Kun je al surfend leren de controle los te laten, als je jezelf een jaar geleden nog in zee wilde verdrinken? Sophie van Bree laat de strijd zien in de documentaire Als de zee.

In de vierde documentaire van de Teledoc Campus-reeks, staat het poëtische portret van de 25-jarige Kim centraal. Kim leeft met constante dwanggedachten. Die roerige binnenwereld dreef haar er een jaar geleden toe om ’s nachts op het strand te staan, met het voornemen zichzelf te verdrinken. Regisseur Sophie van Bree volgt Kim wanneer ze, na een periode in crisisopvang, start met een surftraject voor jongeren met mentale problemen.

De film opent met het indringende telefoongesprek dat Kim destijds met een 112-centralist voerde. Een ingrijpende opening. ‘Ik heb lang getwijfeld of het niet té ingrijpend is. Maar toen ik dat gesprek hoorde wist ik dat dit precies laat horen van hoever ze komt. Het is niet zomaar een jonge vrouw die even gaat surfen,’ vertelt Van Bree.

Donkere golven storten hard op haar neer. Dreigend en intimiderend. Gespannen probeert Kim ze te trotseren. De beelden spiegelen haar interne proces. Van Bree licht toe: ‘Haar dwanggedachten zijn net de golven, ze blijven komen en gaan. En je weet niet hoelang het duurt voor je weer boven komt. Je hebt geen controle. Volgens Kim zou het veel rust geven als ze haar gedachten zou leren te verdragen.’

Maar tijdens een volgende scène in Kims huis wordt duidelijk dat verdragen en controle loslaten haaks staan op haar dwanggedachten. Ze draait een flesje open en dicht, om het vervolgens te herhalen. Ook het constante contact met haar moeder heeft iets onvrijwilligs, voor zowel Kim als haar moeder. Van Bree: ‘Kim heeft tientallen dwanghandelingen. Zo kan ze soms heel lang krassen met een pen. Dat kan je in een poëtisch portret mooi in beeld brengen.’ 

De surflessen gaan niet zonder horten of stoten. Kim voelt zich niet op haar gemak wanneer ze hulp toe laat en haar gedachten deelt. Ze blijft het proberen en langzaam worden de golven lichter en geeft Kim zich over aan de zee. Ook dat is spannend, geeft ze toe: ‘Ik ben ook bang dat het goed kan gaan. Dan verlies ik de rol als patiënt. Wat blijft er dan nog over van mij?’ Van Bree snapt dat gevoel. ‘Langzaam meer licht zien, wanneer je zo lang vastgezeten hebt, is doodeng. Ook dat het is het begin van iets nieuws.’

Denk je aan zelfdoding? Bel dan 24/7 gratis en anoniem met 113 of chat op 113.nl.

Als de zee

maandag 20 oktober

NPO 2 23.40-0.15

de nieuwste documentairetips in je mailbox?