Thoughts & Prayers: beklemmende docu over schietpartijen op Amerikaanse scholen

Een robothond met een bewakingscamera. Piepkleine tourniquets voor peuterarmen. Kogelvrije luiken, bureaus en opvouwbare schermen. De documentaire Thoughts & Prayers begint met een absurdistische montage à la Dragons’ Den, waarin ondernemers ietwat onwennig voor de camera hun koopwaar aanprijzen. Het zijn spullen die zij verkopen aan Amerikaanse scholen die zich willen voorbereiden op de meest afschuwelijke gebeurtenis die daar kan plaatsvinden: een school shooting. Deze kooplui zijn actief in een gespecialiseerde markt voor beschermingsmiddelen tegen vuurwapengeweld, waar jaarlijks drie miljard dollar in omgaat.

Wat de montage zo absurd maakt, vertellen documentairemakers Zackary Canepari en Jessica Dimmock via een Zoom-gesprek vanuit hun appartement in Brooklyn, is dat al deze getoonde producten slechts pleisters op een etterende wond zijn. Een kogelvrij skateboard om jezelf te beschermen tegen een semiautomatisch wapen in een klaslokaal voorkomt een school shooting niet. ‘Natuurlijk spelen er bij sommige ondernemers opportunistische motieven,’ vertelt Dimmock, ‘maar de meeste van hen willen een probleem oplossen dat de overheid weigert op te lossen. Vuurwapengeweld is het probleem, deze industrie is gewoon de verkeerde oplossing.’

Waar Moores’ documentaire zich richtte op de absurditeit van vuurwapenbezit, zoals het krijgen van een gratis geweer bij het openen van een bankrekening, zoomen Canepari en Dimmock in op het leven in een absurde realiteit. Zij laten zien dat scholieren en docenten zich iedere ochtend afvragen of dit de dag is dat het Amerikaanse fenomeen van de school shooting hun leven komt veranderen. Zo kiezen kinderen bewust hun plek in een klaslokaal met het oog op hun overlevingskansen. Leraren nemen schietles om misschien ooit een van hun eigen leerlingen te kunnen doden om erger te voorkomen, vertelt Canepari. 

De rode draad van Thoughts & Prayers is een grootschalige maandenlang voorbereide oefening op een middelbare school in Medford in de staat Oregon, die een massaschietpartij nabootst. Met helikopters, politieagenten, acteurs, nepbloed en -wonden. Het is de meest extreme vorm van een zogeheten ‘Active Shooter Drill’, die 95 procent van alle schoolkinderen in Amerika ieder jaar doorlopen. Zoals ook de dochter van koppel Canepari en Dimmock, wat hen inspireerde om deze documentaire te maken.

In Thoughts & Prayers slaan de makers de politieke discussies bewust over. ‘Het onderwerp van vuurwapengeweld is zo gepolariseerd en gepolitiseerd’, legt Dimmock uit, ‘dat we meteen de helft van ons publiek zouden verliezen; juist de mensen die we willen bereiken.’ Dit komt de documentaire alleen maar ten goede, omdat daardoor meer ruimte is voor de personen die dagelijks geconfronteerd worden met de realiteit van school shootings: kinderen. Hun ervaringen spreken boekdelen. ‘Ik ga niks opsteken van deze oefening,’ vertelt scholier Quinn met trillende stem over de oefening op haar school. ‘Want ik ben altijd voorbereid op een schietpartij. Ik maak me er constant zorgen om. Ik wil me gewoon veilig voelen op school en daarbuiten.’

Met een verborgen EHBO-doos (‘voor het geval dat’) in haar rugzak lijkt Quinn perfect gecast voor Thoughts & Prayers. Maar het trieste feit is, zegt Canepari, is dat ze ‘honderden Quinns’ aantroffen op de scholen die ze bezochten voor de documentaire.