De documentaireserie De afhaalchinees van Kelly-Qian van Binsbergen viel in het najaar van 2023 midden in de kanteling van het denken over adoptie in onze maatschappij. Door misstanden in adoptieprocedures en verhalen van getraumatiseerde geadopteerden groeide het besef dat het idee van het ‘redden’ van een zielig kind uit een arm land een misvatting is geweest. Na een vernietigend rapport van de commissie-Joustra werd er besloten een stop te zetten op interlandelijke adopties.
Van Binsbergen werd in 1993 geadopteerd uit een Chinees weeshuis. Hoe oud ze toen precies was, weet ze niet. Haar ouders verlangden al zeventien jaar naar een kind en voor hen ging een wens in vervulling, maar Kelly’s jeugd was allesbehalve sprookjesachtig. Ze groeide op boven de seksshop van haar ouders in een klein Zeeuws dorpje en kreeg veel te maken met racisme en pesterijen. Haar moeder was alcoholist en overleed toen Kelly-Qian zeventien was. In de vierdelige serie spreekt ze andere geadopteerden en allerlei deskundigen, waardoor er voor haar van alles op zijn plek valt. De afhaalchinees viel ook op door de gewaagde vorm. De maker gebruikte een flitsende stijl, met korte nagespeelde stukjes, animaties en muziek, zonder de zwaarte van het onderwerp én de nuance uit het oog te verliezen. Want ondanks alles hield ze wel van haar adoptieouders.
De serie werd terecht genomineerd voor een Zilveren Nipkowschijf en heeft nu een vervolg gekregen. In De afhaalchinees: thuisbezorgd gaat Van Binsbergen op zoek naar haar wortels in China en onderzoekt ze nog meer kwesties waar geadopteerden mee te maken krijgen, zoals hechtingsproblemen. Ook in deze serie is er weer veel aandacht voor de vorm, waardoor er constant iets boeiends in beeld te zien is. Van Binsbergen fietst als een maaltijdbezorger rond in een geel regenpak met warmhoudtas op haar rug, een interview vindt niet plaats aan een keukentafel maar in een koeienstal. Maar de rode draad is de zoektocht naar haar biologische familie. Met haar beste vriend reist ze naar de stad in China waar ze vandaan komt. Guiyang is haar altijd voorgespiegeld als armetierig dorp, maar het blijkt een bruisende miljoenenstad. De zonnebrillen glijden hier – in tegenstelling tot in Nederland – niet van haar neus, maar thuis voelt ze zich ook niet direct. ‘Het enige dat ik voel, is verdriet dat ik hier niet terecht ben gekomen, maar in Nederland ben opgegroeid,’ zegt ze. Ze onderneemt haar zoektocht samen met Cindy Huijgen, die is geadopteerd uit hetzelfde weeshuis en inmiddels werkt als China-correspondent. Aan het eind van de vier afleveringen weten we meer over Van Binsbergens Chinese achtergrond, en waarom ze het contact met haar Nederlandse adoptievader toch verbrak. En vragen we ons opnieuw af waarom we adoptie uit het buitenland al die jaren toch zo normaal hebben gevonden.