Vijfentwintig geweldige horrorfilms om te streamen

In Springwood, Ohio worden scholiere Nancy en vriend(inn)en in hun slaap geterroriseerd door een misvormde maniak met messenhandschoenen. Ogenschijnlijke simpelmansplot groeide dankzij de inventiviteit en regie van Craven (1939-2015) uit tot een werkelijk sinistere horrorfilm met bizarro-vondsten (de tongtelefoon) en geniepige werkelijkheidsvalkuilen. Kindermoordenaar Freddy Krueger (enge Englund) werd een genre-archetype, de film zelf kreeg vervolgen plus een kansloze remake. De Nederlandse première, 's nachts tijdens het Weekend of Terror van 1985 in de nu verdwenen Amsterdamse Alhambra-buurtbioscoop, was een memorabele gebeurtenis.

Meesterlijke horrorfilm van Ridley Scott uit 1979, later gevolgd door meerdere sequels. Ellen Ripley (Sigourney Weaver) is een van de bemanningsleden van een ruimteschip dat een SOS-signaal van een verre planeet opvangt. Daar aangekomen blijkt er geen mens meer aanwezig te zijn. Wel is er een kweektuin waar hongerige, onverwoestbare buitenaardse parasieten klaar zijn om uit hun ei te springen om ruimtevaarders op te eten. De film werd gedraaid in een bescheiden maar effectief decor, met een beperkt budget en met een kleine, destijds grotendeels onbekende cast. De fraaie speciale effecten werden beloond met een Oscar.

Op verschillende genrefestivals terecht bekroonde horrorklassieker, gemaakt door de toen 22-jarige, debuterende Sam Raimi (Spider-Man). Een simpel en clichérijk uitgangspunt (vijf jongelui worden in een afgelegen boshut belaagd door boosaardige demonen) dient als alibi voor een virtuoze stijloefeningen vol briljante fotografie, hallucinante geluidseffecten en eenvoudige maar bijzonder functionele special effects. Werd gevolgd door Evil Dead II: Dead by Dawn en Army of Darkness, waarin de toon steeds absurder wordt.

Een ­actrice zoekt hulp voor haar dochter Regan die zich steeds vreemder gaat gedragen. Omdat psychiaters geen soelaas bieden, vraagt ze een priester of hij een uitdrijvingsritueel wil uitvoeren. Baat het niet, dan schaadt het niet. In 1973 vielen bioscoopbezoekers, al in de stemming gebracht door geruchten over de door mysterieuze ongevallen geplaagde opnames, in katzwijm bij de film. Regisseur William Friedkin had dan ook een intens spannende, baanbrekende horrorfilm ­gemaakt. In 2000 verscheen een gerestaureerde, nóg engere versie van de klassieker, met enkele kippenvel­verwekkende toegevoegde scènes.

Lees hier ons artikel over Leap of Faith, de documentaire die het maakproces van The Exorcist belicht

Scream is een horrorfilm over horrorfilms. In deze postmoderne, 'zelfbewuste' film, kennen de jonge hoofdpersonages de horrorfilmgeschiedenis op hun duimpje. Ze becommentariëren onbezorgd hun favoriete films en de clichés van het genre, totdat er zich een gemaskerde moordenaar aandient en ze hun leven niet meer zeker zijn. De film zorgde, dankzij het levendige script van debuterend scenarist Kevin Williamson, de enthousiaste jonge acteurs en de vaste regie van de ervaren Craven (A Nightmare on Elm Street), voor een serieuze heropleving van de tienerhorrorfilm. Overigens maakt het feit dat Scream één grote knipoog naar zichzelf is de film niet minder griezelig of gewelddadig.

In 1986 verscheen It, het boek van Stephen King over horrorclown Pennywise die van gedaante kan wisselen en kinderen het leven zuur (of kort) maakt. De terrorclowntrend halverwege de jaren tien inspireerde een nieuwe filmbewerking (2017), maar deze oorspronkelijke miniserie uit 1990 kan nog jaren mee als hypergriezelige kinderlokkerhorrorfilm. Tim Curry is huiveringwekkend als Pennywise, omringd door goedgelovige kindertjes die later in de film terugkomen als slechtgelovige volwassenen. Ruim drie uur draaitijd, en dan voor de rest van je leven een clownfobie. De Jaws van de clownfilms.

