Palimpsest – The Story of a Name: persoonlijk essay over het herschrijven van geschiedenis

Filmmaker Mary Stephen werd geboren in Hong Kong en emigreerde naar Canada toen ze vijftien was. In beide landen voelde ze zich niet helemaal op haar plek. In Hong Kong viel ze op door haar westerse naam, in Montreal was het haar Aziatische uiterlijk dat – in combinatie met die naam – verwarring opleverde. Ze maakte carrière in de filmwereld als de vaste editor van nouvellevagueregisseur Éric Rohmer en regisseerde ook haar eigen films. Waarom haar Chinese familie met een Engels klinkende naam door het leven ging, werd haar nooit helemaal duidelijk.

Haar vader Henry Stephen overleed in 1986, ruim tien jaar na haar moeder Hilda. Hen kan ze het dus niet meer vragen. Maar ze hebben wel een indrukwekkend archief nagelaten, waarop Mary haar documentaire Palimpsest – The Story of a Name baseerde. Mary heeft haar liefde voor film namelijk niet van een vreemde; Henry was een groot filmliefhebber en hartstochtelijk amateurfilmer. Hij maakte vele homevideo’s, die een prachtig tijdsbeeld geven van Hong Kong in de vorige eeuw. Ook schreef hij zijn levensverhaal op in dagboeken. Maar Mary komt er al snel achter dat ze niet voetstoots aan moet nemen wat daarin staat. Haar vader was geadopteerd, maar dat hij het kind was van een Aboriginal uit Australië, zoals in de dagboeken staat, neemt ze eigenlijk niet serieus. In zijn jonge jaren had hij ook nog een Mongoolse naam, wat zijn donkere huidskleur beter zou kunnen verklaren.

Henry Stephen was in elk geval enorm ambitieus. Als jonge man verkocht hij onderdelen van gestolen fietsen om rond te komen. Later kreeg hij werk in de bouw, maakte rap carrière en richtte een onderneming in sanitair op. Mary’s moeder Hilda (geboren als Yik Chuck Kwan) had literaire aspiraties, maar ging bij haar echtgenoot in het bedrijf werken. Ze beklommen de sociale ladder en daar hoorde ook het aannemen van een westerse naam, westerse kleding en gewoontes bij. Hun kinderen gingen studeren aan een buitenlandse universiteit en dochter Mary spreekt zelfs geen Kantonees meer.

Een palimpsest is een manuscriptpagina van perkament of papyrus waar de oorspronkelijke tekst is afgehaald om het materiaal opnieuw te gebruiken voor een andere tekst. De metafoor is duidelijk: de Stephens schreven hun eigen geschiedenis, en kozen hun eigen naam. Ook Mary heeft een eigen versie van die geschiedenis, geeft ze in haar zorgvuldig opgebouwde essay toe. Maar in de documentaire maakt ze juist heel goed duidelijk waarom dat herschrijven steeds weer gebeurt.