The Total Trust waarschuwt ons voor extreme digitale controle

‘Op sommige plaatsen is het voor vuurvliegjes illegaal om te gloeien. Weiping Chang is het vuurvliegje waar ik het over heb. Ik eis dat mijn man wordt vrijgelaten,’ klinkt het in het Mandarijn. Zijuan Chen zit samen met haar zoontje Tutu voor een landkaart. Haar man is in 2020 gearresteerd voor het ondermijnen van de staat China. Terwijl zij opkomt voor de vrijheid van haar man, verliest ze tegelijkertijd langzaam de hare.  

In de documentaire The Total Trust wordt duidelijk hoe sterk de greep van de Chinese overheid is op haar bevolking. Zo werden er in 2021 alleen al meer dan 500 miljoen camera's op straat geïnstalleerd en voerden veel steden een sociaal kredietsysteem in. Burgers die kritische petities ondertekenen of door een rood stoplicht lopen, verliezen punten, maar kunnen deze terugverdienen door bijvoorbeeld 300 uur vrijwilligerswerk te doen. Er zijn 1040 manieren om punten te verliezen en 190 manieren om ze te verdienen.

Inwoners die opkomen voor burgerrechten worden het hardst geraakt door de maatregelen, zo zien we in The Total Trust. Zijuan Chen wordt via digitale surveillance overal gevolgd, in Peking wordt advocaat Quanzhang Wang door zijn buren opgesloten in huis en journalist Sophia Xueqin Huang wordt regelmatig verhoord.  

De documentaire is geregisseerd door de Chinese filmmaker Jialing Zang. In een persbericht zegt ze: ‘Ik hoop dat de kijkers boosheid en afschuw voelen. Boosheid over de macht van de autoriteiten over individuele levens en afschuw over hoe data wordt gebruikt om levens te controleren. Maar het meest wil ik dat ze hoop krijgen. Hoop, omdat er dappere individuen zijn die vechten voor rechtvaardigheid en een betere toekomst.’  

Onder die dappere individuen valt ook Tutu, de jonge zoon van Zijuan Chen. Met een activistische moeder en een vader die als advocaat MeToo-slachtoffers verdedigde, heeft hij zijn tegendraadsheid niet van een vreemde. In een indringende scène zien we hoe hij op zijn tenen een camera probeert te raken met een tak. 'Op een dag zullen je kinderen en al je nakomelingen boeten,’ roept hij. ‘Boeten voor wat je nu doet!.’

The Total Trust informeert niet alleen, maar waarschuwt ook. Hoewel de documentaire zich volledig in China afspeelt en de digitale controle daar extreem is, kunnen we in het Westen ook niet meer zonder de voortdurend met alles meeglurende techgiganten Google en Meta.  

Zelfs de aftiteling van deze documentaire is schrijnend: opvallend veel mensen zagen zich genoodzaakt om onder de naam ‘Anonymous’ mee te werken.