De zesdelige podcastserie 'De muze is moe' analyseert het fenomeen muze en portretteert een aantal beroemde muzen uit de beeldende kunstgeschiedenis

In de Grieks-Romeins mythologie kende men negen muzen. Ze symboliseerden allemaal een vorm van kunst of wetenschap, van Kleio voor de geschiedschrijving tot Terpsichore voor de vrolijke dans en lyrische poëzie. Van hen is ook het woord ‘museum’ afgeleid, en ook het kunsttijdschrift dat omroep Avtrotros uitgeeft heet Muze.

Tegenwoordig wordt het woord vooral gebruikt voor een persoon (meestal een vrouw) die een kunstenaar (meestal een man) inspireert. Een eervolle maar tegelijkertijd ook vrij passieve rol. De nieuwe podcast De muze is moe analyseert het fenomeen muze en portretteert een aantal beroemde muzen uit de beeldende kunstgeschiedenis. De zesdelige serie is gemaakt door journalist en historicus Martine van der Veer voor NPO Luister en AVROTROS, in samenwerking met het magazine.

De titel is ontleend aan een werk van Marlene Dumas uit 1994 met dezelfde naam. Het is een zeefdruk die een vrouwfiguur afbeeldt, die uit een schilderijframe lijkt te willen kruipen. Een mooie metafoor om te laten zien dat de vrouwen die tot muze werden gebombardeerd meer waren dan alleen een mooi plaatje. Zo gaat de tweede aflevering van de podcast over Misia Sert. Zij werd vooral bekend door haar huwelijken en doordat ze model stond voor onder anderen Toulouse-Lautrec en Renoir, maar ze was een zeer getalenteerd pianist en gastvrouw van een beroemde salon. Ze kende iedereen in de Parijse kunstscene van het begin van de vorige eeuw en stelde veel beroemde kunstenaars aan elkaar voor. Victorine Meurent, muze van Edouard Manet, ging de geschiedenisboeken in als een prostituee die jong stierf. Niets was echter minder waar. Ze werkte als professioneel model en schilderde zelf ook. Bovendien werd ze 83 jaar oud. Ook de bekendste muze van Nederland, Mathilde Willink, komt aan bod in de podcast. Iedereen ziet haar nog voor zich dankzij haar buitenissige outfits en tragische einde. Maar had ze niet meer in haar mars? Zelfs haar biograaf worstelt met die vraag.

Van der Veer begint de afleveringen meestal in een museum, waar ze met een conservator kijkt naar werken waar de muze op te zien is. Daarna gaat ze op zoek naar het verhaal van de muze, door met experts en biografen te spreken. Hoewel de podcast vrij traditioneel is opgebouwd en vooral op interviewmateriaal is gebaseerd, komen de onderbelichte vrouwen uit de kunstgeschiedenis wel mooi tot leven.

De muze is moe

De muze is moe is te beluisteren in de podcast-apps en op NPO Luister.