Afgelopen zondag sprak cinematograaf Hoyte van Hoytema in Zomergasten met Theo Maassen uitgebreid over zijn carrière, zijn samenwerking met Christopher Nolan én de films die hem hebben beïnvloed.

Tijdens het drie uur durende gesprek vertoonde Hoyte van Hoytema fragmenten uit een aantal van zijn favoriete films en documentaires. Een deel daarvan is helaas niet in Nederland te zien, waaronder Roy Anderssons En kärlekshistoria (A Swedish Love Story), maar onderstaande vijf titels gelukkig wel.

De aflevering van Zomergasten is terug te kijken op NPO Start

Athena (Netflix)

'Ik heb heel veel zin in het volgende fragment, fijn dat je het gekozen hebt.' Aldus interviewer Theo Maassen over de openingscène van Athena, waarvan Hoyte van Hoytema in eerste instantie niet doorhad dat het in één take was opgenomen. De film uit 2022 gaat over drie broers in de (fictieve) banlieue Athena die lijnrecht tegenover elkaar komen te staan nadat hun jongste broertje overlijdt door bruut politieoptreden. Regisseur Romain Gavras (zoon van Costa-Gavras, de beroemde regisseur van politieke films) plaatst de kijker midden in de opstand in Athena en laat de kijker anderhalf uur lang meerennen met de opgejaagde personages. Overweldigend, indrukwekkend en uitputtend.

Athena is te streamen op Netflix

De spiegel (meerdere streamingdiensten)

'Misschien wel het mooiste shot uit de filmgeschiedenis' zit wat Van Hoytema betreft in De spiegel (1974) van Andrej Tarkovski. De Russische filmmaker blikt daarin terug op zijn jeugd in de jaren dertig, de oorlogsjaren en de jaren zestig, zeventig. Hij springt lenig tussen tijdlijnen en legt alles vast in wonderschoon gefilmde, trage, sequenties. Destijds liepen veel toeschouwers de zaal uit tijdens vertoning van de niet erg toegankelijke film, maar wie bleef zitten werd getrakteerd op een fraai poëtisch werk.

The Mirror is onder meer te streamen op Eye Film Player, CineMember, MyLum en Pathé Thuis 

Directed by Andrei Tarkovsky (MUBI)

Na het fragment van De spiegel liet Van Hoytema een pijnlijk-grappige scène uit de prachtige documentaire Directed by Andrei Tarkovski zien, over de opnames van Andrei Tarkovski's laatste film, Het offer. In het gekozen fragment mislukt de opname van de slotscène volledig. De camera loopt vast terwijl een huis in vlammen opgaat. Cameraman Sven Nykvist schroeft in allerijl een nieuwe camera op het statief, maar Tarkovski zinkt de moed in de schoenen. Wanneer de omvang van de catastrofe duidelijk is, wordt er alleen nog maar gezwegen, gezucht en getroost. 'De hele film is opgehangen aan deze scène', vertelt Tarkovski's weduwe later in de documentaire. 'Hij was verpletterd. Hij voelde zich niet begrepen toen iemand van de crew suggereerde dat de scène best aan elkaar gemonteerd kon worden. Hij bleef erbij dat zonder deze scène er ook geen film zou zijn. En zo gebeurde, omdat hij geen enkel compromis accepteerde en altijd zijn zin kreeg.'

Directed by Andrei Tarkovsky is te streamen op MUBI

Heaven's Gate (Prime Video)

'De grootste flop uit de filmgeschiedenis. En een meesterwerk.' Aldus Van Hoytema over Heaven's Gate, het meer dan drie uur durende epos uit 1980 dat zowel filmstudio United Artists ruïneerde als een carrièrebreker was voor regisseur Michael Cimino (The Deer Hunter). Heaven's Gate visualiseert de waargebeurde, akelige 'Johnson County War' en voegt romantisch drama toe. Kris Kristofferson speelt de hoogopgeleide county marshal Averill, die het aan de stok krijgt met liefdesconcurrent Champion (Cristopher Walken) en een oud-studiegenoot die immigranten wil vermoorden. Wat meteen opvalt aan de western is het uiterlijk: het oog voor historisch detail en de fraaie beelden.

Heaven's Gate is te streamen op Prime Video

Living the Light - Robby Müller (NPO 2 Extra)

Living the Light is een portret van de invloedrijke Nederlandse cameraman Robby Müller (1940-2018), die de beelden schoot voor klassiekers als Paris, Texas (1984) én als mentor fungeerde voor Hoyte van Hoytema. Filmmaker en cameravrouw Claire Pijman zou aanvankelijk Müllers omvangrijke privéarchief digitaliseren, maar trof zulk mooi materiaal aan, dat ze besloot deze documentaire te maken. Waaraan onder meer regisseurs Wim Wenders, Jim Jarmusch en Lars von Trier – met wie Müller het productiefst had samengewerkt – hun medewerking verleenden. Zij vertellen inzichtelijk en vol liefde over Müller, maar het mooist zijn de talloze privébeelden die Müller schoot. Net zo fris, speels en eigenzinnig als Müller zelf.

Living the Light is de komende dagen meermaals te zien op NPO 2 Extra

For All Mankind (NPO Start)

Als keuzefilm ging Van Hoytema opvallend genoeg voor een film die niet werd geschoten door professionele cameramensen, maar door astronauten. For All Mankind, een van de meest indrukwekkende documentaires over ruimtevaart ooit gemaakt, is opgebouwd uit miljoenen meters aan filmmateriaal van de Apollo-missies, dat bij NASA ongebruikt op de plank lag toen het werd ontdekt door ruimtevaartjournalist Al Reinert. Verbaasd over het feit dat nog niemand hiermee aan de haal was gegaan ploeterde hij zich door de enorme hoeveelheid heen en selecteerde de mooiste beelden.

For All Mankind is te streamen op NPO Start

elke vrijdag