Het identificeren van de duizenden burgerslachtoffers van de Russische oorlog in Oekraïne is een zware opgave, blijkt uit de documentaire Het lichaam in het bos.

Meer dan achtduizend doden en bijna veertienduizend gewonden onder Oekraïense burgers. Zeker 150.000 vermiste kinderen die waarschijnlijk gedwongen gedeporteerd zijn naar Rusland. Deze macabere cijfers over de Russische oorlog in Oekraïne die dagelijks het nieuws halen, zijn nauwelijks te bevatten.

Ze zijn ook nauwelijks bij te houden door de overwerkte Oekraïense autoriteiten, laat documentairemaakster Bel Trew zien in Het lichaam in het bos (engelse titel: The Body in the Woods). De Britse oorlogsverslaggever van The Independent treft in april 2022 een verbrand lichaam aan in het bos bij Makariv, een voorstad van Kyiv waar Russische soldaten aan het begin van de oorlog bloederig huishouden. Het is een van de vele omgekomen burgerslachtoffers die Trew in die periode aantreft, langs snelwegen, in velden, rond opgeblazen appartementencomplexen en in amateuristisch opgezette noodmortuaria.

Deze jongen in spijkerbroek, waarschijnlijk zo’n zestien jaar oud, ligt met de handen en voeten gebonden bij een boom. Hij is in zijn rug geschoten en daarna vermoedelijk in brand gestoken. Trew besluit om uit te zoeken wie deze jongen is en waar hij vandaan komt. En met de daaropvolgende zoektocht vertaalt zij de abstracte en kille cijfers van deze oorlog in gezichten, verdriet en trauma. Want al snel blijkt hoe moeilijk het is voor politieagenten (veelal voormalige verkeersagenten), forensische onderzoekers en buitenlandse hulporganisaties om nauwkeurig en op de juiste manier lichamen te bergen en identificeren te midden van verschuivende frontlinies en dagelijkse bombardementen.

Zo is er Vladislav, die na lang zoeken dacht zijn in een Russische hinderlaag omgekomen moeder te hebben gecremeerd, maar die er al snel achter komt dat de autoriteiten aan hem een vreemde hebben vrijgegeven. Dat blijkt Ksenya te zijn, die samen met haar man Maksim en zesjarige zoontje aan het begin van het conflict op een snelweg onder vuur komen van een Russische sluipschutter. Een familielid laat – de tranen wegslikkend – beelden aan Trew zien die een Oekraïense verkenningsdrone toevallig vastlegde van de laatste angstige momenten van Ksenya en haar gezin.

Door dit spoor van verdriet te volgen van het westelijke Makariv tot aan het oostelijke Izium, documenteert Trew het trauma dat al deze nabestaanden vaak door toeval met elkaar verbindt. De wetenschap dat de meeste Oekraïense families nooit zullen weten wat er met hun vermiste of vermoorde geliefden is gebeurd, wordt onderschreven door de vele anonieme graven die zij bezoekt. Toch gaat het imperfecte werk door om deze slachtoffers te identificeren. Want zonder hun namen, kunnen ze niet als bewijs dienen bij het berechten van Russische oorlogsmisdaden in de toekomst.