Waarom wil je wél kinderen? is de vraag die schrijver en podcastmaker Liesbeth Rasker (36) vaak terugwerpt als mensen haar vragen waarom zij tot nu toe geen kinderwens heeft. Het valt Rasker op dat de vraagsteller zich dan ongemakkelijk voelt, soms zelfs beledigd is van haar tegenvraag. Ander voorbeeld: als je je als vrouw in vruchtbare leeftijd wilt laten steriliseren, dan word je op de weg daarnaartoe hevig bevraagd. En, ondanks dat je na de ingreep alsnog op andere manieren zwanger kunt raken, zijn veel artsen terughoudend. Opmerkelijk genoeg worden mannen geen strobreed in de weg gelegd.
In de documentaire Heb je geen kinderen? (KRO-NCRV) legt presentator Rasker bloot hoe de maatschappij nog steeds bewust en onbewust vrouwen in de moederrol ziet. En hoe een leven mét kinderen als ‘heilig’ wordt bestempeld. ‘Ongeveer een op de vijf vrouwen krijgen echter géén kinderen,’ licht Rasker toe. ‘Omdat zij het niet willen, maar ook omdat het soms niet lukt.’ In de docu ontmoet Rasker vrouwen die twijfelen over of zij kinderen willen krijgen, en, vrouwen die heel bewust leven zonder kind(eren), onder wie journalist Antoinnette Scheulderman. Ook spreekt zij met Chantal, een moeder die zielsveel van haar kinderen houdt, maar spijt heeft van het moederschap. ‘Het verhaal van Chantal raakte mij enorm,’ vervolgt Rasker. Zij groeide op in een klein dorp waar er voor haar geen keuze leek te zijn anders dan het stichten van een gezin. Dat is heel verdrietig, want als zij wist dat er een andere afslag in het leven mogelijk was, dan had zij die genomen en was er minder leed. Zelf kom ik uit een progressief nest. Dat helpt, net als het broodnodige aanbod over dit thema dat de afgelopen jaren is toegenomen.’ Jarenlang verdiepte Rasker zich in de ‘heilige’ status van het moederschap. Ze heeft leeslijst over het thema opgesteld:
Soms wil ik een kind, Jantine Jongebloed
LR: ‘In het gesprek over een leven zonder kinderen, ontbreekt het vaak aan flexibiliteit. Als je eenmaal op een zeker moment in je leven die keuze maakt, gaat men er vaak onterecht vanuit dat die keuze onveranderlijk is. Jongebloed schrijft genuanceerd over het thema.’
Echte vrouwen krijgen een kind, Liesbeth Smit
‘Een eyeopener. Toen dacht ik, oké, ik ben niet gek. Er zijn meer vrouwen zoals ik die twijfelen aan een leven zonder kinderen.’
De mythe van het moederschap, Elisabeth Badinter
‘De Franse filosofe Badinter schreef in 1980 dit boek waarin zij het concept moederliefde onderzoekt en hoe dit concept geen natuurlijke staat van zijn is, maar een maatschappelijk construct.’