'Het grootste levende voorbeeld van alles wat een auteur van de cinema zou moeten zijn.'
- Federico Fellini
'De Shakespeare van het beeld.'
- Steven Spielberg
'Door de films van Kurosawa en La dolce vita van Fellini wilde ik filmregisseur worden.'
- Bernardo Bertolucci
Je hoeft geen Akira Kurosawa-fan te zijn om door hem te zijn beïnvloed. Kijk een willekeurige actiefilm, een western, een drama of een thriller waarin perspectieven verschuiven, en je kijkt mogelijk naar een echo van een van Kurosawa’s films. Cinefielen kennen zijn werk ongetwijfeld, maar wie hem nog nooit op het grote doek zag, heeft geluk: Eye Filmmuseum vertoont vanaf 26 juni maar liefst 20 titels (4K-restauraties en 35mm-prints) en vier films worden landelijk uitgebracht.
Hieronder hebben we vijf Kurosawa-films geselecteerd die een grote invloed hadden op bekende filmregisseurs en de manier waarop verhalen verteld worden.
Akira Kurosawa (1910-1998) inspireerde talloze grote filmmakers, van Fellini tot Kubrick. In Eye Filmmuseum is momenteel een retrospectief te zien van de Japanse filmmaker zonder wie moderne cinema er heel anders uit zou zien.
Rashomon (1950)
Kurosawa zette met de film Rashomon (1950) niet alleen zichzelf, maar ook de Japanse cinema internationaal op de kaart. De film, waarin vier verschillende getuigen hun onderling tegenstrijdige versie geven van een moord en verkrachting, introduceerde een vertelstructuur die sindsdien talloze filmmakers heeft geïnspireerd. Het revolutionaire idee dat er niet één objectieve waarheid bestaat, maar slechts subjectieve waarheden, veranderde hoe we naar verhalen kijken.
De zogenaamde 'Rashomon-structuur', één gebeurtenis verteld via meerdere, tegenstrijdige perspectieven, is inmiddels een vast narratief instrument geworden. Films als The Last Duel van Ridley Scott, Hero van Zhang Yimou en Gone Girl van David Fincher grijpen terug op dit model. En niet alleen in de cinema: ook talloze televisieseries, van The Simpsons tot The X-Files, hebben hun eigen ‘Rashomon-episode’ gehad. In The Simpsons zegt Marge bijvoorbeeld: 'You liked Rashomon,' waarop Homer antwoordt: “That’s not how I remembered it.” Precies het punt.
Ikiru (1952)
In Ikiru krijgt ambtenaar Kanji Watanabe te horen dat hij terminaal ziek is. In plaats van bij de pakken neer te zitten, besluit hij zijn laatste weken te wijden aan iets dat wél zin heeft: de bouw van een speeltuin. Een klein gebaar, maar in Kurosawa’s handen wordt het een diep menselijke meditatie.
De rol van Watanabe werd gespeeld door Takashi Shimura, een vaste acteur van Kurosawa die in meer dan twintig van zijn films verscheen. Zijn ingetogen, breekbare vertolking maakt Watanabe tot een icoon van menselijkheid.
De film inspireerde talloze regisseurs, waaronder Oliver Hermanus, die in 2022 Living maakte: een Britse remake met Bill Nighy in de hoofdrol. Het scenario van Living werd geschreven door Nobelprijswinnaar Kazuo Ishiguro, auteur van The Remains of the Day. Hermanus zei in een interview: 'Dit is het meest ontroerende script dat ik ooit heb verfilmd, en het komt allemaal van Kurosawa.'
High and Low (1963)
In High and Low wordt een zakenman gedwongen losgeld te betalen voor een ontvoerd kind, maar ontdekt dat het niet zijn zoon is, maar die van zijn chauffeur. Hij staat voor de moeilijke keuze: zijn eigen kind redden of het kind van iemand anders helpen. Kurosawa maakt van dit gegeven een morele chaos, strak geregisseerd en scherp geobserveerd. High and Low is een blauwdruk voor films als Zodiac en Parasite.