Een badplaats wordt geterroriseerd door een grote witte mensetende haai, die al verschillende slachtoffers heeft gemaakt. De burgemeester weigert het strand te sluiten. Sheriff Brody (Roy Scheider) bindt dan zelf de strijd aan tegen het monster. Ruim een uur krijgen we de haai zo goed als niet te zien, wat niet erg is, want de mechanische haai Bruce zag er naar de huidige maatstaven niet erg realistisch uit. Jaws is echter briljant gefilmd en krachtig geacteerd. Oscar voor de montage en voor de uitstekende muziek (de beroemde cello-deun van de naderende haai) van John Williams.

Eem schrijver (Jack Nicholson) omhelst het aanbod in de winter op een afgelegen hotel in Colorado te passen. Hij denkt zo in alle rust te kunnen werken, maar dat pakt anders uit: hij heeft nog geen letter op papier of hij begint zijn verstand te verliezen. IJzersterke Stephen King-verfilming (niet in de laatste plaats door Nicholsons geweldige spel), destijds niet onverdeeld enthousiast ontvangen, bereikte later cultstatus. Let op de schitterende openingsbeelden en de sequenties waarin de camera op driewieler-hoogte het telepathisch begaafde zoontje volgt, dat op eigen houtje het verlaten hotel verkent.

Eerste film die de Pools-Franse regisseur Roman Polanski in Amerika maakte zou een horrorklassieker van jewelste worden. Het jonge stel Rosemary (Mia Farrow) en Guy (John Cassavetes) Woodhouse betrekt een appartement en raakt bevriend met de buren. Wanneer zij zwanger wordt en er eigenaardige dingen in het pand gebeuren, begint Rosemary steeds meer te twijfelen aan de mensen om haar heen en aan de veiligheid van haar kind. Uitstekend gemaakte, in het New Yorkse Dakota-gebouw opgenomen bewerking van het gelijknamige boek van Ira Levin, is sterk af te raden tijdens zwangerschap.

Chris Columbus, de latere regisseur van twee Harry Potter-films, schreef het script van deze cultklassieker vooral om zijn portfolio aan te vullen, maar producent Steven Spielberg was bijzonder geïntrigeerd door de ijzersterke mix van donkere humor, niet al te enge horror en ironische kerstsfeer zodat hij het toch liet verfilmen. Naamgevers van de film zijn de sadistische klonen van een mysterieus en uiterst schattig wezentje genaamd Gizmo, dat zichzelf vermenigvuldigt als hij met water in aanraking komt. Sinds 2013 wordt voorzichtig gewerkt aan een reboot.

Shaun (Simon Pegg) lijdt hevig onder de breuk met zijn vriendin Liz (Kate Ashfield). Aan zijn huisgenoot Ed (Nick Frost) heeft hij niet veel, die heeft het te druk met gamen, drinken en andere lapzwanzerigheden. Toch blijkt Ed handig om in de buurt te hebben, wanneer inwoners van een buitenwijk in Londen niet blijken te lijden aan middenklasse-indolentie, maar besmet zijn door een zombie-virus. Een subtiel verschil. Eerste film uit Pegg en Frosts Cornetto-trilogie, gevolgd door Hot Fuzz (2007) en The World's End (2013). Bijzonder geestig, mede dankzij regisseur Edgar Wrights grote talent voor visuele humor.

Vampier zijn klinkt spannend, maar heeft ook z'n nadelen. Je haar moeten doen zonder spiegelbeeld bijvoorbeeld, of nooit onuitgenodigd een kroeg kunnen bezoeken. En als je dan ook nog in een suffe Nieuw-Zeelandse suburb woont, met een stel ondode huisgenoten die zich nooit eens aan het schoonmaakrooster houden… Jemaine Clement (helft van het duo Flight of the Conchords) en Taika Waititi (Eagle vs Shark) steken in deze mockumentary heerlijk de draak met clichés uit vampierfilms en -series. Droogkomisch, inventief en af en toe nog verrassend bloederig. Won de Midnight Madness-publieksprijs in Toronto.

Gezelschapsspelletje Bodies Bodies Bodies – in Nederland ook wel bekend als Moordenaartje – loopt gierend uit de klauw wanneer er echte doden beginnen te vallen. Wat klinkt als de zoveelste slasher wordt in handen van regisseur Halina Reijn – die na Instinct werd gespot door kwaliteitsstudio A24 en verkaste naar Amerika – veel meer dan zomaar een doorsnee-horrorfilm. Reijn, die meeschreef aan het scenario, gebruikt het genre om interessante dingen te zeggen over groepsdruk, iPhone-generatie Gen Z, en over het dunne laagje beschaving dat zo is weggespoeld als je leven op het spel staat.

