Groepsgesprek over genrefilms: 'Stop met de romcom-meid, experimenteer meer en volg je hart'

Hij begon met videoclips en reclames en in 2017 debuteerde Michael Middelkoop met zijn korte film Netflix & Chill.  Hij bleef films maken en in 2024 won zijn film Dit is geen kerstfilm zelfs drie Gouden Kalveren. Een rode draad in zijn werk is dat hij voortdurend buiten de traditionele grenzen van een genre treedt. Zo combineerde hij horror met satire en familiedrama met comedy. Ook zijn meest recente film Straatcoaches vs Aliens is een onverwachte mix: een scifi-comedy. 

Het ligt voor Middelkoop dan ook voor de hand om een Focustalk te leiden over genrebending. Hij ging in gesprek met meerdere collega’s, waaronder Fadua El Akchaoui (Sihame seizoen 2) en Steffen Haars (New Kids), voor een zaal van aspirant filmmakers. 

‘Wat ik zo lekker vind aan genrefilms, is dat ze elk met een vaste set regels en bouwstenen komen. Zoals bij een thriller, waar muziek en een goed getimede close-up heel belangrijk zijn. Dat zijn hele bruikbare handvatten om het intieme, waar je moeilijk bij kan, te kunnen verkennen. Door te spelen met die verwachtingen, en de vrijheid te nemen om het op je eigen manier te doen, verbind je. 

Zo wilde ik in Cronos het verhaal vertellen van een zoon die zijn vader gaat ontmoeten, met wie hij een slechte band heeft. Geïnspireerd door mijn eigen leven. Dat werd door anderen heel erg in de hoek van drama geduwd. Maar voor mij ging het om iets delen wat heel fragiel is. Uiteindelijk was een thriller een goede ingang om de oerangst voor die ontmoeting in beeld te brengen.’ 

‘Je kan een film maken die aan de voorkant een fijn avondje entertainment belooft, maar ondertussen heel persoonlijk en serieus verhaal vertelt. Een soort Trojaans paard. Zoals mijn nieuwe film Straatcoaches vs Aliens. Het is bewust een hele platte titel. Een echte Pathéfilm. Maar aan de achterkant gaat hij over gentrificatie, klassenverschillen en dat bepaalde groepen niet gezien worden.’ Fadua El Akchaoui vult aan: ‘Met die Trojaanse paarden kan je hoofden en harten raken, terwijl je vette shit laat zien.’

‘Ik wil dat we afscheid nemen van clichés, zodat we ruimte maken voor nieuwe dingen. Laten we bijvoorbeeld afscheid nemen van de romcom-meid. Die vrouw die alles voor elkaar heeft, in Amsterdam rondloopt, tot er één ding misgaat en ze ineens in het buitenland in een restaurantje moet werken. We kunnen best zonder. En ik wil ook doei zeggen tegen ongemakkelijke seksscènes, en de Nederlandse “godverdomme” met een veel te dramatische “r”. Nu we toch bezig zijn: we moeten stoppen met films met “hart” in de titel. Mannenharten, Tuintje in mijn hart, Pak van mijn hart. Klaar nou.’

‘Wat ik zie bij alle makers die hier nu zitten, waaronder ikzelf, is dat je je eigen achtertuin het beste kent. Ze hebben allemaal naar hun eigen achtertuin gekeken en daar een verhaal omheen gebouwd. Heel persoonlijk en toch publieksvriendelijk verpakt. Daardoor zal er altijd herkenning zijn in de films, en kunnen die echt krachtig zijn. Daar kunnen we in Nederland meer van gebruiken. De filmwereld is bijvoorbeeld nog heel Randstedelijk. Het helpt verbinden als je jezelf herkent op beeld.’ 

El Akchaoui voegt toe: ‘Daar ben ik het helemaal mee eens. En tegelijk hebben we allemaal zitten janken om blauwe aliens in Avatar, terwijl wij niet blauw zijn. Hetzelfde geldt voor Squid Game of Sex Education. Het is totaal anders dan mijn belevingswereld, maar toch kijk ik het, omdat ik het hard vind. Ik bedoel, ik ben een Marokkaan uit Rotterdam, en toch vond ik “verrekte mongol” van New Kids echt geweldig. Dus als ik een toekomstwens mag uitspreken: heb meer aandacht voor het script. Maak wat jij hard vindt en zorg dat je een goed verhaal hebt, dan raak je mensen sowieso. Een goed verhaal overstijgt elke doelgroep of genre.’ 

‘We hebben in Nederland een epische geschiedenis als het gaat om genrefilms. Tegenwoordig maken we graag films in hokjes, bijvoorbeeld het hokje van de rauwe, realistische dramafilm. Of een oorlogsfilm, of twee of drie of zestig. Maar daar tussenin is nog veel meer te ontdekken. Ik zou ons willen uitdagen om meer te experimenteren. Niet cijfers najagen of iets aanpassen zodat het Filmfonds je wél geld wil geven. Maar je hart volgen, en dan geld vinden.’