In de Oscarwinnende documentaire Free Solo beklimt Amerikaan Alex Honnold zonder hulpmiddelen de enorme rotswand El Capitan. De jonge Nederlandse klimmer Leon Diependaele deed dezelfde route, maar dan mét touw.

‘Welkom! Wat wil je drinken?’ zegt Leon Diependaele vanachter de bar van Klimmuur Centraal in Amsterdam. Hoewel hij niet meer achter de koffiemachine werkt van deze klimmershotspot – in plaats daarvan ontwerpt hij nu klimroutes voor in de hal – draait hij zijn hand niet om voor een cappuccino. 

Diependaele is het leeuwendeel van zijn tijd in de klimhal te vinden. Hij werkt er zo’n drie dagen per week en traint er wekelijks ook nog eens vier tot vijf dagen. Niet zo verwonderlijk dat deze 21-jarige zijn studie milieu-natuurwetenschappen op een laag pitje volgt, aan de Open Universiteit. ‘Dat doe ik online, in beetjes,’ legt hij uit. ‘Zo heb ik meer vrijheid. Ik kan bijvoorbeeld besluiten een jaar te gaan reizen, zoals vorig jaar.’

En dat was niet zomaar een reis: samen met zijn goede vriend en klimpartner Job van Hemert bedwong Diependaele de enorme bergwand El Capitan in Yosemite National Park, Californië. Een spannende klimroute, ook bekend onder de naam Freerider, die momenteel in de schijnwerpers staat door Free Solo. De film, die met succes in de bioscoop draaide, onlangs een Oscar won voor beste documentaire en woensdag 21 maart op National Geographic te zien is, gaat over de wereldberoemde klimmer Alex Honnold. Deze dertiger kent geen angst en stelt zichzelf in de film ten doel El Capitan te beklimmen zonder enig hulpmiddel: free solo

'In Free Solo zie je een niche, een extreme vorm van klimmen. Moet je weet aan je oma uitleggen dat jij niet zo gek bent en echt een touw gebruikt!'

Leon Diependaele

Alex Honnold (rechts) in Free Solo

De documentaire baart opzien door de buitengewone, bijna bovenmenselijke hoofdpersoon. Alex Honnold heeft zichzelf allerlei 'gewoon' gedrag aangeleerd, zoals knuffelen en gevarieerd eten, omdat hij het uit zichzelf niet deed. Dat heeft te maken met hoe hij in elkaar zit – bij een hersenonderzoek blijkt hij een afwijkende amygdala te hebben, die geen angst vertoont – maar ook met zijn moeilijke jeugd. Die jeugd lijkt tevens verantwoordelijk voor zijn enorme drive om te presteren en er zo toe te doen. Ondertussen probeert hij ook nog een leuke relatie te hebben met zijn vriendin. Deze Sanni laat niet met zich sollen, maar ze staat wel doodsangsten uit om haar geliefde.

Ook Leon Diependaele heeft Free Solo uiteraard gezien: in de bioscoop samen met zijn vriendin, die ook fanatiek klimt.

Vond je de relatieperikelen van Alex en Sanni herkenbaar? De risico’s die hij neemt, zorgen voor veel spanning tussen hun twee.
Diependaele: ‘Haha, nee, dat niet. De risicotolerantie van mijn vriendin en die van mij liggen dichter bij elkaar. Dat maakt het wat makkelijker praten.’

Geen plannen om zelf zonder touwen te gaan klimmen?
‘Nee. De discipline die ik doe heet vrij klimmen: je klimt met een touw voor de veiligheid, maar je hangt daar niet aan, zoals je bij aid-klimmen doet. Free solo is nog een andere discipline: met helemaal niks. Dat doen maar heel weinig mensen. Ik probeer risico’s bewust te nemen, en free soloing doet me niet zoveel. Als ik dat veel intenser zou ervaren of het leuker zou vinden, zou ik het dat risico ook eerder waard vinden, dat is gewoon per persoon verschillend. Zoeken naar avontuur en uitdaging vind ik leuk, maar ik probeer het wel relatief veilig te maken voor mezelf. Sommige risico’s zijn nodig om te aanvaarden: soms klim je bijvoorbeeld een mooie route waarbij de kans relatief groot is dat er stenen van boven op je vallen. Of mijn ouders bezorgd zijn? Zeker. Maar ik denk dat ze wel vinden dat ik iets doe wat bij me past.’

Alex Honnold neemt ontzettend veel risico. Waarom?
‘Tja, hoe groot dat risico echt is, daarover kun je discussiëren. Honnold vindt bijvoorbeeld dat ongezond eten een gekker risico is om te nemen, want daar ga je je alleen maar miserabel door voelen. Terwijl het klimmen voor hem een heel intense beloning geeft. Ik denk dat je het misschien kan vergelijken met autorijden: dat is statistisch gezien redelijk gevaarlijk, maar mensen accepteren het omdat die auto zo belangrijk is voor hun levenskwaliteit. Voor Honnold werkt het net zo met free soloing. Ik vond de film trouwens wel eng hoor, het zweet stond in mijn handen bij het kijken. En ik herkende ook veel van toen Job en ik daar klommen, dat maakte de film extra mooi en indrukwekkend.’

Vind je Free Solo goede of slechte reclame voor de klimsport?
‘Klimmen komt niet zo vaak in de mainstreammedia. Gebeurt het wel, dan is het meestal omdat er een klimmer is omgekomen op Mount Everest of zo. Dat kan frustrerend zijn, omdat het zo weinig te maken heeft met het rotsklimmen dat ik zelf doe. Zulk nieuws geeft een vertekend beeld. Ook Free Solo laat weer een heel heftige kant zien: het is een niche, een extreme vorm van klimmen. Moet je weer aan je oma gaan uitleggen dat jij niet zo gek bent en echt een touw gebruikt, haha. Toch vind ik Honnold een goede ambassadeur voor het klimmen. Door waar hij mee bezig is buiten het klimmen (een derde van Honnolds inkomen gaat naar een goed doel, CE), maar ook omdat hij over de extreme dingen die hij doet wel goed nadenkt en dit ook kan overbrengen. Ik vind het leuk dat de film niet per se gaat over hoe gevaarlijk het is wat hij doet, maar meer over zijn benadering ervan. Je neemt op alle momenten van je leven wel een of ander risico, dus kun je maar beter bewust besluiten welk risico je wel of niet acceptabel vindt.’

Free Solo is op woensdag 21 maart te zien op National Geographic, 21.00-23.00 uur

Meer over Free Solo