NFT’s, wat waren dat ook alweer? En moet iemand ze nog hebben of is de hype, die 2021 in piekte, voorgoed overgewaaid?
Een non-fungible token, letterlijk een ‘niet-vervangbare jeton’, is een stukje code op de blockchain waarmee je onomstotelijk kunt aantonen dat jij de eigenaar bent van een digitaal bestand. Een soort bonnetje dus, maar dan een dat je niet kunt verscheuren of vervalsen. Iedereen met toegang tot het internet kan in een openbaar logboek, die blockchain dus, verifiëren dat het bestand aan jou toebehoort – tot je het verkoopt. En dankzij het gedecentraliseerde karakter van de blockchain komt daar geen rechter, notaris of kassamedewerker aan te pas.
Wat een uitkomst! Want digitale kunst leuk en aardig, maar er was altijd zo verdomd moeilijk geld aan te verdienen. Plaatjes bestaande uit enen en nullen hebben de vervelende eigenschap dat iedereen met dezelfde enen en nullen exact hetzelfde plaatje op zijn beeldscherm kan laten verschijnen. De komst van NFT’s bracht daar verandering in. Vanaf 2014 kon je ineens de exclusieve eigenaar zijn van een digitale afbeelding. Dat zorgde voor een ongekende manie in 2021, waarbij techondernemers, speculanten en later ook beroemdheden als Snoop Dogg en Justin Bieber vele miljoenen neerlegden voor (digitale eigendomsbewijzen van) vrij simpele plaatjes, bijvoorbeeld van een aap met een pet of een alien met een pijp.
En ik hoor u al denken: niemand die mij ervan weerhoudt om met mijn rechtermuisknop eerst op Justin Biebers aap van ruim een miljoen dollar en vervolgens op ‘afbeelding opslaan als’ te klikken, maar dat is te simpel gedacht. Of nee, dat is helemaal niet te simpel gedacht: u heeft volkomen gelijk! Vandaar ook dat die hele NFT-bubbel finaal uiteenspatte zodra het vertrouwen in de toekomstige waarde van de (zelden echt mooie) plaatjes begon te dalen. De NFT-markt is nu nagenoeg verdampt.
In 2023 maakte Nicholas Bruckman in de documentaire Minted de balans op van de opkomst en ondergang van de NFT. In zijn film, die vanavond in verkorte vorm wordt uitgezonden bij Het uur van de wolf, laat hij zien dat er ook positieve kanten aan het fenomeen zaten. Kunstenaars hadden ineens een manier om zelf inkomsten te genereren. Sommigen werden zelfs rijk. Minted toont hoe kunstenaar Beeple erbij zat toen zijn NFT-kunstwerk Everydays: the First 5000 Days voor een recordbedrag van 69,3 miljoen dollar werd verkocht. En hoe een Cubaanse kunstenaar die gebukt ging onder censuur dankzij NFT’s de vrijheid verwierf om te emigreren.
Daarnaast zien we de verliezers van de NFT-gekte. Mensen die zijn opgelicht, of simpelweg gokten en verloren. ‘Ken je het advies om alleen te beleggen met geld dat je kunt missen?’ zegt er een met een wrange glimlach. ‘Daar heb ik niet naar geluisterd.’