Beproefde griezelelementen voeren de spanning op in psychologische thriller Kind

‘Wij gaan ervoor zorgen dat jullie weer zwanger worden.’ In de stem van holistisch verloskundige Nicole (een unheimische Tamar van den Dop) klinkt geen spoortje twijfel. ‘Positieve energie, daar begint het mee.’

Dertigers Jaimy (Noortje Herlaar) en Leon (Vincent van der Valk) horen de vroedvrouw sceptisch aan. Maar vooruit, het stel heeft een sterke kinderwens en is na een miskraam de wanhoop nabij. Het zal toch weinig kwaad kunnen om Nicole, met haar alternatieve methoden, een voorzichtige kans te geven?

Fout natuurlijk. In de psychologische thriller Kind is van meet af aan duidelijk dat er iets goed mis zal gaan. Net als in zijn bekroonde korte films (zoals Pantser uit 2021) voert regisseur Jan Verdijk in zijn speelfilmdebuut vakkundig de spanning op, met beproefde griezelelementen die het realistische drama nooit in de weg zitten. In een Amsterdams café vertelt de filmmaker hoe dit bescheiden maar prettig eigenzinnige project tot stand kwam.

Ondanks de wat surreële sfeer maakt Kind een heel persoonlijke indruk. Is het verhaal geënt op eigen ervaringen, of toch geheel verzonnen?
Jan Verdijk: ‘Nee, die indruk klopt absoluut. Het zaadje werd geplant door producent Daniel Dow. Hij verwachtte met zijn vriendin een kind, dat in een stuitligging bleek te liggen. Een zwangerschapscoach adviseerde hun toen om een bepaald soort kaars te branden, die bij de moeder een energetische stroming zou stimuleren waardoor het kind vanzelf zou gaan draaien. Daniel en zijn vriendin hadden daar geen trek in, maar de situatie zette hem wel aan het denken: stel dat je zulke methoden omarmt, hoever ga je daar dan in, en waar houdt zoiets mogelijk op? Daar kon een goed verhaal in zitten. Toen hij dit met mij en scenarist Paul de Vrijer besprak, sloegen we er allebei op aan. Want Paul stond juist op het punt om voor de derde keer vader te worden, en zelf was ik met mijn vriendin ook actief aan het proberen een kind te krijgen. Terwijl Paul vervolgens aan een scenario werkte, werden we ingehaald door de werkelijkheid: mijn vriendin en ik kregen meerdere miskramen achter elkaar. Dus ja, voor ons alle drie is dit een persoonlijke film geworden, ook al is de plot pure fictie.’

Dat verklaart waarom het perspectief vooral bij Leon ligt, de aanstaande vader. Was het nog een discussiepunt dat jullie als drie mannen een verhaal vertellen over een thema dat toch primair een vrouw aangaat?
‘Zeker. Dat mannelijke perspectief voelde wel een beetje als een gok. Maar het leek ons ook waardevol om deze kant eens te belichten. Terwijl de vrouw al het zware werk doet, staat de man er maar wat bij – de gevoelens van onmacht en wanhoop die dat losmaakt hebben wij alle drie zelf ervaren, en we geloofden sterk dat daar óók een verhaal over te vertellen valt. Zeker binnen het thrillergenre: je hebt allerlei films in de lijn van Rosemary’s Baby, waarin de vrouw centraal staat, maar wat nou als een man in zo’n situatie begint door te slaan; als die gaat overcompenseren, zich verliest in zijn controledrang? Juist dit aspect werd vaak verfrissend genoemd door mensen die ons adviseerden, bij het Filmfonds bijvoorbeeld. Dus dat voelde wel als een bevestiging. Al hebben we trouwens ook heel bewust met vrouwelijke adviseurs overlegd of het verhaal wel voldoende in balans was op dit gebied.’

De film bevat sowieso precaire thema’s: miskramen, onvruchtbaarheid. Veel mensen hebben daar traumatische ervaringen mee. Was dat ook iets waar je rekening mee hield?
‘Zoiets is altijd lastig. Je wilt jezelf als maker niet bij voorbaat censureren, dat je maar een brave film gaat maken puur uit angst om iemand tegen het zere been te schoppen. Maar het verhaal bevat inderdaad wel wat potentiële triggers. Wat dat betreft hebben we vertrouwd op onze eigen ervaringen. Juist omdat we zelf weten hoe pijnlijk de thematiek is, konden we denk ik goed aanvoelen of iets te plat of te ongenuanceerd zou worden. Ik vond het zelf belangrijk dat het verhaal steeds waarachtig en menselijk bleef, hoever de personages ook gaan. Dat geldt ook voor de rol van de verloskundige: zij moest niet een soort boze heks zijn, maar een gelaagde persoon die oprecht begaan is met het kind.’

Evengoed is de film flink kritisch richting de alternatieve gezondheidscultuur. In hoeverre wilde je maatschappijkritiek leveren, of de tijdgeest illustreren?
‘Het is niet mijn bedoeling geweest om alle alternatieve geneeswijzen de grond in te boren of zo. Toen mijn vriendin en ik die miskramen kregen, hebben we zelf ook dingen geprobeerd buiten de reguliere wetenschap om. Dus daar heb ik alle begrip voor. Wat ik interessant vind, is het grijze gebied: wanneer wordt zoiets riskant, wanneer ga je er té veel op vertrouwen? Zeker mensen van mijn leeftijd, millennials, kunnen de neiging hebben zich helemaal te verliezen in dat alternatieve. Dáár wilde ik wel wat over kwijt ja: het idee dat alles maar maakbaar en planbaar zou zijn. Dat je bijvoorbeeld kan zeggen: eerst wil ik lekker leven en een carrière opbouwen, en dan begin ik later, als het mij uitkomt, nog weleens aan kinderen. Een comfortabele illusie, maar zo werkt het leven vaak niet. We zijn op dit vlak allemaal overgeleverd aan de willekeur van het lot.’