Olaf zit vast: grote twijfels bij veroordeling Olaf H. voor dubbele moord

Op zaterdagmiddag 12 juli 2003 werden autodealer Jo Zwakhalen en zijn vrouw Ine met pistoolschoten in hun zaak aan huis om het leven gebracht. Ook hun destijds negenjarige kleindochter werd neergeschoten. Zij raakte zwaargewond, maar overleefde het drama ternauwernood. Het echtpaar handelde onder de naam Join – van Jo en Ine – in tweedehandsauto’s en hun laatste klant werd verantwoordelijk gehouden voor hun dood en tot levenslang veroordeeld.

Dat was Olaf H., een dertigjarige plaatsgenoot die zijn brood verdiende als vrachtwagenchauffeur, maar het beleg daarvoor vergaarde met het kweken van wietplanten en sigarettensmokkel. Die laatste activiteit, mits kleinschalig, viel goed te combineren met zijn internationale ritten. De snelle BMW die hij net bij Join gekocht had was weliswaar contant afgerekend, maar de transactie verliep niet zonder papieren. Er was een aankoopbon. Die vermeldde echter op verzoek van H. een veel lager bedrag dan de werkelijke prijs.

Daar had hij een even begrijpelijke als banale reden voor. Zijn ex had namelijk nog geld van hem tegoed en mocht niet weten hoeveel zijn nieuwe auto echt kostte, want dat zou alleen maar gelazer geven. Voor de rest kon de transactie al het daglicht verdragen.

Vóór de moordpartij waren koper en verkoper zelfs nog samen naar het postkantoor geweest om de auto ‘over te schrijven’ op naam van H. Zo’n spoor achterlaten zou wel enorm onvoorbedacht zijn. Terwijl de autodealer de laatste papieren in orde maakt gaat H. in het woonhuis op zoek naar een wc. Dan klinken er opeens schoten. Vier in totaal. Hij ziet een glimp van de schutter, waarop hij zich zo snel mogelijk uit de voeten maakt.

Hij stapt in zijn nieuwe BMW en rijdt met hoge snelheid de straat uit naar huis. Daar pikt hij zijn Roemeense vriendin en haar broer op en gedrieën rijden ze richting haar vaderland. Ondertussen is het op de plaats delict een komen en gaan van buren, familie en van de politie en hulpdiensten. De ontreddering is groot en over de mogelijke dader bestaat weinig twijfel: dat kan alleen maar Olaf H. zijn. Hij is als enige gezien bij de autohandel rond het tijdstip van de moorden en bovendien ging hij er als een speer vandoor. Al snel achterhaalt de politie zijn naam en enkele uren later komt zijn telefoon onder een tap en kan de politie met hem meeluisteren.

‘Schutter Sittard op de vlucht,’ kopt Algemeen Dagblad dinsdag 15 juli en de krant weet ook te melden dat het een 35-jarige corpulente man uit Sittard is die in een BMW 740i waarschijnlijk naar Roemenië is vertrokken. Volgens het dagblad gaat in de buurt het verhaal dat het een ontevreden klant betreft. Nog dezelfde dinsdag meldt Olaf H. zich bij de politie. Hij wordt tientallen keren verhoord, verklaart over een mogelijke schutter die hij, als enige, heeft gezien en blijft er tot op de dag van vandaag bij onschuldig te zijn. Daar denken het Openbaar Ministerie en de rechtbank anders over, waarna hij wordt veroordeeld tot levenslang.

Over de bewijsvoering is bij verschillende deskundigen gerede twijfel ontstaan en daar is ook al het nodige over geschreven. De belangrijkste publicatie is de 228 pagina’s tellende reconstructie onder de titel Verkeerde plaats, verkeerde tijd van Ton Derksen uit 2013. De emeritus hoogleraar wetenschapsfilosofie schreef eerder over de onterechte veroordeling van Lucia de B. en is er voor 99,9 procent van overtuigd dat Olaf H. niet de schutter was, maar net als De B. slachtoffer is van een justitiële dwaling.

En dat legt hij in Verkeerde plaats, verkeerde tijd uitgebreid, minutieus, fascinerend en vooral overtuigend uit. Natuurlijk had H. de schijn tegen. Hij was gezien op de plaats delict, ging er als een speer vandoor in plaats van dat hij de politie en een ambulance belde en vertrok zelfs naar het buitenland. Bovendien had H. schulden, was er iets met wapens en kon er niemand anders geweest zijn, want die had gezien móéten zijn. En waarom meldde hij zich pas na vier dagen bij de politie?

Derksen maakt, plat gezegd, gehakt van bijna alle belastende argumenten die door het OM zijn aangevoerd om H. als dader te kunnen aanwijzen. Neem diens financiële situatie. Volgens het OM was die zo penibel dat roofmoord het motief was. Maar H. had geen geldgebrek. Met zijn wietoogsten en sigarettensmokkel van Luxemburg naar Engeland verdiende hij flink bij. Die illegale inkomsten worden echter niet meegerekend door het OM wanneer men de liquiditeit van hun hoofdverdachte vaststelt. Daarnaast hoeft het hebben van schulden niet automatisch te betekenen dat iemand geen geld heeft. Het zegt meer over zijn of haar (terug)betalingsmoraal.

Het feit dat alleen Olaf H. een andere verdachte heeft gezien en niemand anders klinkt vreemd, maar hoeft dit helemaal niet te zijn: iedere schutter zou al het mogelijke doen om door niemand gezien te worden. En dat was hem bijna gelukt als H. niet onverwacht naar de wc had gemoeten.

Feit is ook dat niemand uit zijn omgeving Olaf H. ooit met een pistool heeft gezien en nooit ook maar iets heeft gemerkt van belangstelling voor wapens. Laat staan dat hij wist hoe hij er mee om moest gaan.

Zijn rappe reis richting Roemenië bleek ook helemaal geen impulsieve actie of een vlucht, maar een geplande trip waarover hij met meerdere mensen gesproken had. Daar was, net als aan zijn voornemen om een nieuwe auto te kopen, niets geheimzinnigs aan. Getuigenverklaringen blijken ook niet allemaal even betrouwbaar en op de kleding en in de auto van Olaf H. zijn geen kruit- of bloedsporen aangetroffen.

De koelbloedigheid waarmee de moordenaar handelde wijst eerder in de richting van een afrekening dan van een volledig uit de hand gelopen overval. Al met al lijkt het erop dat de Limburgse recherche, in het jaar dat ze door een recordaantal moorden in de provincie zwaar overbelast was, scenario’s met een andere dader niet voor mogelijk hield. Inmiddels zit H. al ruim twintig jaar achter tralies. Journalist en podcastmaker Sanne Boer (De moord op Patrick) sprak bijna honderd uur met hem en bezocht ook allerlei andere mensen die op een of andere manier betrokken waren bij deze zaak. Ook wordt er een naam genoemd van een mogelijke schutter die misschien wel een motief had. De bevindingen van Boer – die hulp krijgt van Eric Arends (Vriend van Volkert) – zijn te horen in de Argos-podcastreeks Olaf zit vast. Of H. daar iets aan heeft is nog maar de vraag. Het zou zomaar kunnen dat de dader al op het kerkhof ligt.