Nadat zombies de wereld hebben overgenomen blijft een jongeman (Jesse Eisenberg) in leven door nauwgezet een aantal zelfgeschreven regels na te leven. Hij doet bijvoorbeeld altijd zijn autogordels om, past op bij wc's (verstopplek voor zombies!) en hangt nimmer de held uit. Als hij een paar andere overlevers ontmoet, besluiten ze met elkaar op te trekken. Geestige, ironische zombiefilm, vooral de moeite waard door goedgeschreven personages. Emma Stone en Abigail Breslin zijn bijvoorbeeld leuk als doortastende zussen, Woody Harrelson is fantastisch als macho zombie-verdelger.

Deze Iraanse vampierwestern (opgenomen in Amerika, maar de personages spreken Farsi) is een vet aangezette popfantasie over een Amerika dat alleen in films bestaat. Net als Jim Jarmusch, met wie de maakster zich duidelijk verwant voelt, houdt Amirpour van een achteraf Amerika, bevolkt door misfits en outsiders. Bejaarde heroïnejunkies, dealers, hoeren en een Iraanse James Dean zwerven door verlaten straten, samen met die ene gesluierde vampier die in het fictieve spookstadje Bad City 's nachts teert op de boosaardigen. Maar zoals alle verhalen is dit ook een liefdesverhaal.

Drie jonge dieven besluiten een blinde oude man te beroven die volgens geruchten een miljoen dollar heeft verstopt in zijn huis. Eenmaal binnen blijkt de oude man echter een stuk minder fragiel dan ze hadden ingecalculeerd. In plaats van op zoek te gaan naar de vermeende buit zal het drietal alles op alles moeten zetten om heelhuids buiten te geraken. Met deze simpele opzet weet regisseur Fede Alvarez – mede door slim camerawerk en geluid – enorme spanning op te bouwen, waarbij elke stilte dodelijk aanvoelt. Vervolgens zit je als kijker al snel bijna net zo verlegen om op adem te komen als de hoofdpersonen.

Na Get Out en Us is ook Nope, de derde film van regisseur Jordan Peele, weer horror. En nog veel meer, want Nope is ook sciencefiction, monsterfilm en een actiekomedie. Over OJ Haywood en diens zus Em, die op een afgelegen farm net buiten Los Angeles paarden fokken. De zaken gaan slecht, maar dan ziet OJ tussen de wolken een vliegende schotel. Als ze erin slagen daar scherpe beelden van te schieten zijn al hun problemen opgelost. Denken ze. Te genieten als popcornvermaak, maar Peele zegt ook belangrijke dingen over inclusie, onze behoefte aan spektakel, het gevaar van aandacht, het temmen van wilde dieren, hebzucht, Hollywood, familiebanden en nog veel meer.

Sensationeel regiedebuut van acteur/komiek Jordan Peele (van onder andere Key and Peele) is niet alleen een bloedstollende horrorfilm, maar ook actueel en sociaal relevant. Over de zwarte jongeman Chris (Daniel Kaluuya), die gaat kennismaken met de ouders van zijn witte vriendin Rose. Die ouders lijken op het eerste gezicht prettig liberaal en vrijzinnig, maar al snel merkt Chris - bijvoorbeeld aan het vreemde gedrag van de (zwarte) tuinman en de (zwarte) huishoudster - dat bij Rose thuis niet alles is wat het lijkt. Bioscoophit in de VS, waar de film meer dan honderd miljoen dollar opbracht.

Lees hier ons artikel over Get out: 'De liberale elite heeft de neiging om te denken dat zij – wij – dit alles achter ons hebben gelaten.’

Regisseur Ari Aster (die ook het scenario schreef) neemt zijn tijd voor dit verhaal over het gezin Graham, dat een tragisch ongeluk moet verwerken en vervolgens ook nog te maken krijgt met boosaardige, bovennatuurlijke krachten. Visueel en ook emotioneel verbluffend sterke horrorfilm is het regiedebuut van Aster, die het genre een handvol onvergetelijke beelden rijker heeft gemaakt. Zo zal je het 'kloppen' op het zolderluik door moeder Graham (Toni Colette op haar meest hysterisch) niet snel vergeten. Enig minpuntje: aan het eind van de film gooit Aster, ondanks de bedachtzame opbouw, ineens alle remmen los.

