Ooit was camping Fort Oranje in Rijsbergen een recreatieparadijs: zwembaden, speeltuinen, een discotheek en een boel oer-Hollandse gezelligheid. Totdat de omstreden pandjesbaas Cees Engel uit Rotterdam in 2002 de camping overnam. Kort daarna verschenen verhalen in de media over verschrikkelijke woonomstandigheden, criminaliteit en gedwongen sekswerk. Fort Oranje werd de meest beruchte camping van Nederland. In 2017, na een verwoestend rapport van de GGD over ongezonde en levensgevaarlijke toestanden, besloot de gemeente Zundert de camping voor eens en altijd te sluiten. Vijf jaar later overleed Engel.
Engel wierp zichzelf van meet af aan op als goeierd, die kwetsbare mensen als arbeidsmigranten, ex-bajesklanten en schuldenaars hielp door ze onderdak te bieden. Maar klopt dat beeld wel? Wie was Cees Engel precies, en hoe heeft het in godsnaam zo ver kunnen komen? In de podcast De erfenis van Engel van het AD en BN/De Stem zoeken journalisten Fieke Nobel, Peter Ullenbroeck en Pieter van den Akker naar antwoorden. Alledrie kennen ze Fort Oranje op hun duimpje, dankzij hun jarenlange verslaggeving over de camping. Die persoonlijke affiniteit van de makers luistert prettig; je wordt direct het verhaal in gezwiept door de gedetailleerde omschrijvingen en journalistieke avonturen van weleer. In de eerste aflevering is meteen wat opschudding: Willem Engel komt aan het woord. Het kopstuk van de coronaprotesten van afgelopen jaren blijkt Cees’ zoon te zijn.
De gebeurtenissen op Fort Oranje zijn een bekend verhaal, maar niet eerder is zo’n nauwkeurig beeld geschetst van Engels leven, zijn persoonlijkheid en handelen. De journalisten spreken onder meer oud-bewoners, advocaten, woningtoezichthouders, omwonenden van de camping en familie. Allemaal hebben ze opzienbarende verhalen te vertellen over Engel (die er trouwens niet uitzag als een stereotiepe huisjesmelker, hij was juist tanig, droeg wollen sokken en sandalen in de winter en ‘vuile broeken’). Voorbeeld: in Rotterdam bouwde hij in de jaren tachtig zijn imperium op door verloederde panden op te kopen, kwetsbare mensen erin te laten wonen en zelf flink te cashen. Miljoenen zelfs. Een toenmalige medewerker van de gemeente Rotterdam, afdeling woningtoezicht, vertelt: ‘We hebben gezien dat bewoners hun was lieten drogen aan elektriciteitskabels, levensgevaarlijk.’ In dezelfde tijd biedt Engel mensen uit de Nederlandse Antillen, waar toen veel werkloosheid was, een ‘all-inclusive’-pakket aan. Als ze in Engels verloederde panden zouden komen wonen, regelde hij voor hen een uitkering.
Het is een van de vele voorbeelden van de dubieuze werkwijze van Engel, die tientallen jaren voortduurde, enorme puinhopen heeft veroorzaakt, en op een heleboel mensen blijvende impact heeft gehad – positief en negatief.