Spike Lee noemt het een van zijn favoriete misdaadfilms en maakte in 2025 met Highest 2 Lowest een remake die het verhaal naar New York verplaatst (met in de hoofdrol Denzel Washington als muziektycoon). De filmpers was positief over Lee's vertaling van Kurosawa’s universele thema’s naar een eigentijdse stedelijke context. The Guardian prijst de film als 'energiek en levendig', en merkt op dat Lee 'de morele complexiteit van het origineel trouw blijft, maar het verhaal verankert in de moderne realiteit van New York'. Sight & Sound noemt het 'een spannende herinterpretatie', waarin Denzel Washington 'de innerlijke strijd van Kurosawa’s protagonist overtuigend vangt'. Time benadrukt dat Lee 'de morele kracht en psychologische diepgang van High and Low weet te behouden, terwijl hij het verhaal aanpast aan hedendaagse kwesties als raciale identiteit en sociale media'.
Seven Samurai (1954)
Seven Samurai is misschien wel Kurosawa's meest iconische film, over een groep ronin (samoerai zonder meester) die een aantal boeren beschermt tegen rondtrekkende bandieten. Wat begon als een Japans meesterwerk werd al snel een universeel verhaal: Hollywood maakte er in 1960 een western van genaamd The Magnificent Seven, gevolgd door drie sequels, een remake in 2016 (met ook hier Denzel Washington in de hoofdrol) en zelfs een televisieserie.
Pixar vertelde in A Bug’s Life het verhaal met mieren en sprinkhanen, en ging daarin opvallend ver: de scène waarin de mier Flik op een rots de naderende sprinkhanen spot, is bijna shot-voor-shot te herleiden tot het moment waarop de boeren in Seven Samurai vanaf een heuveltop de bandieten zien naderen. Ook de sequentie waarin de helden - bij Pixar zijn dat acrobatische insecten - één voor één worden gerekruteerd, is volledig overgenomen.
The Hidden Fortress (1958)
The Hidden Fortress volgt een prinses en haar krijger-begeleider, op de vlucht door vijandelijk gebied, gezien door de ogen van twee ruziënde boeren.
Toen George Lucas zijn space opera Star Wars bedacht, gebruikte hij diezelfde structuur: de boeren werden R2-D2 en C-3PO, de samoerai werd Obi-Wan Kenobi, en het conflict verplaatste zich naar een melkwegstelsel hier ver, ver vandaan. Zelfs het gebruik van wipes als montagetruc komt rechtstreeks uit Kurosawa’s stijlboek.
De openingsscène van Star Wars: A New Hope, waarin de twee droids door de woestijn dolen, weerspiegelt visueel en wat betreft tone of voice de boeren in The Hidden Fortress. Lucas noemde Kurosawa meermaals als de grootste inspiratiebron voor zijn saga.
Yojimbo (1961)
In Yojimbo wandelt een zwervende samoerai een stadje binnen waar twee bendes elkaar bevechten. In plaats van partij te kiezen, speelt hij beide kampen slim tegen elkaar uit.
Sergio Leone keek, kopieerde en maakte er A Fistful of Dollars van, de film die van Clint Eastwood een ster maakte en het spaghettiwestern-genre lanceerde. De openingsscène waarin Eastwood het stoffige dorp binnenrijdt is visueel en ritmisch bijna identiek aan de entree van Sanjuro (hoofdpersoon van Yojimbo). Ook de beroemde kerkhofconfrontatie werd bijna shot-voor-shot gereconstrueerd: van camerastandpunten tot de spanningsopbouw.
Kurosawa kwam er pas achter nadat de film uitkwam, klaagde Leone aan, won de zaak en verdiende naar eigen zeggen ‘uiteindelijk meer aan de kopie dan aan zijn eigen film’. Maar Yojimbo blijft het origineel: strak, geestig en vlijmscherp geregisseerd. En het bewijs dat één man met een zwaard, of een revolver, een hele filmstroming op gang kan brengen
Kurosawa in Eye
Wie deze zomer een Kurosawa-film in Eye ziet, kijkt niet alleen naar een monument uit de filmgeschiedenis, maar ook naar een van de belangrijkste wortels van het moderne filmverhaal. Zijn werk vormt een blauwdruk voor regisseurs van Scorsese tot Bong Joon-ho, van George Lucas tot Spike Lee. En toch voelt het nooit als huiswerk: Kurosawa’s cinema leeft, ademt, daagt uit.
Of je nu voor het eerst Rashomon ziet, of voor de vierde keer Seven Samurai, er is altijd iets nieuws te ontdekken. Want zoals Werner Herzog ooit zei: "Ik weet niet hoe Kurosawa het deed. Het is nog steeds een mysterie voor mij. Dat is grootsheid."