'Alles wat boven komt' volgt twee handbikers die zich voorbereiden op een zware bergtocht

In de derde documentaire in de Teledoc Campusreeks volgt regisseur Marte Bosma Jaklien en Jeroen. Beiden zitten in een rolstoel en bereiden zich voor op de aankomende HandbikeBattle, een jaarlijkse handbikeklimwedstrijd van twintig kilometer door de Oostenrijkse Alpen. Tussen trainen en revalideren zoeken ze hun plek in de samenleving, elk op hun eigen, soms vervreemdende, manier.

Hoewel de tocht fysiek uitputtend is, draait de film vooral om het mentale proces. ‘Mensen willen graag een rond verhaal horen bij revalidatie, een stip op de horizon,’ vertelt Bosma, ‘dat trok mij niet. Het gaat er mij om hoe je, vaak in stilte, weer contact toelaat. Revalideren is een voortdurend proces, zonder duidelijk eindpunt. Zelfs na de finish doemt er een nieuwe bergtop op.’

In dat proces bevinden zich de twee hoofdpersonen van de documentaire zich op een verschillend punt. Jaklien, een ervaren handbiker uit Rotterdam, zit al jaren in een rolstoel. De stoel is zó verweven met haar bestaan dat ze die niet eens meer ziet. Hoewel haar revalidatie afgerond is, worstelt ze nog met het opgelopen hersenletsel. Ze moet zorgvuldig met haar energie omgaan. ‘De monteur zou twee uur komen, maar bleef uiteindelijk vier uur omdat hij een stagiaire mee had. Niet gek dat mijn hoofd zo moe is,’ vertelt ze in de film. Handfietsen helpt haar: ‘Ik vind extreme rust in mijn hoofd leeg fietsen.’

Jeroen staat juist pas aan het begin van zijn revalidatie. De camera volgt zijn verhuizing naar een aangepaste woning, het revalideren in het revalidatiecentrum en de eerste kennismaking met zijn handbike. Tussen het trainen door probeert hij te wennen aan zijn nieuwe leven en het besef dat hij nu tot de wereld van rolstoelgebruikers behoort. Je ziet dat Jeroen veel nadenkt over zijn nieuwe leven, maar wanneer hij wel praat vertelt hij: ‘In mijn dromen loop ik nog.’

Over het ongeluk waardoor ze in een rolstoel zitten, wordt in de film nauwelijks gesproken. Een bewuste keuze vertelt Bosma: ‘Het ging mij niet om het ongeluk, en ik wilde het niet dramatiseren. Het proces erna is al kwetsbaar en lastig genoeg.’

De kijker krijgt een heel intiem kijkje wanneer Jeroen zijn papagaai, Sunshine, in zijn nieuwe woning verwelkomt. Bosma beschrijft: ‘Dat moment raakte mij enorm, omdat de sfeer veranderden toen de vogel binnenkwam. Het raakte iets bij Jeroen. De kwetsbaarheid van dat moment had ik nog nooit meegemaakt in een filmproces.’

De natuur is onmisbaar in de film. De bergen, de mist en de stilte spiegelen de innerlijke strijd van de hoofpersonen. Jaklien en Jeroen banen zich ieder hun eigen route met pieken en dalen. Het is dan ook passend dat ze beiden anders eindigen. Jeroen bij de finish, met een besef en een nieuwe bergtop in zicht. Jaklien vind je daarentegen in de afdaling: joelend, snel en zonder te remmen. Een welkome ontlading.