IDFA documentaires om naar uit te kijken

Drie maanden in een twee kilometer lange apocalyptische bosstrook: bodycams en dronebeelden tonen hoe een Oekraïens peloton het strategisch gelegen dorp Andriivka probeert te bevrijden. Oorlog was zelden zo zichtbaar, voelbaar en hoorbaar als in deze intense film.

2000 meters to Andrivvka is verkozen als een van de top 5 beste films op IDFA door de NPO Doc Audience awards.

Jimmy Chin en Elizabeth Chai Vasarhelyi (Free Solo) volgen de met prijzen overladen oorlogsfotograaf Lynsey Addario tijdens haar werk aan het front en bij haar gezin in Londen. Steeds opnieuw moet zij de afweging maken: is dit verhaal het waard om voor te sterven? En hoeveel verschil kan ik ermee maken? Veel, dat blijkt wel uit deze film. Addario heeft met haar werk de schijnwerper gezet op vooral het leed van vrouwen, onder meer in Afghanistan en Sierra Leone, en daarmee hulp en geld hun kant op gekregen. Afgestompt raakt Addario niet: in de mooiste scènes zien we haar, al fotograferend, de tranen van haar gezicht vegen.

In deze meeslepende documentaire van de Palestijnse regisseur Mohammed Sawwaf leven we mee met een familie met twee pasgeboren baby's die door de oorlog verscheurd wordt. Dat levert een unieke kijkervaring op, waarbij je de situatie in Gaza beleeft door de ogen van Palestijnen. De camera komt heel dicht bij de mensen, terwijl dingen waarover je in de krant gelezen hebt opeens heel concreet worden.

In deze visueel verbluffende film mengt de filmmaker mythes met werkelijkheid in een vertelling over zijn geboorteland Mexico. De hoofdpersonen houden zich als een schipbreukeling staande in een prachtig, maar diep gewond land.

Taliban-soldaat Samim droomt van martelaarschap, maar brengt zijn dagen door met het controleren van auto’s en worstelt met een huwelijk dat uit elkaar valt. Zijn jongere broertje Rafi leert de Koran uit zijn hoofd en is heimelijk verliefd. Hun levens lijken op veel manieren herkenbaar, vol menselijke dromen en twijfels, maar de pijnlijke realiteit laat zich uiteindelijk niet verbergen.

Als laatste nog levende Marokkaanse representant van de mondelinge vertelkunst die bekendstaat als hiyakat, is verhalenverteller Mohammed Mrabet (86) een unicum. Hij ‘schreef’ veertien boeken; publicaties die tot stand kwamen omdat de beroemde Amerikaanse beatnik-schrijver Paul Bowles ze opschreef. Bowles, die met Mrabet bevriend raakte in Tanger, gebruikte Mrabet als muze – en melkkoe. In deze documentaire ontmantelt Nordin Nasfar langzaam maar zeker de neokoloniale dynamiek die aan hun vriendschap ten grondslag lag, en de vernietigende gevolgen daarvan.

In deze zorgvuldig opgebouwde documentaire van de Libanees-Canadese regisseur Amber Fares volgen we vredesactivist en comedian Noam Shuster-Eliassi uit Israël vanaf haar periode op Harvard eind 2019, waar ze werkte aan haar onewomanshow Coexistence, My Ass!, via de protesten tegen de juridische hervormingen van de regering-Netanyahu tot aan de nasleep van 7 oktober. Met scherpe humor draagt ze constant dezelfde boodschap uit: er is geen vrede mogelijk zolang de Palestijnen worden onderdrukt. Ook al nemen veel Israëliërs haar dat niet in dank af. Fares brengt subtiel in beeld welke tol dit in haar leven eist.