A Revolution on Canvas: politieke film over het uiteenrijten van een kleurrijk migrantengezin

Met dikke, zwarte strepen zijn op de schilderijen mensen afgebeeld die hun vuisten in de lucht steken, hun monden open midden in een leus – of misschien in een schreeuw van pijn. Rode en zwarte spetters schetsen het tumult om hen heen. Op sommige werken zijn levenloze, bloedige lichamen te zien, maar ook islamitische geestelijken die met een serieuze, dreigende blik hun opwachting maken.

Kunstenaar Nickzad Nodjoumi woonde in Iran toen er grootschalige protesten uitbraken eind jaren zeventig, en ook hij ging de straat op om het aftreden van de sjah te eisen. Een machtsovername door moellahs had zeker niet zijn steun, maar algauw werd dat de werkelijkheid na wat de islamitische revolutie van 1979 is gaan heten. Toen een jaar later Nodjoumi’s schilderijen tentoongesteld werden in het museum voor contemporaine kunst in Teheran en er rellen uitbraken omdat radicalen ze te provocerend vonden, moest hij het land uit vluchten.

Zouden die schilderijen nu vernietigd zijn of liggen ze nog ergens in een kelder, die beeltenissen van die roerige tijd? Nodjoumi probeert erachter te komen samen met zijn dochter Sara. Zij maakte met haar man Till Schauder de documentaire A Revolution on Canvas over de zoektocht naar die schilderijen.

De vlotte, kleurrijke film met veel mooie shots van kunstenaar Nodjoumi aan het werk, blijkt algauw over meer te gaan dan de spannende missie zijn werk terug te vinden. Wanneer Sara ook haar moeder begint te interviewen, ontvouwt zich langzaam een emotioneel verhaal over een familie die na de migratie uit elkaar viel.

Sara’s moeder schetst haar ex-man af als een monomane, door idealisme voortgedreven kunstenaar die zijn gezin op de tweede plek plaatste – het najagen van een revolutie en zijn schilderijen hielden een gedeelde eerste plek bezet. Zijn vrouw heet Nahid Hagigat en is ook schilder, maar zij zette haar kunst opzij om genoeg te verdienen voor het gezin in Amerika. Het valt Nahid zichtbaar zwaar wanneer ze over deze periode vertelt, en op haar beurt valt het Sara zwaar als ze haar vader met dit verleden confronteert.

A Revolution in Canvas toont mooi aan dat het uiteenrijten van het gezin onlosmakelijk verbonden is met de geschiedenis van Iran. En met de huidige tijd, want anderhalf jaar geleden gingen talloze Iraniërs – vooral vrouwen – weer de straat op. Het islamitische regime is nog niet omvergeworpen, maar de protesten leverden in ieder geval een bitterzoet einde op voor de documentaire: ze inspireerden Sara’s moeder om haar kwast op te pakken en nieuw werk te maken.