De wolkenfietsers volgt twee broers die de kunst van hun vader willen beschermen

‘Die vrijheid die ik hier heb, die heb je nergens,’ zei kunstenaar Rudi van de Wint (1942-2006) over het binnenduingebied De Nollen nabij Den Helder. Lang voordat hij een succesvol kunstenaar werd, die onder meer de roodpaarse panelen in de Tweede Kamer maakte en exposeerde op prestigieuze kunstfestivals als Documenta en de Biënnale van Venetië, speelde hij daar als kind tussen de bunkers. In 1980 keerde hij er, eind dertig, naar terug. Hij had genoeg van de bemoeienis van museumdirecteuren, de focus op bezoekersaantallen en de kunstwereld als markt. Van de Wint transformeerde het verwaarloosde gebied tot een kunstpark en liet prachtige sculpturen in de duinen herrijzen. Na zijn plotselinge dood in 2006 voelden zijn zoons Ruud en Gijs de verantwoordelijkheid hun vaders erfenis veilig te stellen – en daar zijn ze nog steeds hartstochtelijk mee bezig, zo zien we in de nieuwe documentaire De wolkenfietsers – erfenis van een droom van Gülşah Doğan, die 30 september in première ging op het Nederlands Film Festival in de selectie Gouden Kalf Korte Documentaire. Doğan volgde de broers vier jaar lang voor haar film.

Ruud is naar eigen zeggen de ‘kunstzinnige, romantische’ van de twee, terwijl broer Gijs volgens Ruud ‘goed met mensen kan omgaan’ en wat ‘zakelijker’ is. Allebei praten ze met bewondering over hun eigenzinnige vader, die weleens een ‘wolkenfietser’ genoemd werd. En het is nog altijd knokken om die erfenis te beschermen. Want er komen maar 7000 bezoekers per jaar en dat is te weinig om De Nollen rendabel te maken. Daarom ontstaat het idee van een museum, waar de honderden schilderijen die de broers erfden te zien zouden kunnen zijn. Het museum zou ‘aandacht, energie en geld’ kunnen genereren, zo is de verwachting. Maar staat dat idee niet haaks op de intenties van vader Rudi, die een hekel had aan institutionalisering?

Ralph Keuning, voormalig directeur van De Fundatie, raakt betrokken bij de museumplannen. Hij ziet voor zich dat het museum, inclusief een koepelvormig kunstwerk van Van de Wint, een soort ‘Sixtijnse kapel van het Noorden’ kan worden, een ‘kunstkathedraal’ die 50.000 bezoekers per jaar kan trekken. Ruud vreest dat zijn vaders paradijs dan vertrapt zal worden en vindt het jammer dat het gaat over bezoekers trekken, terwijl het in zijn ogen zou moeten gaan over de schoonheid van zijn vaders creatie. ‘Ook al wordt het door één persoon gezien, het is gewoon fucking de moeite waard,’ zegt hij. Broer Gijs is wat pragmatischer – en Doğan weet beide perspectieven in De wolkenfietsers heel invoelbaar te maken. Ondertussen zal vader Rudi, al fietsend over de wolken, vast trots zijn op zijn zoons.