De strijd tegen gokverslaving in Bosnië

De burgeroorlog in Bosnië eindigde dertig jaar geleden en liet zijn sporen na in een nog grotendeels ontwrichte maatschappij. Mensen zoeken hun toevlucht in gokken: in het hele land zijn meer wedkantoren dan kerken en moskeeën, terwijl Bosnië diep religieus is. De derde aflevering van de EO-serie De 10 geboden speelt zich af in de stad Mostar, waar onder elk groot gebouw een wedkantoor zit en in sommige zelfs vier. Marko Romič geeft (spirituele) leiding aan een lotgenotengroep van gokverslaafden, die in deze aflevering openhartig vertellen over hun destructieve verslaving.

Mustafa begon ooit voor de lol, zegt hij, maar óók om te winnen. Hoe hij zich zo heeft kunnen verliezen in het gokken is hem nog steeds een raadsel. Maar van april tot en met augustus had hij niet één keer gegokt. Tot het in september begon te kriebelen. ‘Ik had geen vermaak, ik miste adrenaline.’ Hij zette online 50 mark in (zo’n 25 euro) en wist dat op te stuwen tot 90.000 mark, om het daarna allemaal weer te verliezen. En dus maakte hij einde van de maand weer 100 mark over en in oktober 500. Het liep zo volledig uit de hand dat hij binnen een paar maanden 100.000 mark schuld had.

De schaamte zit diep bij Mustafa. Trillend vertelt hij over zijn donkerste momenten, waarop hij plannen maakt om een einde aan zijn leven te maken als zijn vrouw hem zal verlaten. ‘Red ons kind,’ smeekt hij haar. ‘Wij gaan dit oplossen,’ was haar antwoord en het begin van zijn weg uit het dal.

Het is dankzij haar, maar toch eigenlijk vooral dankzij God, dat het allemaal goed kwam, zegt Mustafa. ‘Hij wilde dit gezin redden.’ Het is zaak om een beetje door dit soort bijna onophoudelijke religieuze boodschappen heen te kijken, inclusief de terugkerende stelling dat het de duivel zelf is die gokken verzonnen heeft. Wat indruk maakt zijn de desastreuze gevolgen van het gokken (Mustafa is niet de enige met suïcidale gedachten), het krankzinnige beleid (winkels moeten zondag dicht, wedkantoren niet), maar bovenal de veerkracht en het inzicht van de ex-verslaafden. Zoals Ivana, die zegt: ‘De mens heeft een goede en kwade wolf in zich. Degene die je het meeste voedt, zal groter worden.’

Denk jij aan zelfdoding? Neem 24/7 gratis en anoniem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via 0800-0113 of chat op 113.nl.