Grenfell — Uncovered: Woestmakende reconstructie over rampzalige brand in Londense flat

Zelfs de brandweerman dacht dat het ging om een gewoon keukenbrandje. Alles zou wel goedkomen, zo’n big deal kon het toch niet zijn? Veel Britse flats waren immers op zo’n manier gebouwd dat een brand altijd voor minstens twee uur binnen de muren van een appartement zou blijven, en dat mensen daardoor best konden binnenblijven. Nooit had de brandweerman kunnen vermoeden dat het zó uit de hand zou lopen.

Op 14 juni 2017 breekt er een klein uur na middernacht brand uit in de Grenfell Tower in het westen van Londen. Ergens rond 00:55 worden de hulpdiensten ingeschakeld. ‘Schiet alsjeblieft op!’ horen we. In eerste instantie lijkt het mee te vallen, maar een uur later staat bijna de hele toren in brand. En dan horen we ineens uitspraken over ‘een ramp’, ‘The Towering Inferno’, en een soort Britse ‘9/11’. Uiteindelijk komen er 72 mensen om het leven bij de brand, die veel sneller verspreidde dan eenieder ooit had kunnen vermoeden.

Maar waar ligt de schuld van het drama? De sterke Netflixdocumentaire Grenfell: Uncovered draait er niet bepaald omheen: extreme nalatigheid, vooral bij het bedrijf dat brandgevaarlijke polyethyleenplaten aanbracht aan de buitengevel van het gebouw. Dat die platen extreem ontvlambaar waren was al bekend in 2007, maar kritische rapporten verdwenen in een la, en de platen bleven gewoon gebruikt worden. Dat veel flatbewoners zich daardoor onterecht veilig voelden binnen hun eigen muren, kreeg een immens tragische afloop.

In de documentaire worden de gebeurtenissen van die gewraakte avond grondig gereconstrueerd, met veel ruimte voor de verhalen van betrokkenen, zoals mensen die in de flat woonden, of ter plekke waren bij de brand. Een andere grote rol is weggelegd voor het werk van journalist Peter Apps (‘Er is voor mij een carrière voor de ramp, en een carrière na de ramp.’), die talloze artikelen en een boek schreef over de brand, waarin duidelijk wordt dat de schuldvraag allang kan worden beantwoord.

Toch is er acht jaar later nog steeds geen schuldbekentenis of boetedoening voor de nabestaanden. Hoewel uit de documentaire naar voren komt dat de ramp wel degelijk voorkomen had kunnen worden, blijkt het ingewikkeld om de verantwoordelijken aan te pakken voor hun nalatigheid.

Zoals een van de overlevenden zegt aan het eind van de documentaire: ‘We weten nog steeds niet wie de gevangenis in moet, dus ik voel me nu een beetje verloren.’ En: ‘Ik geloof dat zoiets nog een keer zou kunnen gebeuren.’ Laat dit tragische inkijkje in een noodlottige avond dan maar dienen als een waarschuwing, zodat zo’n tragedie in de toekomst nooit meer kan plaatsvinden.