Het is twintig jaar geleden, maar de beelden zijn nog even huiveringwekkend als destijds: kleine meisjes in uniform die door een woedende menigte worden belaagd terwijl ze proberen hun school te bereiken. Die school was de Holy Cross Girls School in het Noord-Ierse Belfast, die tussen 2001 en 2003 het strijdtoneel was van de zoveelste oorlog tussen protestanten en katholieken die in de wijk Ardoyne werd uitgevochten.
Ook vandaag nog is Ardoyne een zeldzaam desolate arbeiderswijk, met identieke grauwe huisjes, een totaal gebrek aan groen en lugubere straatverlichting. Met armoede, overgewicht, drugs, alcohol of zelfmoord hebben ze achter elke afbladderende voordeur ervaring. Wie hier opgroeit, leert om terug te slaan wanneer je geslagen wordt.
Maar uitgerekend op de Holy Cross Boys Primary School probeert directeur Kevin McArevey deze wurgende vicieuze cirkel te doorbreken. De 430 jongens die hier elke dag op hun afgetrapte schoenen de poort binnenlopen, leren met hulp van Socrates, Aristoteles, Plato en Seneca om te gaan met woede, agressie, verdriet en eenzaamheid. Dat betekent praten, praten en nog eens praten, na elke misstap. Waarom reageer je zo? Hoe had je het beter kunnen doen? Hoe ga je het de volgende keer aanpakken? Geen vragen die de gemiddelde tienjarige jongen zichzelf vaak stelt. Maar McArevey, een kleurrijke figuur met een Elvis-obsessie, is een optimist en een volhouder. Bij elk opstootje op het schoolplein, dat oogt als de luchtplaats van een Victoriaanse gevangenis, laat hij de vechtersbazen net zo lang praten over wat er is gebeurd totdat de vrede is getekend.
De makers van deze documentaire hadden het personeel van tevoren verzekerd dat ze de nadruk zouden leggen op de positieve gebeurtenissen, en aan die belofte hebben ze zich gehouden. Je moet wel van steen zijn om niet ontroerd te raken door al die sproetige jochies die dapper proberen hun emoties onder controle te krijgen in de socratische kring.
Het is een wonder dat Neasa Ní Chianáin en Declan McGrath ze in al hun kwetsbaarheid hebben kunnen filmen. Dat dat is gelukt, komt omdat ze er een heel schooljaar lang waren. Elke dag weer, net zolang totdat niemand meer doorhad dat ze gefilmd werden. Het is een tijdrovende manier van werken, maar het resultaat is ernaar. De enige vraag die zich opdringt is hoe het deze jongens vergaat zodra ze de veilige haven van Holy Cross moeten verlaten. Wat blijft er hangen van al die wijze lessen? Hoe handhaven ze zich in de leeuwenkuil van de middelbare school, en in de straten van Ardoyne, waar drugsdealers vrij spel hebben? Laten we onze hoop maar vestigen op wat Plato al zei: een goed begin is het halve werk.