Hoewel Nederland onafhankelijkheid beloofde aan West-Papoea, werd het in 1962 overgedragen aan Indonesië. Documentaire The Promise ontrafelt de complexe geschiedenis van het land en laat de huidige schrijnende situatie zien.

Wanneer in 1949 de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië is afgelopen en Nederland niet langer kolonisator van het land is, blijft er één stuk grond in Oceanië nog wel een Nederlandse kolonie: Nederlands Nieuw-Guinea. Naar dit eiland boven Australië werd door Nederland tot dan toe niet omgekeken. De natuur was ongerept en de bewoners leefden volgens hun eigen gebruiken. Hier kwam een einde aan toen de Nederlandse regering het plan opvatte zich in dit laatste deel van hun gekoloniseerde gebied te vestigen.  

In het indrukwekkende The Promise laat regisseur Daan Veldhuizen (Banana Pancakes and the Children of Sticky Rice) de geschiedenis zien van West-Papoea – zoals het land nu heet – van 1949 tot nu. Beeldmateriaal dat tijdens de kolonisatie door Nederlanders is opgenomen, is met de behulp van AI gerestaureerd. De beelden zijn ingekleurd en het geluid is helder, wat maakt dat deze geschiedenis overweldigend tot leven komt. 

In de jaren dat de Nederlandse kolonisator op het eiland verblijft, brengt die westerse technologie naar het land, introduceert medische zorg en stuurt de Papoea’s naar school. De banden tussen de originele bewoners en de Nederlanders lijken goed. Tegelijkertijd laat Veldhuizen citaten horen als ‘het is aan ons om iets van het land te maken,’ die je als kijker van nu een ongemakkelijk gevoel geven. Scènes van Nederlanders die de lichamen van Papoea’s als onderzoeksobject opmeten, of uitspraken als ‘onze opdracht was om deze mensen op te voeden,’ geven regelrechte buikpijn.  

Still uit The Promise

Als rond de jaren zestig wereldwijd voormalige kolonies onafhankelijk worden, belooft ook de Nederlandse regering dat West-Papoea naar zelfstandigheid toe kan werken. Het land krijgt een eigen vlag en wordt op onafhankelijkheid voorbereid. Maar die belofte wordt nooit waargemaakt. West-Papoea wordt in 1962 niet onafhankelijk, maar overgedragen aan Indonesië.

Veldhuizen geeft, aan de hand van archiefbeelden en door middel van interviews met Papoea’s die in Nederland wonen, context aan hoe dit heeft kunnen gebeuren. Ze vertellen dat mensen in West-Papoea tot op de dag van vandaag onafhankelijkheid willen, maar dat er gewelddadig wordt opgetreden tegen deze wens door de Indonesische regering. De beelden van dit geweld en persoonlijke verhalen van familieleden die zijn vermoord, zijn heftig. ‘Op dit moment is er een langzame genocide. Onze bevolking wordt gemarginaliseerd, uitgebuit en uitgemoord,’ verklaart een Papoease jongeman die de situatie vanuit Nederland volgt.  

De geïnterviewden slagen erin de complexe geschiedenis van West-Papoea helder uit te leggen en licht te schijnen op hoe deze samenhangt met verschillende politieke belangen. Actievoerders in Nederland proberen al jaren de vergeten geschiedenis van de voormalige kolonie en de huidige situatie van het land onder de aandacht te brengen. In de film zien we hoe zij demonstreren en hoe de vlag van onafhankelijk West-Papoea nog steeds voor spanning zorgt.

The Promise

The Promise is vanaf 22 mei te zien in de bioscoop en op Picl.

de nieuwste documentairetips in je mailbox?