De onderbelichte kanten van Cannes: 'Het is een wespennest'

‘Iedereen wil naar Cannes,’ zegt filmregisseur David Verbeek. ‘Omdat het een prestigelabel is, omdat er glitter en glamour is en omdat de sterren er zijn.’ Zelf was hij er drie keer: voor het eerst toen zijn speelfilm R U There (2010) in het programma Un Certain Regard draaide. Een jaar later om er een volgend filmproject bij potentiële geldschieters te pitchen. En twee jaar geleden op uitnodiging van een producent.

Actrice Hadewych Minis beleefde Cannes tweemaal. En hoe. De eerste keer dankzij haar hoofdrol in Borgman (2013) van Alex van Warmerdam, de tweede Nederlandse speelfilm die voor de hoofdcompetitie werd geselecteerd. Drie jaar later was ze er weer, ditmaal vanwege haar bijrol in de bejubelde Duitse film Toni Erdmann (2016). ‘Ongelooflijk eervol, om twee keer genomineerd te zijn voor een Gouden Palm op het interessantste filmfestival: echt supervet!’

Hein van Joolen (Gusto Entertainment) is distribiteur van met name arthousefilms en kent vooral de achterkant van Cannes. Uit hoofde van zijn werk is hij er sinds 2011 vrijwel jaarlijks. ’Cannes heeft veel gezichten. Voor de buitenwereld is dat: de rode loper en alle persfotografen die elkaar op huishoudtrapjes verdringen om een foto te maken van die ene filmster. Zo beleef ik het totáál niet. Mijn Cannes is dat van de harde markt: de Marché [Marché du Film, red.] in de catacomben van het Palais [Palais des Festivals et des Congrès, red.] en de bioscoopzaaltjes in de achterafstraatjes. Daar zijn films te koop die niet voor het festival zijn geselecteerd, vaak worden die direct op dvd uitgebracht. Het is een soort huishoudbeurs waar verkoopagenten heel ordinair hun film aan de man proberen te brengen. Daar zit ongelooflijk veel troep tussen. Het is wel zalig om daar even een middagje doorheen te lopen en te zien hoeveel onzin er wordt gemaakt. Lowbudgethorror uit India bijvoorbeeld, hilarisch. Maar er zou stiekem zomaar een juweeltje tussen kunnen zitten dat de potentie heeft om de Nederlandse bioscoop te halen. Daar ben ik naar op zoek. Cannes is een wespennest. Alle Nederlandse distributeurs jagen op die paar pareltjes. Iedereen die je tegenkomt probeer je informatie te ontfutselen: “Goeiemorgen! Nog iets leuks gezien?” Er zijn altijd titels die gaan rondzingen onder de programmeurs en het journaille als dé film van Cannes. Maar je wilt natuurlijk niet dat je concurrent dat ook weet.’

Minis: ‘Cannes is niet alleen maar wat je denkt dat het is: dat het goed georganiseerd is en een en al glitter en glamour is. De grandeur van die rode loper, die trappen op naar de mooie grote zaal van het Palais. Als je daar héél lang staat te wachten zie je ook wel een beetje de achterkant, blijkt het daaromheen enorm houtje-touwtje.’ Op gejaagde toon: ‘Oh, waar kleed ik me om? O nee, m’n haar zakt uit! O, als m’n jurk maar niet in de kreuk raakt! En wanneer je dan het grijs-betonachtige van die grote zaal ziet, heeft het een beetje zo’n Oostblokachtige sfeer, van vergane glorie.’

Verbeek: ‘Cannes is een rare, ambivalente wereld: enerzijds een podium voor intellectueel uitdagende en gewaagde films. En anderzijds, als je er tijdens het festival rondloopt, één grote kermis. Influencers in bikini die op straat TikTokvideo’s aan het maken zijn. Die hele happening van: ja, ik ben in Cannes! Overvolle straten, vol mooie mensen die inhoudelijk helemaal niets toevoegen. Af en toe zie je geblindeerde wagens met beroemdheden en hun bodyguards die daar doorheen schuiven.’

Van Joolen: ‘Arnold Schwarzenegger en Sylvester Stallone, die in 2014 voor The Expendables 3 met een tank over Boulevard de la Croisette reden. Voor de première van Top Gun: Maverick met Tom Cruise scheerden er in 2022 een aantal gevechtsvliegtuigen laag over het Palais, met rookwolken in de kleuren van de Franse vlag erachter. Heel indrukwekkend, maar ook ongepast, nu er een oorlog wordt uitgevochten in Oekraïne.’

Verbeek: ‘Sinds de aanslagen in Frankrijk is het leger enorm nadrukkelijk aanwezig. Allemaal mensen in uniformen met machinegeweren die op elke straathoek staan, zo van: als iemand een rare beweging maakt, iets probeert of een terrorist blijkt te zijn maaien we iedereen neer. Een totaal idiote, opgefokte toestand op steroïden, die haaks staat op een setting waarin je het relaxed met elkaar over film en kunst kunt hebben.’

Verbeek: ‘Als je een arthousefilm maakt is Cannes het beste dat je film kan overkomen: de Olympische Spelen van de filmwereld. Maar eenmaal daar is het een hoerenkeet: ontzettend veel geslijm. En ook letterlijk best wel een hoerenkast, haha!’

Van Joolen: ‘In Cannes gebeuren soms hele rare grootse dingen. Legendarische feesten voor films die daar in première gaan. Villa’s in de heuvels, waar de drank maar blijft vloeien en waar mensen op een gegeven moment in het zwembad springen. Dat je denkt: niet iedereen die hier aanwezig is werkt in de filmwereld. Dit zijn mensen die ingehuurd zijn om mooi te wezen en de aanwezigen te vermaken. Daar zit ook naakt bij ja.’

Verbeek: ‘Wat ik in mijn hele leven alleen maar in Cannes heb meegemaakt, is dat je op een persdag met een handvol andere regisseurs urenlang op een pier in de brandende zon voor een camera staat om aan de lopende band de voltallige pers te woord te staan. Een soort speeddating, het zuigt je helemaal leeg. Enerverend en uitputtend.’

Minis: ‘Omdat het vóór Borgman zo lang geleden was dat er een Nederlandse film in de hoofdcompetitie zat was er veel Nederlandse pers. Supergaaf natuurlijk, maar dan word je geleefd: je gaat van het ene persmoment via het andere diner naar de volgende lunch en de zoveelste borrel met geldschieters en sponsoren.’

Verbeek: ‘Bij een diner belandde ik aan een tafel met de Mexicaanse acteur Benicio Del Toro, die er dat jaar ook was met een film.’

Minis: ‘Ik stond een keer plotseling met de Franse actrice Marion Cotillard op de dansvloer. Nee, met haar dansen durfde ik niet. Het leukst was dat ik tijdens een diner met de juryleden en alle makers van films die in de race waren voor een Gouden Palm naast de fantastische Oostenrijkse acteur Christoph Waltz zat, die toen jurylid was. Als hij speelt, spat het plezier ervan af. Wat hij doet raakt me heel erg omdat het een interessante mix is van intelligentie en gevoel. Daarnaast vind ik het charmant dat hij pas op latere leeftijd is doorgebroken. Hij heeft eerst heel lang vooral toneel gedaan. We delen die liefde voor het vak en hebben allebei een Europese achtergrond. Dat praat toch iets anders dan met een Amerikaanse acteur. Er was relatieve rust en we hadden meteen een waarachtig gesprek over acteren, theater en film. Ik waardeerde dat des te meer omdat er ook veel buitenkant is op zo’n festival.’