Three Minutes – A Lengthening is een eerbetoon aan slachtoffers van de Holocaust

Donkere silhouetten voor een raam in een café. Een vrouw in een deurpost, de kasseien van een plein. Verlegen moeders en grijnzende kinderen. De schaduw van een lindenboom op een bakstenen muur.

In 1938 maakten de Amerikaans-Joodse David Kurtz en zijn vrouw een rondreis door Europa. In zes weken bezochten ze metropolen als Parijs, Amsterdam, Londen en Genève. Maar ook het Poolse stadje Nasielsk, waar Kurtz geboren werd. ‘Nasielsk was geen belangrijke stad, behalve als je er woonde,’ zegt kleinzoon Glenn Kurtz in Three Minutes: A Lengthening. ‘Maar van alle Poolse steden die in de Holocaust zijn vernietigd, is Nasielsk een van de weinige waar bewegend beeld van bestaat.’

Op het vakantiefilmpje dat Kurtz van zijn geboorteplaats maakte, verdringen de Joodse inwoners zich uitgelaten voor de lens. Dat Kurtz die ochtend onbedoeld de basis legde voor een oorlogsmonument, had hij nooit kunnen voorspellen. Meer dan honderd mensenlevens, in drie minuten vereeuwigd. Een herdenking op zestien millimeter Kodachrome.

In Three Minutes: A Lengthening gaat regisseur Bianca Stigter op zoek naar het verhaal achter het celluloid. Als een detective nemen zij en kleinzoon Glenn de beelden frame voor frame onder de loep. Dat bordje boven die deurpost, wat staat daar eigenlijk op? Wie is de man met de baard, of de jongen met de pet? ‘Een beeld zegt meer dan duizend woorden,’ zegt verteller Helena Bonham Carter, ‘maar wel alleen als je weet wat je ziet.’

Van de drieduizend Joodse inwoners die Nasielsk in 1938 telde, zouden slechts honderd de Holocaust overleven. Het overgrote deel van de grijnzende kinderen in Kurtz’ vakantievideo zou een jaar na zijn opnames naar een concentratiekamp worden gedeporteerd. Hun beeltenis lag decennialang opgeborgen in een kast in Palm Beach Gardens, Florida. Nu vormt het het middelpunt van een langgerekt eerbetoon aan hun veel te korte levens.