The Story of Ne Kuko: bijzondere docu die je aan het denken zet over wie wat toebehoort

Op het filmpje uit september 2020 is te zien hoe Mwazulu Diyabanza een beeld uit een van de vitrines van het Afrika Museum in Berg en Dal pakt. Even later loopt hij koeltjes het museum uit, onderwijl herhalend: ‘Ik ben hier om terug te halen wat van ons is gestolen.’ Algauw stopt er een politieauto en wordt hij gearresteerd.

Dit was niet de eerste keer dat Diyabanza een voorwerp meenam uit een museum. In juni van datzelfde jaar greep hij in het Musée du Quai Branly in Parijs eveneens een object, al werd hij daar voor de voordeur gestopt door beveiligingsmedewerkers. In beide landen moest hij voor de rechter verschijnen. Voor zijn actie in Nederland kreeg hij een boete van 250 euro en twee maanden voorwaardelijke geldstraf.

Logisch natuurlijk, je moet geen objecten stelen uit een museum. Maar is wat Diyabanza doet wel stelen, of pakt hij objecten terug die hem en zijn volk rechtmatig toebehoren? Want de kunst die deze activist met wortels in Congo meeneemt is tijdens de koloniale tijd geplunderd uit Afrika. In heel Europa zijn talloze van zulke objecten te vinden in musea – met zijn organisatie Unité Dignité Courage (eenheid, waardigheid en moed) zet Diyabanza zich onder andere in voor restitutie van Afrikaanse kunst.

In de documentaire The Story of Ne Kuko zien we Diyabanza’s actie, maar reizen we ook af naar Congo. Daar is anderhalve eeuw geleden de staf van clanleider Ne Kuko gestolen, die spirituele krachten schijnt te bezitten. Sinds het verlies van die staf is de lokale gemeenschap erop achteruit gegaan, dus de terugkeer van het object zou veel kunnen veranderen.

Regisseur Festus Toll maakte een poëtische, vurige en bijzondere documentaire die je aan het denken zet over wie wat toebehoort en wat stelen precies betekent.