In de geslaagde verfilming van Het zoutpad wordt nauwelijks gesproken

In 2013 verliest het echtpaar Raynor en Moth Winn hun boerderij in Wales na een onverstandige investering met een onbetrouwbare partner. De vijftigers worden in de rechtbank volledig kaalgeplukt en zijn van de ene op de andere dag alles kwijt.

Nu komt een ongeluk zelden alleen en in dezelfde periode krijgt Moth ook te horen dat hij corticobasale degeneratie heeft, een zeldzame hersenziekte die ervoor zorgt dat hij langzaam zijn geheugen, spraak en spierkracht zal kwijtraken. Het advies van de dokter komt neer op veel slapen, niet te veel bewegen en voorzichtig de trap op en af lopen. Met andere woorden: wachten op de dood.

Maar daar willen de Winns niet op wachten en dus zetten ze het op een lopen. Letterlijk. Met een portemonnee vol kleingeld – ze hebben nog één pond op de bank staan – en twee volgepropte rugzakken beginnen ze aan een van de oudste en langste wandelpaden van Groot-Brittannië, het South West Coast Path. Dat pad loopt van Minehead tot Poole Harbour en is iets meer dan duizend kilometer lang. Omdat de hele route de kustlijn volgt is zij beter bekend als ‘het zoutpad’, want wandelaars lopen voortdurend in de zilte zeewind.

Raynor maakt tijdens de maandenlange wandeltocht aantekeningen die ze later uitwerkt om als verjaardagscadeau aan Moth te geven voor het geval zijn geheugen hem inderdaad ooit in de steek zal laten. Wanneer haar volwassen dochter ze doorleest is zij zo onder de indruk dat ze haar moeder aanspoort een uitgever te zoeken. Die wordt gevonden en in 2018 verschijnt The Salt Path (Nederlandse titel: Het zoutpad). Het boek blijkt zo’n enorm succes dat er nu ook een verfilming is.

In interviews heeft regisseur Marianne Elliott laten weten dat ze dit wereldwijde succes hard nodig had om de film van de grond te krijgen. Elliott (1966) won al vier keer een Tony (de belangrijkste prijs voor theaterproducties op Broadway) en werd regelmatig door filmproducenten benaderd met de vraag hoe ze haar konden overhalen om de overstap van theater naar bioscoop te maken. Haar antwoord luidde steevast dat ze wel een film wilde maken met een al wat oudere vrouw als hoofdpersonage. Tegen onlinemagazine Deadline vertelde ze wat daarop de reactie was: ‘Ze lachten me vriendelijk toe en vervolgens hoorde ik nooit meer iets van ze.’

Totdat ze dus met het idee voor de verfilming van het populaire The Salt Path kwam. De beurzen gingen open en Elliott kon beschikken over sterren als Gillian Anderson (The X Files) en Jason Isaacs (The White Lotus) voor de rollen van Raynor en Moth Winn.

Nu gelden er voor wandelfilms een handvol ongeschreven regels (zeg maar gerust clichés), waar ook Elliott niet aan ontkwam. De wandeltocht wordt ondernomen na een trauma. Check. Lichaam en geest moeten eerst wennen aan de beproevingen in de natuur. Check. Uiteindelijk zal diezelfde natuur inspirerend blijken te zijn en een helende werking hebben. Dubbelcheck.

Tegelijkertijd manoeuvreert Elliott er echter ook behendig omheen en voor een theaterregisseur maakt ze opvallende keuzes in haar filmdebuut. Er wordt in The Salt Path namelijk nauwelijks gesproken. Raynor en Moth beklagen zich nooit in fraaie volzinnen over hun lot, maar de kijker krijgt via flashbacks brokjes informatie aangereikt. Welk effect al die rampspoed heeft op Ray en Moth wordt niet uitgelegd, dat kunnen we aflezen van hun gezichten.

Grote troef van de film is dan ook het camerawerk van Hélène Louvart (The Lost Daughter, La chimera). Zij laat zien, zodat Elliott niet hoeft uit te leggen. Eerst sluit ze Raynor en Moth op in benauwende kaders, maar naarmate de reis vordert wordt het scherm breder. Net als hun blik op de wereld.