met zijn podcast zet hij een voorlopige kroon op zijn verbindende werk. Als musicus slaat Kliphuis al swingende bruggen tussen stijlen als folk, pop, gipsyjazz en klassiek. Nu komt daar de liefde voor wetenschap bij. Tijdens de podcasts voelt hij natuurwetenschappers als sterrenkundige Amina Helmi, natuurkundige en politicus Robbert Dijkgraaf en filosoof Ingrid Robeyns aan de tand.
In de openingsaflevering komt zeebioloog Katja Peijnenburg aan het woord. ‘We spreken elkaar op een onderzoeksschip op zee. Vroeger voelde ze zich een doemprofeet, maar nu merkt ze dat iedereen iets kan bijdragen. En dan hoeft niet iedereen álles te doen. Je moet steeds een eigen afweging maken.’ Paleoceanograaf Appy Sluijs vertelt over zijn ontdekking van palmbomen op de Noordpool, zo’n 56 miljoen jaar geleden. ‘Wetenschap is niet een mening, maar feit. We kunnen er zoveel van leren,’ benadrukt Kliphuis.
Tijdens het opnemen van de podcasts neemt Kliphuis zijn viool mee, en vindt hij inspiratie voor zijn nieuwe orkestcompositie Kosmos. Na afloop van iedere podcast klinkt er speciaal gecomponeerde muziek die is geïnspireerd door de bevlogen gesprekken. ‘Deze muziek groeit uit tot een grootschalige compositie. Pakkende quotes van de wetenschappers zijn er ook in verwerkt.’ Alumni van de Nationale Jeugd Orkesten gaan het werk uitvoeren op festivals; de première is op 1 juni bij het Oranjewoud Festival. Kliphuis: ‘Bij iedere uitvoering is ook een van de wetenschappers aanwezig. Ze vertellen dan echte verhalen die bij iedereen binnenkomen.’