De opvolger van Asters horrorsensatie Hereditary (2018) liet niet lang op zich wachten. Midsommar is opnieuw een horrorfilm (uit het subgenre folk-horror), waarin alle actie zich afspeelt in het volle dag- én nachtlicht. Groepje Amerikaanse antropologiestudenten gaat namelijk naar het hoge noorden van Zweden om bijzonder midzomernacht ritueel bij te wonen. Dat pakt niet al te best uit voor de meesten, hoewel de reis op vreemde manier wel heilzaam is voor het enige meisje in de groep (een fantastische Florence Pugh), dat kampt met grote psychische problemen.

Lees hier ons artikel over Midsommar

Intrigerend en subtiel speelfilmdebuut van Robert Eggers over een puriteinse familie in het New England van de 17de eeuw. Ze zijn verbannen naar de rand van een onheilspellend bos, waar (naar verluidt) een heks ronddwaalt. Eggers heeft een achtergrond als production designer en dat is goed aan de film af te zien. De kindacteurs spelen bijzonder realistisch, waardoor de teloorgang van de familie des te meer indruk maakt. Gemaakt door de baanbrekende studio A24 (The Lobster, Room, Moonlight). Overladen met prijzen. Eggers maakte in 2019 het ook al zo intrigerende drama The Lighthouse.

Voordat Spielberg doorbrak met Jaws maakte hij de lowbudgetfilm Duel, over een man die wordt achtervolgd door een demonische vrachtwagen. De lift, de eerste grote film van Dick Maas, is op vele manieren verwant met het vroege werk van Spielberg. De lift gaat over de subjectieve angst (zie Jaws) voor machines (zie Duel) en is met ­uiterst simpele middelen een zeer ­effectieve horrorfilm. De guillotine-­eigenschap van de lift wordt vakkundig spaarzaam gebruikt: het is de dodelijke potentie van de denkende machine die de film tergend spannend houdt. In 2001 probeerde Maas de Amerikaanse bioscoopgangers te verleiden met de nagenoeg identieke film Down.

Hoewel de spookverhalen met onze volksaard, geschiedenis en landschappen voor het oprapen liggen, zijn er absurd weinig horrorfilms van eigen bodem. Debuterend speelfilmregisseur Nico van den Brink wil daar met Moloch verandering in brengen. In deze ijzersterke folkhorrorfilm worden jonge moeder Betriek (Sallie Harmsen, uitstekend) en haar familie bedreigd door een lokale heksenvloek die het gezin al eeuwen teistert. Van den Brink heeft duidelijk goed gekeken naar The Witch en Hereditary, maar geeft daar volledig zijn eigen draai aan, met sterke mistbeelden, veel psychologische diepgang en een voortreffelijke cast (Anneke Blok is ijzingwekkend goed als Betrieks moeder). Iets te veel plotuitleg aan het einde, maar het mag de pret niet drukken: Moloch doet verlangen naar véél meer Nederlandse horrorfilms.

Wanneer studente diergeneeskunde én vegetariër én maagd Justine (een heel goede Garance Marillier) tijdens ontgroeningsritueel gedwongen wordt rauw vlees te eten, wekt dat een appetijt op die zij voordien niet voor mogelijk had gehouden. Justine weet zich geen raad met alle nieuwe driften, maar gelukkig studeert haar oudere zus (Ella Rumpf) ook aan dezelfde academie. Verfrissende mix van body horror en coming of age-film van debuterend regisseur Julia Ducournau was sensatie op de grote festivals, waar toeschouwers soms kotsend de zaal verlieten. Winnaar van de FIPRESCI Award (de prijs van de filmkritiek) op het festival van Cannes in 2016.

Ambitieuze, jonge danseres (Dakota Johnson) ontdekt dat de beroemde dansgroep uit Berlijn, waarvan ze sinds kort deel uitmaakt, geleid wordt door een heksenkring. Remake van Dario Argento’s horrorklassieker uit 1977 door Luca Guadagnino (Call Me By Your Name) is ingenieus, bloederig en naar het einde toe volledig over the top, maar ondanks de 152 minuten nooit saai of langdradig. De soundtrack van Radiohead-zanger Thom Yorke bleek een waardige opvolger van de hysterische soundtrack bij het origineel, en kreeg in 2018 op het filmfestival van Venetië de prijs voor de beste muziek.