Kunstschilder Caravaggio had bepaald geen kleurloos leven. Michelangelo Merisi, zoals de schilder eigenlijk heet, werd in 1571 geboren in het Noord-Italiaanse plaatsje Caravaggio, nabij Bergamo. Als Caravaggio vijf jaar oud is, breekt de pest uit. Hij verliest er zijn vader en grootouders door, en enkele jaren later zal ook zijn moeder overlijden. In 1584 wordt Caravaggio wees én gaat hij in de leer bij frescoschilder Simone Peterzano. In eerste instantie zonder veel succes, maar uiteindelijk zal hij de beroemdste schilder van Rome worden.
Caravaggio brak radicaal met de conventies van zijn tijd. In plaats van geïdealiseerde figuren schilderde hij rauwe, menselijke lichamen – met vuil onder hun nagels en emoties in hun blik. Hij gebruikte gewone mensen als modellen, en bracht religieuze verhalen tot leven met ongekende intensiteit. Caravaggio was een meester in het gebruik van clair-obscur, of chiaroscuro in het Italiaans. Deze techniek, waarbij licht-donkercontrasten sterk worden uitvergroot, zou, geïnspireerd door Caravaggio’s oeuvre, ook een van Rembrandts specialisaties worden.
Naast een getalenteerd schilder was Caravaggio ook een vechtersbaas. In 1606 raakte hij – niet voor het eerst – in een heus zwaardgevecht verzeild. Waarom is onduidelijk, maar mogelijk had het iets met een gokschuld of een prostituee te maken. Caravaggio won het duel en vermoordde zijn tegenstander, maar dat zou hem duur komen te staan. Op de vlucht voor justitie en rivalen moet de schilder Rome halsoverkop verlaten. In de jaren die volgden zwierf Caravaggio door Zuid-Italië, van Napels via Malta naar Sicilië en weer terug, steeds in de hoop zijn vele vijanden voor te blijven.
Het is in deze turbulente periode dat Caravaggio Maria Magdalena in extase zou hebben geschilderd: het schilderij waar de documentaire Caravaggio: The Vanished Masterpiece om draait. Ook op dit doek breekt Caravaggio met traditie. Waar Maria Magdalena op eerdere schilderijen door engelen wordt omringd, beeldt Caravaggio haar af als een mens van vlees en bloed. In een donkere grot leunt ze peinzend achterover, haar handen ineengevouwen, haar gezicht verstild.
‘Deze penseelstreek is een traan die het oog verlaat,’ zegt restaurateur Cinzia Pasquali in de documentaire. ‘Als je goed kijkt zie je dat de druppel uit slechts drie witte streepjes bestaat. Zo mooi, zo simpel.’
Maria Magdalena in extase verdween kort naar Caravaggio’s dood in 1610. Vierhonderd jaar lang wist niemand waar het was, tot een Italiaanse kunsthistoricus in 2014 beweerde het originele doek te hebben gevonden. In Caravaggio: The Vanished Masterpiece gaan twee kunsthistorici op onderzoek uit. Is dit een originele Caravaggio, of toch een kopie?