Het vinden van de juiste acteur is een kunst op zich

Casting is in veel opzichten het ondergeschoven kindje van de filmwereld. Als een van de weinige vakgebieden in de filmindustrie heeft het bijvoorbeeld geen eigen categorie bij de Oscars en andere prijzengala’s. En waar regisseurs, cameralieden en kostuumontwerpers regelmatig geroemd worden door pers en publiek, krijgt een casting director dit soort lof zelden toegezwaaid. 

En toch is die beroepsgroep een onmisbare schakel in het maakproces van films en series; casting is zeer bepalend in hoe die uiteindelijk op het witte doek verschijnen. Want bedenk nou zelf: hoe anders zou Twin Peaks zijn geweest zonder Kyle MacLachlan in de hoofdrol? En The Dark Knight zonder het karakteristieke acteerwerk van Heath Ledger? Zou Sophie’s Choice net zo aangrijpend zijn geweest zonder Meryl Streep? ‘De verkeerde acteurs in de verkeerde rollen kunnen een verkeerde film opleveren’, zei regisseur Spike Lee eens in een masterclass. En hij heeft gelijk: niets is tijdens een bioscoopbezoek vervelender dan twee uur lang te moeten kijken naar een acteur in een totaal niet passende rol.

Wanneer een acteur wél goed past, hoor je er zelden iemand over: casting wordt vaak pas besproken als het mis gaat. Een recent voorbeeld is de rol van popster Harry Styles in Don’t Worry Darling (2022), die volgens veel filmcritici totaal misplaatst was in de film en vergeleken met de rest van de cast maar matig acteerde.

Maar verkeerde casting is niet alleen een kwestie van een goed of slecht spelende acteur, het gaat steeds vaker om identiteit, gender en afkomst. Scarlett Johansson bijvoorbeeld, kreeg in 2018 de wind van voren toen bleek dat ze een transgenderpersoon zou gaan spelen in de (nooit afgemaakte) film Rug & Tug. Critici vonden dat het personage vertolkt moest worden door een transgenderacteur, en dus zag Johansson af van de rol.

Een paar jaar geleden zou daarover waarschijnlijk niet veel commotie zijn ontstaan, maar dat ligt tegenwoordig een stuk gevoeliger. Illustratief daarvoor is een recent interview met Tom Hanks in The New York Times, waarin de acteur vertelt over zijn rol als de homoseksuele advocaat Andrew Beckett in de film Philadelphia (1993). Hanks stelt dat men het vandaag de dag niet zou accepteren als een heteroman een homoseksuele man zou spelen. En terecht, voegt de acteur daaraan toe, die destijds juist geprezen werd voor zijn rol en er zelfs een Oscar mee won.

Het vinden van de juiste acteur is dus een kunst op zich, waarbij veel komt kijken. Hoe je dat goed doet is het onderwerp van gesprek in de nieuwe aflevering van VPRO Cinema Extra, geheel gewijd aan de rol van de casting director. Hoofdgast is Saida van der Reijd, die onder meer de casting verzorgde van de recente thriller Speak No Evil (2022), de Nederlandse Oscarinzending Narcosis (2022) en de hitserie Het Jaar van Fortuyn (2022). Filmjournalist Noa Johannes bespreekt met haar de ins en outs van het vak, aan de hand van drie gekozen filmfragmenten. Ook schuift opkomend talent Lobke de Boer aan, die als actrice en regisseur begon, maar zich inmiddels toelegt op casting.